Trong khi đ�, nhiều doanh nghiệp kinh doanh tệ hơn, trong c�ng ng�nh nghề, lại được nh� đầu tư quan t�m, gi� cổ phiếu cứ tăng v� v�.

Sự bức x�c c�ng lớn hơn khi thị trường v�o giai đoạn tăng trưởng, nh�n ra xung quanh, cổ đ�ng của nhiều doanh nghiệp rủng rỉnh, c�n t�i khoản của m�nh vẫn c�i “m�ng lợn” xưa, thậm ch� c�n “sứt mẻ” hơn trước.

L�nh đạo chưa "tr�n vai"

Tổng gi�m đốc một c�ng ty chứng kho�n n�i rằng, nếu sau v�i năm ni�m yết m� kh�ng thấy c� sự thay đổi trong quy m� cổ đ�ng th� c� thể coi đ� l� doanh nghiệp thất bại. Doanh nghiệp c� quy m� cổ đ�ng rộng, lu�n lu�n c� sự mới mẻ về cổ đ�ng, cổ phiếu được quan t�m, ở g�c độ n�o đ� đ� th�nh c�ng. Những doanh nghiệp như vậy khi cần huy động vốn, nh� đầu tư sẵn s�ng bỏ tiền ra mua cổ phần.

S�n chơi chứng kho�n giờ đ� kh�c trước rất nhiều, tr�n to�n thị trường c� h�ng ngh�n m� cổ phiếu (t�nh tr�n cả hai s�n ni�m yết ch�nh thức v� s�n UPCoM), v� vậy, kh�ng phải m� chứng kho�n n�o cũng được giới đầu tư săn đ�n, quan t�m. T�nh trạng ch�m nghỉm v� thua thiệt dễ đến với những cổ phiếu m� l�nh đạo doanh nghiệp kh�ng c� tư duy thay đổi v� th�ch ứng.

Trong chiến lược ph�t triển tới năm 2020 mới được c�ng bố tại Đại hội đồng cổ đ�ng thường ni�n 2017, b�n cạnh chỉ ti�u doanh thu, lợi nhuận, C�ng ty cổ phần Traphaco (TRA) đặt ra mục ti�u kh� “lạ” trong v�ng 3 năm tới: gi� trị vốn h�a đạt 10.000 tỷ đồng.

Hiện tại, cổ phiếu TRA đang được giao dịch ở mức 125.000 đồng/cổ phiếu, tương ứng gi� trị vốn h�a thị trường khoảng 4.000 tỷ đồng. Mục ti�u n�ng gi� trị vốn h�a l�n gấp 2,5 lần c� phải l� �p lực? Tất nhi�n, c�ng với mục ti�u gia tăng gi� trị vốn h�a, TRA cũng đặt ra c�c mục ti�u tham vọng về doanh thu, lợi nhuận (doanh thu 4.000 tỷ đồng, lợi nhuận 500 tỷ đồng).

Tổng gi�m đốc Traphaco, �ng Trần T�c M� rất ch� trọng yếu tố gi� trị cổ phiếu gắn với tr�ch nhiệm người đứng đầu. �ng chia sẻ rằng, nếu ban l�nh đạo doanh nghiệp kh�ng quan t�m đến yếu tố n�y, cổ đ�ng, nhất l� c�c cổ đ�ng lớn sẽ g�y �p lực, chất vấn, y�u cầu giải tr�nh.

Thậm ch�, họ kh�ng ủng hộ l�nh đạo C�ng ty trong triển khai c�c dự �n quan trọng. Nếu như người lao động trong doanh nghiệp đ�i hỏi lương thưởng, m�i trường l�m việc tốt, th� cổ đ�ng lại đ�i hỏi cổ tức v� gi� trị cổ phiếu cao tr�n thị trường. Kh�ng đảm bảo được những y�u cầu n�y, người l�nh đạo doanh nghiệp chưa l�m “tr�n vai”.

Kh�ng �t l�nh đạo doanh nghiệp n�i rằng họ chỉ quan t�m v� c� tr�ch nhiệm với hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, c�n gi� cổ phiếu l� do thị trường quyết định. Tuy nhi�n, ở nhiều doanh nghiệp lớn hiện nay, cổ đ�ng đ� chủ động hoặc li�n kết lại để y�u cầu "ra qu�n luật" c�ng khai gắn việc chi trả th� lao hội đồng quản trị, lương thưởng l�nh đạo doanh nghiệp với gi� cổ phiếu.

M�a họp đại hội đồng cổ đ�ng năm nay, th� lao hội đồng quản trị l� một nội dung xảy ra tranh luận nảy lửa ở nhiều c�ng ty; trong đ�, c� nhiều chất vấn gay gắt về tr�ch nhiệm của hội đồng quản trị v� ban điều h�nh về việc để gi� cổ phiếu giảm thấp hoặc kh�ng tăng trưởng.

Trước Tết Nguy�n đ�n vừa qua, Chủ tịch của một loạt c�ng ty ni�m yết chia sẻ �ng kh�ng mấy vui d� kết quả kinh doanh của c�ng ty �ng rất tốt. Nguy�n do l� gi� cổ phiếu vẫn cứ lẹt đẹt khiến cổ đ�ng lớn gọi điện, gửi thư ph�n n�n tơi tới. Vị chủ tịch do đ� thấy rất nặng nề v� �p lực.

Tất nhi�n, để cổ phiếu gia tăng gi� trị, được đ�nh gi� đ�ng với gi� trị thực sự của n�, c� nhiều c�ch l�m m� d�n đầu tư tr�n thị trường vẫn hay v� von l� “Đ�ng T�y y kết hợp”, trong đ� c� truyền th�ng cho nh� đầu tư, cho thị trường nắm r� về doanh nghiệp của m�nh, cổ phiếu của m�nh.

Chẳng phải thừa hơi m� h�ng năm, l�nh đạo của c�c doanh nghiệp lớn như C�ng ty cổ phần FPT, C�ng ty cổ phần Sữa Việt Nam – Vinamilk (VNM), Tổng c�ng ty Ph�n b�n v� h�a chất Dầu kh� (DPM), C�ng ty cổ phần Ph�n b�n Dầu kh� C� Mau (DCM), C�ng ty cổ phần Cơ điện lạnh (REE), Tổng c�ng ty Ph�t triển đ� thị Kinh Bắc (KBC)… tham gia c�c hội nghị đầu tư, gặp gỡ c�c quỹ đầu tư tr�n thế giới để giới thiệu về m�nh.

Cũng kh� c� thể đạt được th�nh t�ch ấn tượng như Tổng c�ng ty Viglacera thu h�t tới hơn 1.000 nh� đầu tư, trong đ� c� cả trăm tổ chức tham gia đấu gi� cổ phần v� bỏ gi� rất cao hồi cuối th�ng 5/2017, nếu l�nh đạo tổng c�ng ty n�y kh�ng chịu kh� đi “roadshow” trong v� ngo�i nước.

Gắn gi� cổ phiếu với lương thưởng

Ở c�c doanh nghiệp c� vốn của Tổng c�ng ty Đầu tư kinh doanh vốn nh� nước (SCIC) như Vinamilk, Traphaco, CTCP Dược Hậu Giang, Tổng c�ng ty T�i bảo hiểm Việt Nam (Vinare)…, gi� cổ phiếu được gắn với l� phiếu biểu quyết về th� lao lương thưởng của hội đồng quản trị, ban điều h�nh.

Cụ thể, SCIC hướng dẫn người đại diện vốn biểu quyết kh�ng t�n th�nh kế hoạch trả th� lao cho th�nh vi�n hội đồng quản trị v� th�nh vi�n ban kiểm so�t trong c�c trường hợp: c�ng ty kinh doanh bị thua lỗ; hiệu quả kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn, hoặc gi� cổ phiếu của c�ng ty bị giảm nhiều năm li�n tục; gi� cổ phiếu đang giảm mạnh hoặc hiệu quả kinh doanh đang bị xấu đi; ban l�nh đạo đi ngược với lợi �ch cổ đ�ng hoặc tỷ lệ gia tăng th� lao lớn so với gi� trị gia tăng mang lại cho c�ng ty; c�ng ty g�y ra những t�c động xấu cho x� hội.

Ngo�i ra, người đại diện vốn nh� nước cũng cần biểu quyết kh�ng t�n th�nh khi việc chi trả th� lao v� thưởng dựa tr�n kết quả kinh doanh năm được thực hiện trước khi kết th�c năm t�i ch�nh.

Căn cứ hướng biểu quyết tr�n l� ban điều h�nh của c�ng ty c� tr�ch nhiệm n�ng cao gi� trị của c�ng ty th�ng qua tăng lợi nhuận v� gi� trị cổ đ�ng.

Đại hội đồng cổ đ�ng quyết định tổng mức th� lao của hội đồng quản trị, nhưng nếu hiệu suất của c�ng ty kh�ng đạt trong nhiều năm, hoặc nếu ban điều h�nh đi ngược lại lợi �ch của cổ đ�ng th� bất kỳ kế hoạch th� lao v� tiền thưởng dựa tr�n hiệu suất cho c�c th�nh vi�n hội đồng quản trị đều kh�ng được chấp nhận.

Th� lao, bao gồm thưởng v� ph�n bổ cổ tức, sẽ được thanh to�n dựa tr�n kết quả t�i ch�nh thực hiện của năm v� kết quả giữa kỳ sau khi quyết to�n kết quả t�i ch�nh năm được th�ng qua.

Việc trả th� lao v� tiền thưởng cho c�c th�nh vi�n hội đồng quản trị v� th�nh vi�n ban kiểm so�t dựa tr�n hiệu quả kinh doanh của c�ng ty sẽ kh�ng được thực hiện trước khi b�o c�o t�i ch�nh năm đ� được th�ng qua.

R� r�ng, kh�ng mang t�nh quyết định, nhưng gi� trị cổ phiếu tr�n thị trường lu�n l� một thước đo th�nh c�ng của doanh nghiệp, cũng như l�nh đạo doanh nghiệp. Sẽ chẳng c� nh� đầu tư n�o mặn m� bỏ tiền v�o những doanh nghiệp kh�ng c� sự chuyển động t�ch cực n�o trong suốt những năm l�n s�n.

Theo ĐTCK