Giữa những ng�y th�ng 6 nắng như đổ lửa, ch�ng t�i t�m về ng�i nh� tưởng niệm nh� b�o - liệt sỹ đầu ti�n của nền b�o ch� c�ch mạng Việt Nam - Trần Kim Xuyến, tại th�n Trung Thượng, x� Sơn Mỹ, huyện Hương Sơn (H� Tĩnh).�

Bước ch�n v�o nh� tưởng niệm Trần Kim Xuyến, mỗi kỷ vật đều nhắc nhở về nh� b�o quả cảm đ� ng� xuống v� độc lập d�n tộc, khiến niềm tự h�o, kh�m phục d�ng tr�o trong mỗi PV trẻ ch�ng t�i. D�ng n�n hương thơm l�n b�n thờ, ch�ng t�i c�i đầu tưởng nhớ liệt sĩ đầu ti�n của b�o ch� c�ch mạng�Việt Nam.�

Tiếp đ�n ch�ng t�i, b� Nguyễn Thị Cưu - em họ nh� b�o Trần Kim Xuyến, người tr�ng nom nh� thờ, nh� tưởng niệm - kể: "Trước kia, việc thờ c�ng liệt sĩ Kim Xuyến được l�m tại nh� thờ chung của d�ng họ. Tuy nhi�n, nh� thờ đ� qua nhiều đời, bị xuống cấp. Nh� tưởng niệm n�y nằm tr�n mảnh đất 50 m�t vu�ng do vợ chồng t�i hiến tặng, x�y bằng nguồn hỗ trợ của TTXVN v� ch�nh quyền địa phương, cũng c� một phần do anh em họ h�ng g�p th�m v�o".

B� Nguyễn Thị Cưu - em họ nh� b�o Trần Kim Xuyến l� người tr�ng nom nh� thờ, nh� tưởng niệm của nh� b�o - liệt sĩ Trần Kim Xuyến.

Nh� tưởng niệm nh� b�o - liệt sỹ Trần Kim Xuyến trưng b�y những hiện vật, t�i liệu quan trọng li�n quan đến cuộc đời hoạt động của �ng; trở th�nh địa chỉ đỏ gi�o dục truyền thống y�u nước c�ch mạng cho thế hệ trẻ h�m nay v� mai sau.

B�n ấm nước ch� xanh, b� Cưu kể, ng�y b� về l�m d�u th� �ng Trần Kim Xuyến đ� rời qu� hương để tham gia hoạt động c�ch mạng. Kh�ng c� nhiều cơ hội gặp �ng, nhưng b� được nghe rất nhiều người gi� trong l�ng kể, ngay từ nhỏ �ng đ� th�ng minh, nhanh nhẹn hơn người.

Nh� tưởng niệm với nhiều kỷ vật li�n quan đến nh� b�o - liệt sĩ Trần Kim Xuyến.

Theo t�m hiểu, nh� b�o, liệt sỹ Trần Kim Xuyến xuất th�n trong một gia đ�nh n�ng d�n ngh�o, c� 3 anh chị em. Khi �ng l�n 10 tuổi, cũng l� thời điểm chứng kiến kh� thế sục s�i của Phong tr�o X� Viết - Nghệ Tĩnh cũng như nh�n thấy sự d� man, độc �c của kẻ th�. Bởi vậy, �ng sớm hiểu được nỗi thống khổ của người d�n mất nước.

Trong suốt 4 năm học tại trường Quốc học Vinh, tỉnh Nghệ An, �ng đ� b� mật tiếp x�c với c�ch mạng, đọc s�ch b� mật của Đảng. Sau khi tốt nghiệp, �ng được bổ nhiệm l�m ở t�a sứ tỉnh Bắc Giang (H� Bắc).

L�m việc trong c�ng sở Ph�p, �ng c�ng nhận r� bộ mặt của thực d�n, đế quốc v� b� lũ tay sai. Được gi�c ngộ c�ch mạng, �ng được ph�n c�ng hoạt động ở v�ng Bắc Giang v� H� Nội.

Năm 1944, �ng bị bắt v� giam v�o nh� t� Hỏa L�. Ng�y 9/3/1945, �ng c�ng một số đồng ch� tổ chức vượt ngục, đẩy mạnh tuy�n truyền c�ch mạng, chuẩn bị Tổng khởi nghĩa gi�nh ch�nh quyền ở H� Nội.

V� nhiều tư liệu về cuộc đời hoạt động của �ng được lưu giữ cẩn thận tại nh� lưu niệm.

L� một c�n bộ cốt c�n, �ng được giao nhiệm vụ đặc biệt, tham gia chuẩn bị phục vụ lễ Tuy�n ng�n Độc lập, ra mắt của Ch�nh phủ l�m thời nước Việt Nam D�n chủ Cộng h�a ng�y 2/9/1945, tại vườn hoa Ba Đ�nh (H� Nội); được B�c Hồ chỉ thị tham gia th�nh lập Đ�i ph�t thanh Quốc gia.

Sau C�ch mạng th�ng T�m, Trần Kim Xuyến được giao nhiệm vụ tiếp nhận, quản l�, vận h�nh c�c cơ quan th�ng tấn, cơ sở vật chất kỹ thuật th�ng tin của ch�nh quyền cũ. Th�ng 1/1946, �ng được bầu l�m đại biểu Quốc hội kh�a I tỉnh Bắc Giang v� l� một trong những đại biểu trẻ nhất của Quốc hội.

Kh�ng chiến to�n quốc b�ng nổ, Trần Kim Xuyến c� nhiệm vụ tham gia tổ chức di chuyển to�n bộ cơ sở vật chất kỹ thuật, t�i liệu quan trọng của Nha Th�ng tin Việt Nam sơ t�n ra hậu phương. Ng�y 3/3/1947, ph�t hiện đ�i ph�t s�ng của ta ở ch�a Trầm, thực d�n Ph�p huy động qu�n giới �o ạt tấn c�ng, Trần Kim Xuyến đạp xe đi c�c nơi để chỉ huy việc sơ t�n t�i liệu. �ng b�nh tĩnh đưa t�i liệu đến chỗ k�n đ�o. Khi vừa ho�n th�nh nhiệm vụ, th� �ng bị tr�ng đạn li�n thanh của qu�n Ph�p, hy sinh tại Đầm Sen, x� Ngọc Sơn (nay l� thị trấn Ch�c Sơn), huyện Chương Mỹ (H� Nội).

N�i về nh� b�o, liệt sỹ Trần Kim Xuyến, �ng L� Nhật T�n, Trưởng ph�ng Văn h�a huyện Hương Sơn b�y tỏ: “Sơn Mỹ l� mảnh đất gi�u truyền thống c�ch mạng, kh�ng những vậy, nơi đ�y c�n sinh ra nh� b�o, liệt sỹ đầu ti�n của nền B�o ch� CMVN; đ�y l� điều m� địa phương rất tự h�o. �ng l� tấm gương của l�ng dũng cảm, đầy kh� ch� của một người c�ch mạng. Ch�nh quyền địa phương lu�n đẩy mạnh c�ng t�c tuy�n truyền tấm gương của �ng một c�ch rộng r�i, để thế hệ con ch�u biết đến v� noi theo”.

Để tưởng nhớ �ng, v�o s�ng 17/6, ch�o mừng kỷ niệm 92 năm Ng�y B�o ch� C�ch mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2017), 70 năm Ng�y Thương binh - Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2017), tại thị trấn Phố Ch�u, huyện Hương Sơn, tỉnh H� Tĩnh, TTXVN đ� phối hợp với UBND tỉnh H� Tĩnh long trọng tổ chức Lễ gắn biển t�n đường Trần Kim Xuyến.

Ng�n H� - Kh�nh Linh