Ngày 15/5/2018, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 03/2018/NQ-HĐTP (Nghị quyết 03) hướng dẫn áp dụng một số quy định pháp luật trong giải quyết tranh chấp về xử lý nợ xấu (XLNX), TSBĐ của các khoản nợ xấu theo quy định của Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/4/2017 của Quốc hội về thí điểm XLNX của các TCTD. Nghị quyết số 03 có nhiều điểm mới, mang tính đột phá trong xử lý tranh chấp về nợ xấu, TSBĐ của các khoản nợ xấu.

Một trong những điểm chú ý là Điều 2 của Nghị quyết số 03 quy định thẩm quyền của tòa án trong việc giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ giao TSBĐ của khoản nợ xấu trong trường hợp bên giữ TSBĐ không giao hoặc giao không đúng yêu cầu của bên có quyền xử lý TSBĐ. Theo quy định nêu trên, TCTD có quyền khởi kiện yêu cầu tòa án buộc bên giữ TSBĐ của khoản nợ xấu phải giao TSBĐ cho TCTD để xử lý thu hồi nợ.

Điều 2 cũng quy định thẩm quyền của tòa án trong việc giải quyết tranh chấp về quyền xử lý TSBĐ của khoản nợ xấu. Nói cách khác, giải quyết tranh chấp nhằm xác định người có quyền xử lý TSBĐ của khoản nợ xấu (TCTD hay khách hàng vay vốn, bên bảo đảm). Ví dụ: Tranh chấp giữa TCTD là bên nhận thế chấp nhà đất với bên bảo đảm là chủ nhà đất này về việc ai là người có quyền được xử lý nhà đất đã thế chấp cho TCTD để đảm bảo cho khoản vay nay phát sinh nợ xấu.

Trong khi Điều 3 của Nghị quyết số 03 quy định thủ tục giải quyết tranh chấp về XLNX, TSBĐ của các khoản nợ xấu được giải quyết theo thủ tục rút gọn nhằm giảm thiểu thời gian tố tụng, tiết kiệm chi phí cho TCTD so với áp dụng thủ tục tố tụng thông thường theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự để giải quyết các tranh chấp này. Tuy nhiên, để áp dụng thủ tục rút gọn thì khoản nợ xấu phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 8 của Nghị quyết số 42/2017/QH14. Vì vậy, TCTD cần chủ động rà soát đối chiếu điều kiện khoản nợ xấu nếu đủ điều kiện thì đề nghị tòa án áp dụng ngay thủ tục rút gọn để xử lý theo quy định tại Nghị quyết số 03.

Một điểm mới khác, Nghị quyết số 03 quy định cụ thể về đơn khởi kiện, hồ sơ khởi kiện để áp dụng thủ tục rút gọn; và quy định về việc ủy quyền khởi kiện, tham gia tố tụng. Cá nhân được ủy quyền cho cá nhân hoặc pháp nhân, pháp nhân được ủy quyền cho cá nhân hoặc pháp nhân khác khởi kiện, tham gia tố tụng tại tòa án có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp về XLNX, TSBĐ của khoản nợ xấu. Quy định về việc ủy quyền khởi kiện, tham gia tố tụng phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 về ủy quyền.

Nội dung về việc kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng cũng rất quan trọng. Trước khi Nghị quyết số 03 ra đời tòa án các cấp còn có cách hiểu và ghi không thống nhất khi xử lý đối với các trường hợp kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng đối với các khoản nợ xấu đã bán cho Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các Tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC). Theo đó có tòa án trả lại đơn khởi kiện và đình chỉ việc giải quyết vụ kiện với lý do TCTD đã bán nợ cho VAMC nên không còn quyền khởi kiện. Ngược lại có tòa án xác định và ghi VAMC là nguyên đơn trong vụ kiện do VAMC kế thừa quyền của TCTD đã khởi kiện, có tòa án xác định và ghi TCTD là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ kiện. Nay theo quy định tại Điều 7 Nghị quyết số 03 đã hướng dẫn cụ thể xác định tư cách tham gia tố tụng của bên mua khoản nợ xấu và ghi trong bản án, quyết định của tòa án.

Nghị quyết số 03 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2018 đến ngày Nghị quyết số 42/2017/QH14 hết hiệu lực thi hành. Vì vậy, các TCTD cần đẩy nhanh tiến độ xử lý các tranh chấp về khoản nợ xấu, tài sản của các khoản nợ xấu trong thời gian nghị quyết có hiệu lực nhằm rút ngắn thời gian tố tụng, tiết kiệm chi phí, đảm bảo việc XLNX, TSBĐ của khoản nợ xấu được hiệu quả.

Theo Thời báo Ngân hàng