Bộ phận phân tích khối khách hàng cá nhân CTCP Chứng khoán SSI (SSI Retail Research) vừa có báo cáo kinh tế Việt Nam tháng 5.

Tăng trưởng kinh tế tiếp tục khó khăn

Từ các số liệu vĩ mô tháng 5 và 5 tháng đầu năm, báo cáo nêu quan điểm tăng trưởng nền kinh tế trong quý II sẽ tiếp tục khó khăn bởi nông nghiệp, thủy sản và bán lẻ đang chậm lại.

Điểm tích cực là ngành công nghiệp điện thoại đang lấy lại đà tăng trưởng. Không có sản phẩm mới mang tính đột phá, sản xuất điện thoại nhiều khả năng được hưởng lợi từ sự dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc và có thể là những rào cản về công nghệ mới từ Mỹ với các nhà sản xuất điện thoại như Huawei.

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đã diễn ra gần một năm nhưng các tác động đến kinh tế Việt Nam nhìn ở thương mại và đầu tư vẫn chưa thực sự rõ nét. Sự dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc nếu có xảy ra lại nằm trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm nên khó có thể ước lượng được sức tăng tổng cầu với hàng hóa Việt Nam sẽ cải thiện tới mức nào.

Để thúc đẩy tăng trưởng, báo cáo cho rằng bên cạnh tận dụng tối đa cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu, Việt Nam cũng cần đặc biệt chú ý đến nội lực mà cụ thể là giải ngân tài khóa. Sau 4 tháng, giải ngân vốn đầu tư phát triển mới đạt 16% kế hoạch năm và chỉ tăng 5,4% trong khi cùng kỳ năm trước là 20%. Từ năm 2018, giải ngân vốn đầu tư phát triển đã chậm lại và đây cũng có thể coi là một nguyên nhân khiến tăng trưởng kinh tế không được như kỳ vọng.

Sức ép với kinh tế Việt Nam đang ngày một gia tăng với những biến số bên ngoài rất khó lường. Trong bối cảnh này việc tận dụng tối đa nội lực, bao gồm nguồn lực tư nhân và nguồn vốn ngân sách cần là ưu tiên số 1 nhằm tạo sự chủ động và chắc chắn cho tăng trưởng. Những nỗ lực tạo thuận lợi ở bên ngoài cần phải được song hành với những nỗ lực tháo gỡ rào cản ở bên trong mới có thể giúp kinh tế Việt Nam vững bước đi lên.

Nông nghiệp, thủy sản tiếp tục đối mặt nhiều thách thức

Giá lúa trung bình tháng 4 và 5 cao hơn quý I nhưng sản xuất nông nghiệp quý II gần như chắc chắn sẽ tăng trưởng thấp. Nắng nóng tại miền Nam và thời tiết bất thường tại miền Bắc khiến năng suất và sản lượng lúa vụ đông xuân giảm, giảm lần lượt 0,8 tạ/ha và 0,3 tạ/ha. Riêng vùng ĐBSCL, do nắng nóng kéo dài trên diện rộng nên năng suất lúa giảm 1,1 tạ/ha.

Theo Trung tâm Dự báo khí hậu Mỹ (CPC), một đợt El Nino yếu đã xuất hiện từ tháng 10/2018 và nhiều khả năng sẽ còn kéo dài đến tháng 6 - 7 năm nay. Quý I/2016, do ảnh hưởng của El Nino mạnh, GDP ngành nông nghiệp đã giảm gần 3%.

Ngành chăn nuôi gặp khó khăn với dịch tả lợn châu Phi lan rộng và chưa có hồi kết. Lo ngại về dịch bệnh khiến giá lợn giảm rất nhanh. Giá lợn hơi tại các tỉnh Đông Nam Bộ vào cuối tháng 5 đã rớt xuống 32.000 đồng/kg, giảm gần 40% so với mức đỉnh đạt được hồi đầu năm. Dịch bệnh và rớt giá đã khiến tổng đàn lợn cả nước giảm 5,5% cùng kỳ.

Xuất khẩu thủy sản trong tháng 5 vẫn chưa có tiến triển và tiếp tục giảm 1,4%. Đây là tháng sụt giảm thứ 4 liên tiếp. Xuất khẩu sang các thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc chậm cộng với việc gia tăng vùng nuôi đã khiến cho giá cá tra giảm mạnh. Vào cuối tháng 5, giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL đã xuống 21.000 - 23.000 đồng/kg, giảm hơn 10.000 đồng/kg so với đỉnh hồi tháng 2 .

Do thị trường và giá giảm mạnh, sản lượng cá tra đã tăng chậm lại, chỉ 6,5% trong tháng 5, mức thấp nhất kể từ đầu năm và chỉ xấp xỉ một nửa mức tăng của cùng kỳ (11%). Ngược với cá tra, sản lượng tôm vẫn đạt tăng trưởng cao, tăng 11% với tôm sú và 13% với tôm thẻ chân trắng.

Dẫu vậy, xuất khẩu tôm cũng không thuận lợi do gặp cạnh tranh từ các nước xuất khẩu tôm khác như Ấn Độ, Thái Lan, Ecuador, Indonesia và hàng tồn kho cao tại các nước nhập khẩu. Giá tôm tại ao đã giảm xuống dưới 90.000 đồng/kg, mức thấp nhất trong vòng 9 tháng.

Công nghiệp cải thiện nhờ điện tử, điện thoại tăng trưởng dương trở lại

Xuất khẩu điện thoại tháng 5 tăng 20% cùng kỳ, mức tăng trưởng cao nhất trong vòng 9 tháng. Sản lượng điện thoại tháng 5 tăng 15% và chỉ số công nghiệp điện tử tăng 6,5% sau 2 tháng âm.

Nhìn về tương lai, sản xuất điện thoại và công nghiệp điện tử vẫn còn hy vọng khi nhập khẩu linh kiện điện thoại trong tháng 5 tăng rất mạnh, 36%, mức cao nhất 16 tháng. Sản xuất điện thoại thường có độ trễ 1-2 tháng so với nhập khẩu linh kiện nên sự gia tăng nhập khẩu trong tháng 5 là chỉ báo cho sự gia tăng sản lượng điện thoại vào khoảng cuối quý II, đầu quý III.

Lọc hóa dầu và sản xuất kim loại vẫn là động lực tăng trưởng chính của ngành công nghiệp nói chung. Sản lượng xăng dầu sản xuất trong tháng 5 gần 1,2 triệu tấn, tăng 81% cùng kỳ. Nhờ đó, chỉ số công nghiệp lọc hóa dầu cũng có tăng trưởng rất cao, 107%.

Sản lượng sắt thép thô đạt 2 triệu tấn, tăng 64% và chỉ số công nghiệp sản xuất kim loại tăng 43%. Hai sản phẩm này phần lớn được tiêu thụ nội địa bởi xuất khẩu xăng dầu và sắt thép đều thấp, xăng dầu giảm 3% còn sắt thép chỉ tăng 8%. Một điểm tích cực nữa là sản xuất trong nước đã thay thế đáng kể cho nhâp khẩu, nhập khẩu xăng dầu tháng 5 giảm 38% còn sắt thép chỉ tăng 0,7% cùng kỳ.

Tăng trưởng của ngành sản xuất xe có động cơ đang chậm lại với mức tăng 11%, thấp nhất 13 tháng. Số lượng xe ô tô sản xuất trong tháng 5 là 29.800 chiếc, tăng 18% cùng kỳ, nâng tổng số xe sản xuất từ đầu năm lên 125.800 chiếc, tăng 17%. Lũy kế từ đầu năm, lượng xe nhập khẩu là 65.600 chiếc, tăng hơn 8 lần.

Với thực tế này, SSI Retail Research tiếp tục cho rằng cần rà soát kỹ để tiến tới hạn chế việc nhập khẩu không chỉ xe nguyên chiếc mà cả các mặt hàng điện tử điện lạnh từ các nước ASEAN như Thailand, Indonesia, Malaysia. Đây là một mũi tên trúng 2 đích, vừa hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước và vừa hạn chế nhập siêu, tiết kiệm một lượng lớn ngoại tệ trong bối cảnh áp lực tỷ giá gia tăng.

Ngành dệt may trong những tháng gần đây cũng có phần sa sút dù được cho là hưởng lợi từ các hiệp định thương mại mà Việt Nam mới ký kết và cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Tăng trưởng xuất khẩu dệt may tháng 5 tăng 11%, xấp xỉ như 2 tháng trước đó và thấp hơn khá nhiều cùng kỳ là 23%. Chỉ số công nghiệp may mặc vì vậy cũng tăng thấp 10% (cùng kỳ tăng 17%).

Theo Người đồng hành