Công ty cổ phẩn Chứng khoán Tràng An (TAS) do bị cáo Lê Hồ Khôi (SN 1961), ở Khu đô thị Trung Yên, quận Cầu Giấy (Hà Nội) làm Tổng giám đốc. Năm 2012, Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội (HBB, nay đã sáp nhập vào SHB) tố cáo TAS chiếm đoạt hàng chục tỷ đồng thông qua hình thức ủy thác đầu tư để vay vốn.

Kết quả điều tra thể hiện, để có tiền trả nợ và phục vụ cho việc kinh doanh, năm 2010, Lê Hồ Khôi bàn bạc với Trịnh Văn Toàn (Phó Tổng giám đốc) chỉ đạo các nhân viên dưới quyền lập khống hồ sơ của 24 khách hàng. Sau đó, nhóm bị can ký hợp đồng hợp tác dưới hình thức ủy thác đầu tư vay tiền, hợp tác thanh toán tiền mua chứng khoán đã khớp lệnh, ứng trước tiền bán chứng khoán đã khớp lệnh với các tổ chức là Công ty Tài chính CP Điện lực (EVN-Finance), Ngân hàng SHB, BIDV – Chi nhánh Hai Bà Trưng, chiếm đoạt tổng số tiền 205 tỷ đồng.

Cụ thể, năm 2010, Lê Hồ Khôi ký hợp đồng hợp tác thanh toán tiền mua chứng khoán đã khớp lệnh với EVN-Finance. TAS sẽ giới thiệu khách hàng và chịu trách nhiệm về tính hợp pháp, hợp lệ của hồ sơ cung cấp. Dưới sự chỉ đạo của cấp trên, Nguyễn Ngọc Lan (Trưởng phòng Phòng Kế toán) cung cấp tên tuổi, thông tin liên quan của 11 khách hàng (người thân và bạn bè) để mở tài khoản chứng khoán tại TAS, lập hồ sơ theo mẫu do EVN-Finance cung cấp. Lan và Nguyễn Trí Dũng (Phó Giám đốc), Lê Quang Hưng (kế toán) ký trực tiếp vào tài liệu trong hồ sơ.

Để hoàn thiện hồ sơ vay tiền, Lan tự tạo mã và số lượng chứng khoán khống phù hợp với khoản vay trong bản báo cáo tổng hợp. Tiếp đó, Lê Hồ Khôi ký xác nhận vào tài liệu và chuyển đến EVN-Finance. Quá trình thẩm định hồ sơ, cán bộ EVN-Finance trình cấp trên làm thủ tục vay tiền không kiểm tra, tiếp xúc khách hàng để xác thực tài sản đảm bảo (như số lượng, mã chứng khoán...). EVN Finance giải ngân số tiền 104,5 tỷ đồng vào tài khoản của TAS. Toàn bộ số tiền trên, TAS sử dụng thanh toán bù trừ với Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) và trả nợ ngân hàng. Để khắc phục hậu quả, TAS đã chuyển trả 51 tỷ đồng và thế chấp tài sản, chuyển nhượng số cổ phiếu tương đương 30,5 tỷ đồng.

Nhóm bị can còn bị truy tố chiếm đoạt 56 tỷ đồng của Ngân hàng HBB. Tháng 10/2010, Lê Hồ Khôi ký hợp đồng hợp tác với HBB, giới thiệu khách hàng có nhu cầu nhận ủy thác vốn đầu tư theo hình thức cầm cố chứng khoán niêm yết. TAS làm đầu mối liên lạc với HBB về các giao dịch của khách hàng; kiểm tra, rà soát hồ sơ... Các bị can tiếp tục tạo khống hồ sơ để chuyển sang HBB để vay 56 tỷ đồng. Tương tự, tháng 10/2011, TAS ký hợp đồng với BIDV – Chi nhánh Hai Bà Trưng hợp tác cung cấp dịch vụ ứng tiền bán chứng khoán vay 45 tỷ đồng.

Đối với những người có liên quan là cán bộ, lãnh đạo của ngân hàng, cơ quan điều tra nhận định, họ tin tưởng cam kết của TAS nên không gặp khách hàng và bị TAS lợi dụng chiếm đoạt tiền. Hành vi trên chưa đủ căn cứ xử lý hình sự.

Quá trình điều tra các bị can khắc phục được 131,9 tỷ đồng. Hiện 3 tổ chức ngân hàng yêu cầu TAS phải có trách nhiệm bồi thường số tiền còn lại là 73,5 tỷ đồng.

Cùng với việc vụ án kéo dài là quyền lợi của rất nhiều nhà đầu tư bị “treo”. Có 19 tài khoản chứng khoán được sử dụng để đưa vào hồ sơ vay vốn ở Habubank. Từ khi vụ việc xảy ra đến nay, số tài khoản này vẫn bị Trung tâm Lưu ký chứng khoán phong tỏa.

Trong các bản cáo trạng, Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội đều nêu quan điểm giải quyết: Yêu cầu SHB có trách nhiệm hoàn trả toàn bộ số lượng mã chứng khoán đang cầm cố từ hành vi trái pháp luật của các bị can. Tuy nhiên, còn phải chờ bản án có hiệu lực pháp luật thì các nhà đầu tư mới có thể lấy lại tài khoản.

Thực tế, một số vụ án kinh tế khác cũng có sự thay đổi về tội danh. Chẳng hạn trường hợp ông Hoàng Xuân Quyến, nguyên Tổng giám đốc CTCK Liên Việt (LVS). Ông Quyến bị truy tố tội Lạm quyền trong khi thi hành công vụ. Tuy nhiên, Tòa án đã chuyển tội danh, tuyên bố ông Quyến phạm tội Sử dụng trái phép tài sản, mức án 32 tháng tù giam.

Khánh Linh (T/H)