Theo Báo cáo tình hình kinh tế vĩ mô 5 tháng đầu năm của ACBS, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục hồi phục tích cực trong tháng 5/2024 với những động lực tăng trưởng truyền thống.
Cụ thể, hoạt động sản xuất công nghiệp liên quan đến các công ty FDI; vốn FDI giải ngân tiếp tục duy trì ổn định (tăng 9,4% trong 5 tháng đầu năm so với cùng kỳ năm trước); hoạt động xuất nhập khẩu tăng mạnh trở lại và hoạt động xuất khẩu hồi phục mạnh mẽ từ nhóm FDI (xuất khẩu nhóm FDI tăng 10,85%); và tăng trưởng khách du lịch trở lại mức trước dịch (khách quốc tế đến Việt Nam 5 tháng đầu năm tăng 3,9% so với 5 tháng đầu năm 2019 - thời điểm trước dịch và doanh thu bán lẻ từ hoạt động lữ hành cũng tăng hơn 23%).
Tuy nhiên, sự hồi phục của tổng cầu vẫn còn yếu với nhu cầu tiêu dùng hồi phục chậm khi doanh thu bán lẻ hàng hóa tháng 5/2024 chỉ tăng 8,2% so với cùng kỳ (vẫn tăng trưởng dưới mức trung bình giai đoạn trước dịch là 11%).
Đáng chú ý, lạm phát tiếp tục là yếu tố đáng lo ngại khi trung bình 5 tháng đã chạm mốc 4%, trong khi giá heo hơi đang trong đà tăng (5 tháng đầu năm tăng 40% so với cùng kỳ và giá đã đạt mốc cao nhất kể từ năm 2020).
Giá heo hơi đang trong đà tăng
Bên cạnh đó, giá xăng dầu cũng khó có xu hướng giảm khi giá dầu thế giới đang rơi vào giai đoạn lực cầu mạnh mùa hè do các hoạt động di chuyển, tiêu dùng và tích trữ cho mùa đông cuối năm.
“Mặc dù vậy, chúng tôi đánh giá lạm phát của Việt Nam vẫn có thể đạt mức mục tiêu 4,5% của Chính phủ và Chính phủ sẽ áp dụng nhiều biện pháp điều tiết để hỗ trợ mặt bằng giá ổn định trở lại nếu có sự biến động vượt mức cho phép”, ACBS cho biết.
Về yếu tố nhập siêu, ACBS cho rằng nên mừng hơn lo. Việt Nam ghi nhận tháng nhập siêu đầu tiên trong gần 2 năm qua với nhập siêu riêng tháng 5/2024 đạt hơn 1 tỷ USD. Nhìn sơ qua, có vẻ đây là tin buồn vì tăng thêm áp lực tỷ giá. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ lưỡng từng số liệu, đây lại có thể là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế.
Số liệu cho thấy, nhập khẩu tăng mạnh do nhu cầu nhập nguyên vật liệu cho sản xuất, đặc biệt là hàng điện tử, điện máy và dệt may. Do đó, việc nhập khẩu hiện tại có thể là bước đi trước của xuất khẩu ở các lĩnh vực chủ lực này. Tăng trưởng nhập khẩu chậm trong năm 2023 cũng kìm hãm đà hồi phục của xuất khẩu.
“Mặc dù thặng dư thương mại có thể giúp giảm áp lực lên tỷ giá trong năm 2023 nhưng đổi lại nền kinh tế cũng ảm đạm trong năm 2023. Vì vậy, nhập siêu ở thời điểm này tuy tạo áp lực tỷ giá trong ngắn hạn nhưng lại mở ra tín hiệu tích cực hơn cho giai đoạn hồi phục các lĩnh vực sản xuất, chế biến, chế tạo trong thời gian tới”, ACBS nhận định.
Nhập khẩu tăng mạnh do nhu cầu nhập nguyên vật liệu cho sản xuất
Chi tiết hơn, số liệu nhập khẩu bật tăng rõ nét bắt đầu từ đầu tháng 4, sau một chuỗi tăng trưởng ảm đạm. Các mặt hàng nhập khẩu tập trung vào các nguyên liệu then chốt cho sản xuất, ví dụ: linh kiện điện tử, máy tính, máy móc thiết bị, nguyên vật liệu dệt may, sắt thép.
Trong đó, nhập khẩu linh kiện điện tử máy tính, máy móc thiết bị tăng từ 20-50% trong riêng tháng 5/2024, dự kiến sẽ giúp Việt Nam thúc đẩy từ 20-30% xuất khẩu trong nửa cuối năm 2024.
Tăng trưởng mạnh của nguyên vật liệu dệt may (tăng 33% trong tháng 5/2024 và hơn 20% trong 5 tháng đầu năm) báo hiệu đơn hàng dệt may sẽ tăng tốt trong nửa cuối năm 2024.
Nhập khẩu sắt thép và sản phẩm sắt thép cũng tăng mạnh trong tháng 4 và tháng 5/2024 (lần lượt tăng 16% và 47%), trong đó hơn 60% là đến từ Trung Quốc. Đây có thể coi là động thái tích trữ hàng giá rẻ để phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ đang tăng lên, đồng thời đối phó với rủi ro về chính sách thuế.
Tác giả: Lam Phong
