Cổ đông chiến lược tiềm năng của VTRI cần hội tụ yếu tố gì và hành động ra sao để vực dậy hoạt động của Viện này?

Ngày 12/3 tới đây, tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) sẽ diễn ra phiên đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) của VTRI.

Hoạt động kém hiệu quả

VTRI có vốn điều lệ 50 tỷ đồng, thuộc sở hữu 100% của Nhà nước, thuộc quản lý của Tập đoàn Dệt may Việt Nam. Theo phương án cổ phần hoá, VTRI sẽ IPO và chào bán 2,263 triệu cổ phần, tương đương 45,26% vốn điều lệ cho nhà đầu tư chiến lược cũng với tỷ lệ 45,26%. Số cổ phần bán ưu đãi cho người lao động chiếm 9,48%. Như vậy, sau cổ phần hoá, Nhà nước sẽ không nắm cổ phần nào tại VTRI. Với mức giá khởi điểm 12.583 đồng/CP, Chính phủ đặt mục tiêu thu về hơn 28 tỷ VND (1,23 triệu USD) từ đợt IPO này.

Theo số liệu từ bản cáo bạch, VTRI có tổng tài sản tính cuối năm 2017 là 41 tỷ đồng, không có nợ vay, nợ khó đòi. Tổng số lao động là 121 người. Thu nhập bình quân người lao động 8 triệu đồng/người/tháng.

Trong một số năm gần đây, tình hình kinh doanh của VTRI có xu hướng giảm. Doanh thu năm 2016 đạt 80,86 tỷ đồng, đến năm 2017 giảm xuống chỉ còn gần 60 tỷ đồng. Tuy nhiên, chi phí cho các hoạt động tự chủ, đề tài, dự án thí nghiệm khá lớn khiến lợi nhuận chỉ đạt 1,1 tỷ đồng năm 2016 và 608 triệu đồng năm 2017. Theo bản cáo bạch, nguyên nhân của sự sụt giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh là do Bộ Công thương bãi bỏ Thông tư 37 quy định về mức giới hạn kiểm tra hàm lượng Formaldehyt và Amin thơm trong sản phẩm dệt may. Được biết, trong giai đoạn 2014 - 2017, doanh thu từ các dịch vụ thuộc Thông tư 37 chiếm 40% doanh thu của VTRI.

Thực chất về “đất vàng” của VTRI

Hiện nay, VTRI đang sở hữu khu đất 2.851m2 tại 478 Minh Khai (Hai Bà Trưng, Hà Nội). Đây chính là trụ sở văn phòng làm việc của VTRI. Khu đất này được Nhà nước cho thuê đất và miễn tiền thuê đất với các diện tích phục vụ cho nghiên cứu khoa học công nghệ, phòng thí nghiệm, đào tạo trong vòng 50 năm.

VTRI cũng đang sở hữu khu đất 5.311m2 tại ngõ 454/24 phố Minh Khai (Hai Bà Trưng, Hà Nội). Khu đất này đang được sử dụng làm văn phòng, trung tâm nghiên cứu, đào tạo và xưởng thử nghiệm.

Được biết, các khu đất này của VTRI được Nhà nước cho thuê và miễn phí tiền thuê đất trong 50 năm, kể từ năm 1993 đến năm 2043. Sau cổ phần hoá, VTRI được tiếp tục quản lý khu đất theo hình thức ký hợp đồng thuê đất và trả tiền thuê hàng năm.

Tại TP. HCM, VTRI có khu đất 2.220m2 trên phố Trần Hưng Đạo được sử dụng làm cơ sở nghiên cứu, đào tạo, xưởng thực nghiệm, giới thiệu sản phẩm. Hiện VTRI vẫn đang hoàn thiện hồ sơ thuê đất dài hạn sau khi chuyển thành công ty cổ phần.

Ông Nguyễn Văn Thông - Viện trưởng VTRI, khẳng định, sau khi cổ phần hóa, VTRI cũng vẫn sẽ phải làm công tác nghiên cứu khoa học, chứ không được kinh doanh bất cứ loại hàng hóa gì, kể cả văn phòng cho thuê. Do đó, dư luận đồn đoán về câu chuyện “đất vàng” của VTRI là không chính xác. Các khu đất đó không thể sử dụng để làm giàu.

“Việc sử dụng khu đất thuộc quyền sử dụng của VTRI để khai thác bất động sản là không phù hợp định hướng Chính phủ, phá vỡ tất cả hoạt động đang có của Viện”, ông Nguyễn Văn Thông nhấn mạnh.

Theo phân tích của các chuyên gia, dù sở hữu “đất vàng” nhưng các khu đất trên của VTRI thực tế đều được quy hoạch với mục đích sử dụng cho nghiên cứu khoa học, không phải mục đích cho thuê kinh doanh. Do vậy trong phương án cổ phần hóa, VTRI phải lựa chọn nhà đầu tư chiến lược là tổ chức kinh tế độc lập, có uy tín, đã hoạt động lâu năm trong ngành dệt may Việt Nam thì mới mong vực dậy được hoạt động sản xuất, kinh doanh của VTRI.

Theo Diễn đàn Doanh nghiệp