Tại họp báo quý thường kỳ Bộ Công Thương chiều 12/1, báo chí đặt câu hỏi về cách tính tỷ lệ nội địa hóa ôtô sản xuất và lắp ráp trong nước, cũng như quy định mức rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu.

“Hiện Việt Nam là nước duy nhất ở ASEAN áp dụng quy định này. Quy định này ban hành từ lâu và liệu đã lỗi thời? Bộ Công Thương có ủng hộ việc sửa đổi để phù hợp hơn với hội nhập quốc tế?”, câu hỏi nêu.

Trả lời, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng quy định hiện hành được Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành từ năm 2004, nay đã gần 20 năm. Hiện Bộ Khoa học và Công nghệ cũng nhận thấy quy định đang bộc lộ những điểm bất cập, không còn phù hợp với giai đoạn hiện nay, đặc biệt là các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.

“Được biết Bộ Khoa học và Công nghệ đang chuẩn bị sửa đổi các quy định về vấn đề này. Bộ Công Thương, với vai trò quản lý Nhà nước trong lĩnh vực công nghiệp và sản xuất ôtô, sẽ phối hợp chặt chẽ để sửa đổi các quy định nêu trên”, ông Hải nói.

Quy định về cách tính tỷ lệ nội địa hóa ôtô và mức rời rạc của linh kiện nhập khẩu có nhiều điểm bất cập. Ảnh: Việt Linh.

Gần đây, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có tờ trình dự thảo về việc bãi bỏ một số văn bản quy phạm pháp luật, liên quan tới phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa ôtô và mức độ rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu.

Quy định này trước đây nhằm thực hiện “Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020" của Thủ tướng. Theo đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu. Mục đích của quy định này chính là để phục vụ cho phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ôtô (tính điểm theo mức độ rời rạc).

Theo tờ trình của Vụ Đánh giá, Thẩm định và Giám định Công nghệ (Khoa học và Công nghệ), sau gần 20 năm triển khai các quy định liên quan tới tỷ lệ nội địa hóa và mức độ rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu, các quy định nêu trên không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của công nghệ sản xuất ôtô. Do đó, Vụ đã có tờ trình về việc bãi bỏ quy định này, để phù hợp với thời điểm hiện tại.

Trong 10 năm qua, Việt Nam đã ký kết hàng loạt Hiệp định Thương mại (FTA), như Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), CPTPP, EVFTA... Các Hiệp định này đều yêu cầu các bên cam kết gỡ bỏ hàng rào thuế quan đối với ôtô nhập khẩu và linh kiện ôtô nhập khẩu, theo lộ trình và sẽ tiến tới mức thuế 0% trong thời gian tới.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải. Ảnh: MOIT.

Do đó nhiều ý kiến cho rằng việc loại bỏ quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu là điều cấp thiết, để phát triển ngành công nghiệp ôtô bền vững, hội nhập với thế giới.

Chính phủ từng đặt mục tiêu đếng năm 2005 tỷ lệ nội địa hóa của các loại ôtô phổ thông sẽ phải đạt 30%, đến năm 2006 con số này sẽ phải đạt 50%. Cho tới năm 2010, tỷ lệ nội địa hóa phải đạt 60%. Tuy nhiên, theo một báo cáo đến năm 2019, tỷ lệ nội địa hóa chưa đạt được 10%.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng trong bối cảnh hội nhập, các hãng ôtô sẽ chỉ định các nhà máy tại mỗi quốc gia thực hiện nội địa hóa linh kiện khác nhau dựa trên thế mạnh của các nước, nhằm đảm bảo tỷ lệ nội khối đạt tối thiểu theo mức yêu cầu để được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu 0% khi xuất khẩu trong nội khối, theo từng quy định trong các Hiệp định thương mại. Do đó, các quy định liên quan tới phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đã không còn phù hợp.

Tác giả: Thanh Thương