Cuối buổi chiều 7/1, ba bộ trưởng được mời phát biểu giải trình thêm khi Quốc hội thảo luận về một số chính sách tài khóa và tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội. Mở đầu là Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc.

Ông Phớc cho biết năm 2022, dự kiến số giảm thuế sẽ vào khoảng 64.000 tỷ đồng, gấp 3 lần mức của năm 2021.

Trong khi đó, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết Chính phủ sẽ mời Kiểm toán Nhà nước đồng hành trong kiểm tra, giám sát giải ngân các gói ngay từ khi bắt đầu triển khai, giúp chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm.

Quốc hội thảo luận chiều 7/1. Ảnh: Hồng Phong.

Ông Phớc cũng đưa ra giải thích về đề xuất giảm thuế thu nhập doanh nghiệp thay vì giảm thuế VAT. Bộ trưởng cho rằng việc giảm thuế VAT sẽ giúp kích thích tiêu dùng, tạo hiệu ứng lan tỏa tới sản xuất trong nền kinh tế. Trong khi đó, nếu giảm thuế thu nhập doanh nghiệp thì những doanh nghiệp thua lỗ không được hưởng.

Với ý kiến tăng thuế giao dịch bất động sản, chứng khoán và mặt hàng hạn chế tiêu dùng, Bộ trưởng cho biết hiện nay, Việt Nam đang đánh thuế chuyển nhượng chứng khoán của doanh nghiệp là 20%, với doanh nghiệp nước ngoài là 0,1% trên doanh thu bán; với bất động sản thì thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%, với cá nhân là 2% trên mỗi lần mua - bán.

Bộ trưởng cho rằng “thị trường chứng khoán đang tốt”, năm ngoái đã huy động được 7,7 triệu tỷ đồng, tương đương 92% GDP năm 2021, là mức kỷ lục.

“Chúng tôi đề nghị giữ nguyên các mức đánh thuế này, có siết thì siết phát hành trái phiếu doanh nghiệp không có tài sản thế chấp. Với chuyển nhượng bất động sản cá nhân yêu cầu nộp thuế theo đúng giá bán thực tế”, ông nói.

Với thu thuế trên các nền tảng số, Bộ trưởng cho biết sẽ tăng cường thu và tránh thất thu. Với doanh nghiệp có trụ sở ở nước ngoài sẽ thu theo quy định hiện hành của pháp luật.

Mời kiểm toán vào cuộc từ đầu để giám sát

Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan Chính phủ chịu trách nhiệm chính trong việc xây dựng Chương trình phục hồi kinh tế. Được mời giải trình trong khoảng 10 phút, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết đây là chương trình chưa từng có tiền lệ.

Do đó, Chính phủ đã nghiên cứu rất bài bản dựa trên nhu cầu hỗ trợ của doanh nghiệp và người dân.

“Chúng ta sẽ hỗ trợ cả chiều cung và cầu, quy mô đủ lớn, thời gian đủ dài, có thể giải ngân được ngay, tránh dàn trải. Tinh thần triển khai phải nhanh, quyết liệt, đảm bảo tính công bằng, hài hòa”, ông nhấn mạnh.

Nói thêm về quy mô tổng thể và phương thức huy động. Bộ trưởng cho biết Chính phủ đã nghiên cứu khó khăn sản xuất của doanh nghiệp, người dân, nghiên cứu nhu cầu hỗ trợ, khả năng huy động và hấp thụ của nền kinh tế. Do đó, Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội có quy mô phù hợp, đối tượng, phạm vi và thời gian thực hiện rõ ràng.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: Hồng Phong.

Mức giảm thuế năm 2022 được tính toán có thể thực hiện được ngay. Các lĩnh vực có thể nhận được hỗ trợ sớm gồm giao thông, cơ sở hạ tầng, y tế…

Ngoài ra, để có nguồn lực triển khai, Chính phủ sẽ tiết kiệm khoản chi, phấn đấu tăng thu, có lộ trình giảm thuế phù hợp, chống thất thu. Sau đó, Chính phủ mới tính đến huy động vay và vay bên ngoài. Lộ trình huy động và giải ngân cũng đã được tính toán. Riêng trong năm 2022 có thể giải ngân được khoảng 42% tổng số vốn, còn lại giải ngân trong năm 2023.

Người đứng đầu ngành kế hoạch và đầu tư cũng nhấn mạnh đến thách thức trong khâu tổ chức thực hiện. Ông nói đây là nhiệm vụ và trách nhiệm nặng nề với hệ thống chính trị, cần nỗ lực rất lớn.

Bộ trưởng đề nghị các đại biểu Quốc hội phát huy vai trò, giám sát các chính sách tài khóa và tiền tệ ngay tại địa phương mình.

Theo Bộ trưởng, Chính phủ sẽ huy động ngay từ đầu Kiểm toán Nhà nước để chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm, báo cáo Quốc hội. Ông Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh việc triển khai sẽ nâng cao tính công khai, minh bạch, chống lợi ích nhóm và xin - cho.

“Chính phủ cũng đã nhận diện các giải pháp và rủi ro, nhất là áp lực lạm phát. Do đó, Chính phủ sẽ theo dõi thường xuyên diễn biến và có giải pháp kịp thời”, ông nói.

“Dư địa chính sách tiền tệ là ít”

Cũng được mời giải trình thêm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng dư địa chính sách tiền tệ trong Chương trình phục hồi kinh tế này là ít, chủ yếu là dựa vào chính sách tài khóa.

Vì vậy, theo bà Hồng, khi đưa tiền ra theo chính sách tài khóa, cần đảm bảo linh hoạt chính sách tiền tệ, theo sát diễn biến của thị trường chính sách tiền tệ trong nước. Mục tiêu là đảm bảo chương trình thực hiện thành công.

Về việc giảm lãi suất, bà Hồng cho biết hệ thống ngân hàng đã có 3 lần giảm lãi suất. Năm 2021 giảm mặt bằng chung khoảng 0,8%, năm 2020 giảm 1%. Ngân hàng Nhà nước cũng vận động miễn giảm lãi vay và phí, số tiền giảm đã lên đến gần 40.000 tỷ

Giải thích về việc tại sao lại là “vận động”, bà Hồng nhấn mạnh theo quy định thì Ngân hàng Nhà nước không thể bắt buộc các ngân hàng thương mại giảm lợi nhuận để giảm chi phí lãi vay. Có tổ chức tín dụng có cổ đông là người nước ngoài.

Chia sẻ thêm, Thống đốc cho biết hiện tại lạm phát thế giới có xu hướng gia tăng, các nước đã có động thái thu hẹp chính sách tiền tệ, tăng lãi suất. Do đó, việc điều hành chính sách tiền tệ sắp tới gặp những thách thức lớn, đòi hỏi sự linh hoạt và chủ động.

Tác giả: Hiếu Công