Từ năm 2015 Ngân hàng Nhà nước đã có chỉ thị yêu cầu các ngân hàng thương mại thúc đẩy cấp tín dụng xanh cho những dự án có mục tiêu rõ ràng về việc bảo vệ một trường, khuyến khích hoạt động kinh doanh thân thiện với môi trường. Ðến đầu năm 2017, Ngân hàng Nhà nước tiếp ban hành Chỉ thị 01/2017 tiếp tục nhấn mạnh việc triển khai kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh đến năm 2020. Tiếp theo ngày 7/8/2018, NHNN có Ðề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam theo Quyết định số 1604/QÐ-NHNN.

Tuy nhiên khoảng 1 năm trở lại đây, cụm từ "tín dụng xanh" mới trở nên quen thuộc hơn với giới tài chính ngân hàng. Đó là những khoản vay cho các dự án có liên quan đến yếu tố môi trường, như thích ứng biến đổi khí hậu, sử dụng tài nguyên hiệu quả, tiết kiệm năng lượng...được các ngân hàng chú trọng hơn khi cấp tín dụng.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước) tính đến hết tháng 6/2019, dư nợ tín dụng đối với các dự án xanh đạt khoảng 317.600 tỷ đồng, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2018, trong đó dư nợ tín dụng trung - dài hạn chiếm 76% dư nợ tín dụng xanh. Lãi suất cho vay các lĩnh vực xanh ngắn hạn từ 5-8%/năm, trung - dài hạn từ 9-12%/năm. Dư nợ tín dụng xanh chủ yếu tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp xanh với 45% tổng dư nợ tín dụng xanh; năng lượng tái tạo, năng lượng sạch chiếm 17%; quản lý nước bền vững tại khu vực đô thị và nông thôn chiếm 11% và lâm nghiệp bền vững chiếm 5%.

Những cái tên được gắn nhiều với tín dụng xanh thời gian qua có thể kể đến như VietinBank, Vietcombank, BIDV, Agribank, HDBank, SHB, Nam A Bank, TPBank, OCB, HSBC...Không chỉ đơn thuần là cấp tín dụng xanh mà một số ngân hàng gắn tính "xanh" vào các chiến lược marketing và định hướng phát triển dài hạn của mình, qua đó tạo được dấu ấn rõ nét hơn trên thị trường.

Mới đây, Thời báo Kinh tế Việt Nam đã tổ chức bình chọn ngân hàng có tín dụng xanh tốt nhất hệ thống. Bất ngờ là kết quả ngân hàng có dư nợ tín dụng xanh tốt nhất lại không thuộc về các ngân hàng thương mại Nhà nước với tổng dư nợ gần 1 triệu tỷ đồng ở mỗi nhà băng, mà lại thuộc về một ngân hàng tư nhân đó là HDBank.

Theo Ban tổ chức, dựa trên trên 35.000 phiếu bình chọn và 82.300 ý kiến đánh giá trực tuyến của người tiêu dùng thông qua các kênh: trực tiếp (hội thảo, tọa đàm, diễn đàn Người tiêu dùng Việt Nam lần thứ nhất); báo chí, truyền thông (chuyên đề về ngành hàng, dòng sản phẩm) và mạng xã hội (facebook, fanpage Chương trình), HDBank đã vượt lên trên 7.600 sản phẩm, dịch vụ được đề cử trong suốt gần 1 năm qua để nhận danh vị trên. 

Ngân hàng xanh là mục tiêu chiến lược HDBank hướng đến, trong đó tín dụng xanh là xu thế chung hiện nay. Theo đó, HDBank đang đi đầu trong việc triển khai tích cực chương trình tín dụng xanh, hỗ trợ phát triển các dự án năng lượng tái tạo và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Tín đến ngày 30/09/2019, HDBank đã dành khoảng 10.000 tỷ đồng tài trợ cho các dự án điện mặt trời thương mại và điện mặt trời áp mái tại Việt Nam với tổng quy mô dự án đạt 725 MWp.

Ngoài ra, HDBank còn dành riêng 10.000 tỷ đồng phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch với mong muốn thúc đẩy phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch theo bước phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng 4.0, đồng thời góp phần kiến tạo một quốc gia khỏe mạnh hơn, hội nhập hơn.

Trước đó, tháng 9/2019, tại Singapore, HDBank là ngân hàng thành viên đầu tiên của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) nhận giải Tài trợ xanh cho những thành tích nổi bật trong tài trợ thương mại xanh khi tham gia Chương trình tài trợ thương mại của ADB.

Theo lãnh đạo ngân hàng này, thông qua chương trình tín dụng xanh, HDBank muốn cung cấp cho khách hàng những giải pháp tài chính tốt nhất đồng thời hướng tới những giá trị bền vững, giúp đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo, giảm mạnh tiêu thụ điện lưới, giảm ô nhiễm môi trường, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Một ngân hàng tư nhân khác là Nam A Bank, mặc dù không được bình chọn nhiều nhất, song thực tế nhà băng này cũng đang ghi dấu ấn trong lĩnh vực xanh một cách ấn tượng. Theo đó, Nam Á là ngân hàng thương mại cổ phần đầu tiên tại Việt Nam ký kết hợp tác với Qũy Hợp tác khí hậu toàn cầu (GCPF) nhằm cấp tín dụng xanh trung và dài hạn cho các dự án thúc đẩy giảm khí thải CO2 và các dự án tiết kiệm 20% nhu cầu năng lượng. 

"Chúng tôi cấp tín dụng xanh cho doanh nghiệp có mục đích đầu tư máy móc, thiết bị; bổ sung vốn lưu động phục vụ hoạt động sản xuất - kinh doanh các sản phẩm, thiết bị thân thiện với môi trường, hoặc cung cấp vốn đầu tư đối với các dự án năng lượng mặt trời, năng lượng tái tạo. Còn với khách hàng cá nhân thì cho vay mua xe ô tô, vay tiêu dùng, vay đầu tư, vay xây dựng - sửa chữa nhà…, miễn là các nhu cầu này không gây tác động xấu đến môi trường" - lãnh đạo ngân hàng này chia sẻ.

Hay ở Vietcombank, hồi cuối tháng 6 vừa qua, ngân hàng này đã được 4 ngân hàng của Nhật hợp tác tài trợ một khoản tín dụng lên tới 200 triệu USD (khoảng 4.600 tỷ đồng) thời hạn 14 năm để cho vay lĩnh vực năng lượng xanh. Khi các khoản vay này được triển khai, cùng với nền tảng sẵn có, Vietcombank chắc chắn cũng sẽ là một thành viên quan trọng trong nhóm dẫn đầu mảng tín dụng xanh.

Đánh giá về xu hướng chung của hoạt động tín dụng thời gian tới, giới chuyên gia đều có chung nhận định rằng tín dụng xanh sẽ chiếm lĩnh vị trí quan trọng trong cơ cấu tín dụng của mỗi nhà băng. Đó không chỉ là hành động thiết thực, trực tiếp góp phần bảo vệ môi trường, mà những khoản vay này còn có độ an toàn hơn so với nhiều lĩnh vực khác, qua đó giúp ngân hàng tiếp tục gia tăng hiệu quả hoạt động song hành với kiểm soát chặt chẽ rủi ro theo đúng chủ trương của cơ quan quản lý.