EU đang tiến hành các kế hoạch triển khai "Chứng nhận xanh kỹ thuật số" (Digital Green Certificate) - một tài liệu để lưu trữ thông tin Covid-19 như hồ sơ tiêm chủng và kết quả xét nghiệm. Các chính phủ, sân bay và hãng hàng không hy vọng điều đó sẽ thúc đẩy du lịch khắp khối, bằng cách giúp việc kiểm tra xem hành khách đã được tiêm chủng hay chưa một cách dễ dàng hơn.

"Vaccine là thứ cuối cùng giúp chúng ta bắt đầu phục hồi ngành hàng không. Nó sẽ cho phép người châu Âu di chuyển trở lại", Olivier Jankovec, Tổng giám đốc Airports Council International Europe, một cơ quan thương mại về sân bay nói.

Cuối tuần trước, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết, những người được tiêm chủng đầy đủ có thể đi lại mà không gặp rủi ro nghiêm trọng, hạ thấp các khuyến nghị không đi du lịch.

Kế hoạch của EU vẫn được thực hiện, nhưng các chính phủ đang theo dõi nhanh dự án để triển khai vào giữa tháng 6. Về cơ bản, người châu Âu tiêm chủng sẽ được cấp giấy chứng nhận (giấy hoặc điện tử) có mã vạch có thể quét tại các sân bay để xác minh việc tiêm chủng.

Các hãng hàng không ủng hộ nỗ lực của châu Âu. Tuy nhiên, họ đang vận động hành lang để chống lại các đề xuất ban đầu về việc có thể bị giao trách nhiệm tổ chức ý tưởng hộ chiếu vaccine này. Họ cũng phản đối đề xuất quét mã vạch tại các sân bay, nói rằng điều đó có thể làm tăng thời gian chờ đợi khi làm thủ tục. Nhiều sân bay đã căng thẳng trước dòng người xếp hàng để chờ đợi kiểm tra sức khỏe trước khi bay trong thời gian qua.

Bên trong sân bay Charles de Gaulle ở Paris , Pháp hôm 2/4. Ảnh: Reuters.

Liên minh châu Âu đang thiết lập một hệ thống tương tự như cách họ triển khai chính sách thị thực với người nhập cảnh từ bên ngoài khối. Trong khi lực lượng biên phòng chịu trách nhiệm chính thức về việc kiểm tra thị thực, các hãng hàng không cũng được giao công việc kiểm lại hành khách có đúng thị thực trước khi họ lên máy bay hay không. Các hãng sẽ bị phạt tới 10.000 euro (11.700 USD) nếu để một du khách hạ cánh xuống một quốc gia mà không có thị thực thích hợp.

Vì vậy, các hãng nói rằng họ không thể chịu thêm một rủi ro bị phạt nào nữa, hoặc các chi phí bổ sung khi bị giao triển khai và kiểm tra hộ hiếu vaccine của hành khách. Theo ước tính của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế, các hãng đã đốt 140 tỷ USD tiền mặt từ tháng 3 đến tháng 12 năm ngoái và dự báo sẽ mất tới 95 tỷ USD vào năm 2021.

"Các hãng hàng không không thể chịu thêm chi phí cho những bổ sung này", Thomas Reynaert, Giám đốc Airlines for Europe, một tổ chức đại diện cho British Airways, Lufthansa và Air France-KLM Group, tuyên bố. Theo dự tính của giới chức EU, mọi chi phí mới sẽ do tất cả hãng hàng không hoạt động ở các sân bay châu Âu (không chỉ các hãng châu Âu) chi trả.

Chưa rõ chi phí của hệ thống là bao nhiêu, nhưng các hãng hàng không lo ngại họ sẽ phải chịu chi phí bổ sung nhân viên và thiết bị để vận hành hệ thống, cũng như tích hợp hệ thống này vào cơ sở hạ tầng hiện có, bên cạnh rủi ro bị phạt tiền nếu có sai sót.

Johannes Bahrke, Phát ngôn viên của Ủy ban châu Âu cho biết họ đề xuất chi 49 triệu USD để xây dựng một cổng kỹ thuật trung tâm cho các chính phủ thành viên kết nối dữ liệu hộ chiếu vaccine với Ủy ban châu Âu.

Tại một số quốc gia thành viên, chính phủ có thể quyết định sử dụng các nhân viên chính phủ để kiểm tra hộ chiếu vaccine. Nhưng ở một số quốc gia khác, trách nhiệm có thể thuộc về các hãng hàng không. Mỗi nước cũng sẽ tự quyết định mức phạt khi các hãng hàng không kiểm tra sai sót hộ chiếu vaccine của khách.

Đề xuất "Chứng nhận xanh kỹ thuật số" vẫn cần sự phê chuẩn chính thức từ Nghị viện châu Âu. Người phát ngôn cho biết, nhằm mục đích triển khai vào tháng 6, Ủy ban châu Âu và các quốc gia thành viên đã bắt đầu công việc phát triển hệ thống, bao gồm cả việc ký kết hợp đồng vào cuối tháng 3 để tiến hành công việc kỹ thuật.

Trung Quốc, Nhật Bản, Đan Mạch và Israel cho biết đang triển khai các hệ thống hộ chiếu vaccine độc lập. Tổ chức Y tế Thế giới hiện làm việc với Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế của Liên hợp quốc để phát triển một cấu trúc toàn cầu nhằm hỗ trợ các hộ chiếu vaccine.

Đối với châu Âu, việc cấp hộ chiếu vaccine được coi là quan trọng để khôi phục quyền tự do đi lại trong khối — một trong những nguyên lý sáng lập của EU. Một hệ thống có thể xác minh tình trạng tiêm chủng của hành khách cũng giải phóng khách du lịch khỏi chi phí của các xét nghiệm Covid-19 tư nhân, được yêu cầu để nhập cảnh vào nhiều quốc gia. Mỗi lần xét nghiệm đó có thể tốn đến 200 USD và thường là phải tiến hành 2 lần.

Ngành công nghiệp hàng không và Ủy ban châu Âu đang cố gắng thiết lập khuôn khổ rộng hơn cho hệ thống hộ chiếu vaccine vào mùa hè này. Bước đầu tiên là chuẩn giấy xác nhận được phát cho người dân sau khi họ đã được tiêm chủng. Ở châu Âu, những giấy xác nhận rất khác nhau, với các ngôn ngữ khác nhau và cấu trúc chi tiết về thông tin cá nhân cũng khác nhau.

Sau khi hệ thống hộ chiếu vaccine được triển khai thành công, Ủy ban châu Âu có kế hoạch mở rộng hệ thống này cho các công dân không thuộc EU. Tùy thuộc vào các thỏa thuận song phương, một hành khách đến - ví dụ từ Mỹ - có thể nhận được giấy xác nhận và mã vạch khi đến khối, sau đó có thể được sử dụng để đi lại giữa các quốc gia châu Âu.

Lo ngại về việc kiểm tra thực tế có thể gây ùn tắc sân bay, ngành hàng không đang thúc đẩy một hệ thống trực tuyến để giảm căng thẳng khi biên giới mở cửa trở lại vào mùa hè. Các hãng hàng không bao gồm British Airways đang chạy thử nghiệm giải pháp cho phép hành khách tải hồ sơ tiêm chủng và xét nghiệm lên ứng dụng du lịch của họ khi làm thủ tục trực tuyến.

Tác giả: Phiên An