VNDirect Research vừa có báo cáo chuyên đề đánh giá những tác động của cuộc xung đột Nga - Ukraine đến thị trường chứng khoán và các nhóm ngành lớn ở Việt Nam.

Nhóm chuyên gia chỉ ra các số liệu lịch sử cho thấy các cuộc xung đột và căng thẳng địa chính trị phần lớn ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán trong ngắn hạn, khó có thể cản trở đà tăng trong trung và dài hạn.

"Chứng khoán (đại diện bởi chỉ số S&P 500) thường có xác suất và mức độ tăng giá cao nhất trong giai đoạn ba tháng tới một năm sau các cuộc xung đột và căng thẳng địa chính trị", báo cáo viết.

Điều chỉnh là cơ hội mua vào

Thực tế các quốc gia liên quan như Mỹ và châu Âu có thể phải tung ra các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế để hạn chế tác động tiêu cực của các cuộc xung đột, qua đó hỗ trợ thị trường chứng khoán.

VNDirect cũng cho rằng các lệnh trừng phạt sẽ ảnh hưởng đến một số dự án đầu tư của Nga tại Việt Nam, song nhìn chung quy mô tác động không lớn đến nền kinh tế.

Hiện giao thương giữa Việt Nam với Nga và Ukraine chỉ chiếm khoảng 0,9% tổng giá trị xuất nhập khẩu và hai nước trên cũng không phải là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn tại Việt Nam.

Chứng khoán thường sớm tạo đáy và phục hồi trong các cuộc xung đột trước đây. Nguồn: VNDirect.

"Các lệnh trừng phạt, bao gồm cả việc chặn kết nối SWIFT của hệ thống tài chính Nga sẽ ảnh hưởng đến các dự án đầu tư của Nga tại Việt Nam, phần lớn là các dự án điện và dầu khí", VNDirect phân tích.

Cụ thể như dự án Nhiệt Điện Long Phú 1 (tổng công suất 1.200MW) do Power Machines là tổng thầu đang chậm kế hoạch 2 năm do vướng lệnh cấm vận. Dự án điện khí Quảng Trị (340MW), mà Gazprom tham gia đầu tư cũng đang chậm tiến độ 2 năm so với cam kết ban đầu.

Dự án điện gió ngoài khơi Vĩnh Phong (công suất 1.000MW) do liên doanh Zarubezhneft JSC (Nga) và DEME Concessions (Bỉ) đã ký biên bản ghi nhớ vào tháng 4/2021.

Các đối tác Gazprom và Zarubezhneft cũng đang tham gia vào các dự án thăm dò dầu khí như Lô 129-132 (bể Nam Côn Sơn), dự án tích hợp phát triển mỏ Báo Vàng tại các Lô 111/04, 112, 113.

Tuy nhiên, nhóm chuyên gia đánh giá các dự án điện Long Phú, Quảng Trị và Vĩnh Long đã đưa vào Dự thảo Quy hoạch điện VIII. Các dự án còn lại đều có quy mô nhỏ và đang dừng lại ở giai đoạn thăm dò tìm kiếm. Do đó việc ngưng trệ khai thác không ảnh hưởng nhiều đến quy mô của của ngành.

Do đó VNDirect cho rằng thị trường chứng khoán Việt Nam ít bị tác động trong trung hạn, điều chỉnh là cơ hội để gia tăng tỷ trọng cổ phiếu.

Dầu khí, phân bón, thép hưởng lợi

Xung đột giữa Nga - Ukraine có thể khiến áp lực lạm phát tại Việt Nam tăng lên khi giá dầu và khí đốt có thể neo ở mức cao. Tuy vậy, VNDirect vẫn duy trì dự báo lạm phát tại Việt Nam năm 2022 sẽ được kiểm soát ở mức 3,4%.

Việt Nam sẽ vẫn duy trì các chính sách hỗ trợ phục hồi nền kinh tế, bao gồm gói kích thích kinh tế được thông qua hồi đầu năm và duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp.

"Đây sẽ là cơ sở để kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam và kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết tiếp tục phục hồi và tăng trưởng nhanh hơn trong thời gian tới, từ đó tạo xung lực tăng trưởng cho thị trường chứng khoán trong năm 2022", nhóm chuyên gia dự báo.

VNDirect dự báo thép, dầu khí, phân bón là các ngành hưởng lợi từ căng thẳng chính trị tại Ukraine. Ảnh: Hoàng Hà.

Quan điểm của VNDirect là giá dầu Brent có thể đạt đỉnh ở vùng giá quanh 105- 110 USD/thùng, sau đó dần hạ nhiệt và ổn định quanh mức 90 USD/thùng trong một vài tháng tới nhờ nguồn cung bổ sung tiềm năng đến từ Mỹ, Iran và OPEC.

Với mặt bằng giá dầu được dự báo neo mức cao, nhóm cổ phiếu dầu khí trong nước sẽ không chỉ được hưởng lợi trong ngắn hạn mà triển vọng dài hạn cũng sẽ được củng cố hơn nhờ thúc đẩy các hoạt động thăm dò vàkKhai thác dầu khí, giúp cải thiện nền tảng cơ bản của ngành.

Giá dầu neo ở mức cao cùng với động thái cấm xuất khẩu Amoni nitrat của Nga để phòng vệ có thể đẩy giá phân đạm trên toàn cầu tiếp tục leo thang trong năm 2022.

Hiện Nga chỉ chiếm 16,5% thị phần xuất khẩu phân đạm toàn cầu nhưng chiếm gần 66% nguồn cung amoni nitrat (thành phần quan trọng trong sản xuất phân bón). Nga còn dẫn đầu thế giới về xuất khẩu phân NPK.

"Do đó các nhà sản xuất phân đạm tại Việt Nam như Đạm Cà Mau, Đạm Phú Mỹ có thể được hưởng lợi từ việc giá phân bón duy trì ở mức cao trong thời gian tới cũng như nhu cầu xuất khẩu tăng cao" VNDirect khuyến nghị.

Cuộc xung đột Nga - Ukraine cũng đã gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng mặt hàng thép. Hai quốc gia này sản xuất 97,4 triệu tấn và xuất khẩu khoảng 57 triệu tấn thép trong năm 2021, chiếm 21% tổng sản lượng tại châu Âu.

Ngay sau khi xung đột leo tháng, một số nhà sản xuất thép hàng đầu tại Ukraine (bao gồm Metinvest và ArcelorMittal) đã có kế hoạch cắt giảm sản lượng sản xuất xuống mức tối thiểu do hoạt động vận chuyển đường sắt và cảng bị đình trệ. Trong khi các mặt hàng xuất khẩu của Nga đứng trước nguy cơ bị nhiều quốc gia cấm vận.

VNDirect cho rằng các nhà xuất khẩu thép hàng đầu của Việt Nam có cơ hội gia tăng sản lượng trong thời gian tới, đặc biệt tại châu Âu.

"Châu Âu cũng là thị trường xuất khẩu thép lớn thứ 3 của Việt Nam trong năm 2021, chủ yếu là mặt hàng tôn mạ. Do đó, những doanh nghiệp hàng đầu như Hoa Sen và Nam Kim có thể được hưởng lợi từ diễn biến này" các chuyên gia nêu quan điểm.

 Tác giả: Huy Lê