Jack Ma, chủ tịch và là nhà sáng lập tập đoàn Alibaba (Ảnh: Bloomberg)

Alibaba, “gã khổng lồ” thương mại điện tử đến từ Trung Quốc do Jack Ma sáng lập, được biết đến với thương vụ IPO lên đến 25 tỉ USD - lớn nhất từ trước đến nay. Chỉ 2 tháng sau khi Alibaba chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào tháng 9/2014 , cổ phiếu Alibaba tăng 76%,  tương đương 119,15 USD/cổ phiếu vào ngày 10/11/2014.

Tuy nhiên, sau đấy là một cú trượt dốc thảm hại. Alibaba bị Chính phủ Trung Quốc chỉ trích nặng nề sau nhiều cáo buộc gian lận thương mại, lừa đảo khách hàng, khiến 2 lãnh đạo cấp cao phải từ chức vì đã sao lãng trách nhiệm, làm sứt mẻ niềm tin, uy tín của tập đoàn. Quan trọng hơn cả, trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc, thị trường chứng khoán lao dốc khiến doanh thu của Alibaba suy giảm đáng kể. Sau đó giá cổ phiếu của Alibaba liên tục giảm và hiện rớt xuống dưới cả mức giá IPO (68 USD/cổ phiếu), chỉ còn 63,91 USD/cổ phiếu (ngày 4/9/2015).

Alibaba lập kỉ lục thế giới về IPO (Nguồn: Internet)

Các nhà đầu tư bắt đầu tỏ ra lo ngại về sự hồi phục của Alibaba sau khi giá trị vốn hóa thị trường của tập đoàn này đã “bốc hơi” hơn 128 tỷ USD từ đầu năm đến nay. Theo James Cordwell, chuyên gia phân tích chứng khoán hàng đầu tại Atlantic Equities Service, dự đoán về sự tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế Trung Quốc sẽ khiến doanh thu giao dịch thương mại điện tử giảm mạnh cho đến ít nhất là năm 2016.

Jackma, chủ tịch điều hành đồng thời là nhà sáng lập tập đoàn Alibaba, được biết đến không phải là người “chiều chuộng” các nhà đầu tư. Trong lá thư kèm theo hồ sơ IPO, Jack Ma đã nói một cách dứt khoát rằng cổ đông sẽ chỉ xếp thứ 3 sau khách hàng và nhân viên công ty. Ông và cộng sự không muốn những biến động của thị trường trong ngắn hạn làm xao lãng trách nhiệm xây dựng một tập đoàn thành công trong dài hạn. Thực tế là những rắc rối của Alibaba xuất phát từ chính nền kinh tế Trung Quốc, điều mà họ khó có thể kiểm soát.

Phó Chủ tịch Joseph Tsai trả lời trong một cuộc phỏng vấn cho biết: “Mặc dù chúng tôi đã có những sai lầm trong những năm đầu tiên nhưng chúng tôi đang tìm cách lấy lại những gì đã mất.” Công ty có trụ sở đặt tại Hàng Châu đang cố gắng đẩy mạnh hoạt động kinh doanh ở thị trường bên ngoài Trung Quốc và phát triển bên ngoài mảng thương mại điện tử bằng việc công bố hàng loạt thương vụ với trị giá lên đến 15 tỉ USD. Các khoản đầu tư được lên chiến lược rõ ràng, tuy nhiên một trong số đó còn gây nhiều tranh cãi như đầu tư mua một đội bóng đá ở Quảng Châu, một công ty nhỏ sản xuất điện thoại thông minh và một hãng phim không có lợi nhuận. Li Muzhi, nhà phân tích thuộc hãng nghiên cứu Arete có trụ sở tại Hồng Kông cho biết đôi khi những chiến lược đầu tư của Aliba làm rối trí các nhà đầu tư.

Jack Ma và các đồng nghiệp có tầm nhìn trong vòng một thập kỉ tới sẽ phát triển Alibaba bằng cách đẩy mạnh các lĩnh vực đầu tư bên ngoài thương mại điện tử như phim ảnh và thể thao, để cung cấp hệ thống thanh toán cho các giao dịch của tập đoàn đồng thời lan rộng lĩnh vực kinh doanh điện toán đám mây trên toàn cầu. Nhằm phát triển ý tưởng “O2O” (từ online đến offline) cho phép người tiêu dùng sử dụng điện thoại thông minh để mua bất cứ gì họ muốn, Alibaba đã đầu tư vào một chuỗi siêu thị, nhà bán lẻ đồ điện tử và dịch vụ đi chung xe Didi Kuaidi.

Sau khi bị kiện bởi các nhà sản xuất liên quan đến những cáo buộc về hàng giả, công ty phải đối mặt với những chỉ trích từ phía truyền thông. Tạp chí Barron dự đoán tháng này nhiều khả năng cổ phiếu của Alibaba sẽ giảm 50%. Tuy nhiên Alibaba cho biết báo cáo trên dựa vào những tính toán không chính xác, chứa nhiều thông tin sai lệch.

John Choi, một nhà phân tích tại Daiwa Capital Markets, cho rằng những yếu tố cơ bản của Alibaba vẫn giúp tập đoàn này đứng vững trên thị trường điện tử thương mại vẫn đang trên đà phát triển.

Nhiều chuyên gia phân tích khác cũng không có cái nhìn tiêu cực về cổ phiếu Alibaba. Trong số 52 chuyên gia được khảo sát Bloomberg, có tới 44 người khuyến nghị nên mua vào và chỉ có 2 trong số đó khuyên bán ra.

Chuyên gia phân tích Cordwell của Atlatic đánh giá: “Mặc dù Alibaba có thể phải trải qua 2 đến 3 quý khó khăn trong thời gian tới, nhưng những thử thách bước đầu sẽ giúp Alibaba trở thành tập đoàn phát triển hơn trong 10 năm tới.”

Hân Vi (Theo Bloomberg)