Cuộc gặp thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Nga Vladimir V. Putin tại Geneva, Thụy Sĩ sau gần bốn tiếng thảo luận. Chưa có bước đột phá nào được công bố để cải thiện mối quan hệ mà cả hai bên thừa nhận hiện ở mức thấp nhất kể từ Chiến tranh Lạnh, song tạo nền tảng cho hai bên thảo luận sâu hơn thời gian tới.

Cuộc gặp trực tiếp giữa nguyên thủ Mỹ-Nga kéo dài gần bốn tiếng, thay vì kéo dài khoảng năm tiếng như dự đoán trước đó của các quan chức và chuyên gia. Cuộc gặp này cũng được tiến thành theo mô thức hẹp và rộng. Trong đó, cuộc gặp đầu tiên chỉ có sự tham dự của hai tổng thống, hai ngoại trưởng, hai thông dịch viên và kéo dài hơn so với kế hoạch ban đầu.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Nga Vladimir V. Putin.

Sau 45 phút nghỉ giải lao, hai nhà lãnh đạo bước vào phiên thảo luận mở rộng với sự tham gia của các cố vấn hàng đầu. Hai bên đã thẳng thắn thảo luận những bất đồng trong quan hệ song phương, nhiều vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, đồng thời tìm kiếm cơ hội hợp tác trong các vấn đề mà hai nước có sự giao thao về lợi ích. Hai nhà lãnh đạo cũng đã thông qua Tuyên bố chung Mỹ-Nga về ổn định chiến lược nhằm ngăn chặn chiến tranh hạt nhân.

Phát biểu tại cuộc họp báo sau khi kết thúc hội nghị, Tổng thống Joe Biden cho biết: “Tổng thống Putin và tôi có chung trách nhiệm quản lý mối quan hệ giữa hai quốc gia hùng mạnh và đáng tự hào này. Mối quan hệ đó phải ổn định và có thể dự đoán được. Chúng tôi sẽ có thể hợp tác ở những lĩnh vực có lợi ích chung. Đối với những vấn đề có có sự khác biệt, tôi muốn Tổng thống Putin hiểu tại sao tôi nói những gì tôi cần nói, làm những gì tôi nên làm và cách chúng tôi sẽ phản ứng với những kiểu hành động gây tổn hại đến lợi ích của nước Mỹ.”

Phát biểu trong cuộc họp báo riêng rẽ trước đó, Tổng thống Vladimir V. Putin mô tả cuộc gặp thượng đỉnh với người đồng cấp Mỹ mang tính xây dựng, trong đó hai bên đều thể hiện thiện chí, mong muốn hiểu biết lẫn nhau. Ông Chủ Điện Kremlin đánh giá cuộc thảo luận là thực chất, cụ thể và diễn ra trong bầu không khí nhằm đạt được kết quả.

Tổng thống Vladimir V. Putin thông báo hai nước đồng ý tiếp nhận lại đại sứ của nhau để họ đảm đương các trọng trách được giao và khi nào điều đó xảy ra chỉ là vấn đề mang tính kỹ thuật. Ông Putin cho biết hai nước sẽ bắt đầu tham vấn về an ninh mạng và cho rằng cả hai bên đều phải thực hiện một số nghĩa vụ nhất định trong lĩnh vực này.

Tổng thống Vladimir V. Putin cũng cho rằng ổn định hạt nhân chiến lược là trách nhiệm chung của cả Nga và Mỹ. Hai nước sẽ nghiên cứu để điều chỉnh Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (NEW START), vốn được gia hạn hôm 05/02 vừa qua. Tổng thống Putin đồng thời xác nhận đã thảo luận với người đồng cấp Mỹ về các vấn đề liên quan tới Ukraine, song khẳng định không có gì cần thảo luận về khả năng nước láng giềng gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tổng thống Putin còn cho biết đã không nhận được lời mời từ Tổng thống Bai-đừn để tới thăm Nhà Trắng thời gian tới.

Theo giới quan sát, dù cả hai nhà lãnh đạo trong cuộc họp báo riêng đều viện dẫn kết quả tích cực từ cuộc gặp trực tiếp đầu tiên này, nhưng trong các vấn đề liên quan tới tấn công mạng và nhân quyền vẫn cho thấy sự chia rẽ sâu sắc giữa hai nước.

Tác giả: Huy Hoàng