Sáng 25/11, tiếp tục kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp. Một trong những nội dung nhận được nhiều tranh luận của đại biểu là quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán Nhà nước.

Theo đó, Dự thảo Luật bổ sung Điều 41a quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán nhà nước trong việc thực hiện giám định tư pháp khi được trưng cầu và công nhận, đăng tải danh sách người giám định tư pháp theo vụ việc thuộc thẩm quyền quản lý.

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp, bên cạnh một số ý kiến đồng ý thì đa số ý kiến đều cho rằng, việc bổ sung quy định nêu trên là không cần thiết. Theo quy định của Luật giám định tư pháp, Bộ Tài chính là cơ quan có thẩm quyền ban hành quy chuẩn chuyên môn áp dụng cho hoạt động giám định tư pháp trong lĩnh vực tài chính.

Hiện nay, Bộ Tài chính đã bổ nhiệm 1.712 giám định viên tư pháp và công nhận 146 người giám định theo vụ việc trong lĩnh vực giám định tài chính. Số vụ giám định tư pháp trong lĩnh vực tài chính được trưng cầu từ năm 2013 đến 2018 không nhiều (241 vụ).

Như vậy, nguồn nhân lực hiện nay đã đáp ứng tốt nhu cầu giám định tư pháp trong lĩnh vực tài chính. Nếu giao Kiểm toán Nhà nước tham gia hoạt động giám định tư pháp thì phạm vi thực hiện giám định rất hẹp, đồng thời, sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan này.

"Do đó, Kiểm toán Nhà nước đã có văn bản đề nghị không bổ sung quy định Kiểm toán Nhà nước tham gia hoạt động giám định tư pháp" - báo cáo thẩm tra nêu rõ.

Đại biểu Nguyễn Thái Học. (ảnh: TTXVN)

Ủng hộ dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thái Học (đoàn Phú Yên) cho rằng, giám định tư pháp là công việc khó, phức tạp, đụng chạm, xác định hành vi vi phạm pháp luật, xác định tội phạm nên thường có tâm lý né tránh, đùn đẩy giữa các cơ quan có chức năng giám định và bản thân những người tham gia giám định.

"Trong thời gian qua, nhiều vụ án tham nhũng kinh tế cho thấy, mặc dù cơ quan giám định, người có thẩm quyền trưng cầu giám định nhưng giữa các cơ quan vẫn có sự đùn đẩy, né tránh. Báo cáo từ năm 2013 đến 2018, trong lĩnh vực tài chính trưng cầu giám định 241 vụ việc, nhưng cũng có tình trạng chậm, né tránh, đùn đẩy" - đại biểu Nguyễn Thái Học nói và nhấn mạnh, nếu đề nghị kiểm toán tham gia giám định trong lĩnh vực tư pháp, tài chính thì sẽ có thêm một kênh để lựa chọn và bản kết luận sẽ mang tính khách quan, chính xác hơn.

Đại biểu đặt câu hỏi trong nhiều vụ việc, vụ án xảy ra trong lĩnh vực tài chính, nếu trưng cầu giám định của tài chính thì liệu có khách quan? Hơn nữa, giữa hoạt động kiểm toán và giám định tư pháp có một điểm chung là giám định cũng đòi hỏi tính độc lập, tính khách quan và tuân theo pháp luật, do đó, cần thiết cho phép kiểm toán nhà nước tham gia giám định tư pháp.

Giơ biển tranh luận, đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (đoàn Bình Dương) Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội không đồng tình với quan điểm trên. Ông cho biết, bổ sung thêm kiểm toán nhà nước sẽ dẫn đến sự trùng lặp trong chức năng nhiệm vụ, không tuân thủ nguyên tắc chức năng của các tổ chức.

"Đảng có nguyên tắc một việc chỉ do một cơ quan làm, nếu cứ vì khó khăn trong thực tiễn, nói đảm bảo tính độc lập, tính khách quan mà “cơi nới” thẩm quyền thì sẽ không ổn về mặt tổ chức bộ máy" - ông Nguyễn Thanh Hồng nêu ý kiến.

Không có chung ý kiến với đại biểu Nguyễn Thanh Hồng, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (đoàn Quảng Bình) tán thành với việc cần thiết phải bổ sung Kiểm toán Nhà nước thực hiện giám định tư pháp trong dự án luật này.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (đoàn Quảng Bình)

“Thực tế cho thấy, giám định trong lĩnh vực tài chính, có những trường hợp cán bộ quản lý của các bộ, ngành có liên quan nên dễ dẫn đến trường hợp từ chối, hoặc đùn đẩy, né tránh thực hiện giám định hoặc giám định không khách quan khi trưng cầu bộ, ngành đó” – đại biểu nói và nhấn mạnh việc có thêm một cơ quan chuyên môn cao thực hiện giám định thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giám định khách quan, chính xác, kịp thời.

Mặc dù lĩnh vực giám định đã được giao cho Bộ Tài chính quản lý, song theo đại biểu, đây là lĩnh vực có phạm vi rất rộng, liên quan đến hầu hết các hoạt động có quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và đây cũng là lĩnh vực then chốt trong quản lý, sử dụng có hiệu quả tài sản nhà nước cũng như trong hoạt động phòng, chống tham nhũng. Vì vậy, việc giao thêm một cơ quan có nhiệm vụ giám định tư pháp đối với lĩnh vực đặc biệt này cũng là điều hết sức cần thiết.

Tuy nhiên, đại biểu đoàn Quảng Bình cho rằng, nội dung bổ sung nhiệm vụ Kiểm toán Nhà nước tại Điều 41a là chưa đầy đủ và phù hợp. Vì nội dung bổ sung này tách biệt khỏi nội dung Điều 20 quy định về công nhận và đăng tải danh sách người giám định tư pháp, tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc nên sẽ không rõ Kiểm toán Nhà nước có phải thực hiện trách nhiệm thường xuyên rà soát, cập nhật, đăng tải danh sách người giám định trên Cổng thông tin điện tử của Kiểm toán Nhà nước hay không; có phải gửi Bộ Tư pháp để lập danh sách chung không; có bổ nhiệm, miễn nhiệm, cấp thẻ giám định viên không; việc trưng cầu Kiểm toán Nhà nước thực hiện giám định có phải thực hiện theo quy định tại Điều 20 hay không.

"Vì vậy, cần phải bổ sung trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước vào Điều 20 dự thảo luật" - đại biểu cho biết.