Thông tin trên được Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu rõ trong văn bản trả lời Bộ Giao thông vận tải về phương án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năng lực vận tải của hệ thống giao thông, đặc biệt là trên trục Bắc - Nam hiện nay đang có sự mất cân đối lớn. Đường bộ chiếm 72% khách và 59% hàng; đường thuỷ 40% hàng; hàng không 22% khách nhưng thị phần vận tải của đường sắt chỉ chiếm khoảng 6% khách và 1,4% hàng. Trong khi vận tải đường sắt luôn giữ vai trò chủ đạo tại các quốc gia có nền kinh tế phát triển bền vững như Nhật Bản, Bắc Âu, Bắc Mỹ. Đặc biệt tại Trung Quốc, đường sắt được ưu tiên phát triển tạo ra một năng lực vận tải lớn, chiếm trên 65% về vận tải hàng hoá và hơn 80% về vận tải hành khách.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị lựa chọn phương án đầu tư đường Bắc - Nam với tốc độ thiết kế khoảng 250km/h (ảnh minh hoạ)

Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định cần thiết phải thực hiện đầu tư một tuyến đường sắt mới, tốc độ cao, vận tải khách và hàng trên trục Bắc - Nam, để hình thành trục vận tải khối lượng lớn trên đất liền, giúp tăng trưởng đồng đều giữa các vùng miền, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.

Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đi qua 20 tỉnh/thành phố là TP Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, và TPHCM.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá thêm, đây là một trong những dự án rất quan trọng, góp phần vào sự phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông, tạo cơ sở cho ngành đường sắt phát huy lợi thế, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.

Việc xây dựng dự án là một bước triển khai, cụ thể hoá kết luận của Bộ Chính trị về Chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050 và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị lựa chọn phương án đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam với các nội dung: Dự án được đầu tư để khai thác hỗn hợp tàu khách và tàu hàng với tốc độ thiết kế khoảng 250km/h. Hướng tuyến cần rà soát kỹ, theo hướng gần phía biển để tối ưu và duỗi thẳng đảm bảo êm thuận trong quá trình khai thác; không bám theo các khu dân cư hiện hữu để giảm chi phí giải phóng mặt bằng và tạo ra không gian phát triển mới TOD cho các địa phương tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua; tránh các vùng có nguy cơ sạt lở và lũ quét, thuận tiện cho việc kết nối các trung tâm kinh tế, công nghiệp, du lịch và cảng biển.

Mô hình thực hiện dự án theo hình thức đối tác công - tư. Quy mô đầu tư khổ đường đôi 1.435mm, khai thác hỗn hợp; tốc độ thiết kế tối đa 250km/h cho tàu khách và tàu hàng cao tốc, 180km/h cho tàu khách liên vùng và tàu hàng container; tiêu chuẩn châu Âu. Tổng chiều dài tuyến khoảng 1.508,6km (điểm đầu Ngọc Hồi, điểm cuối Thủ Thiêm). Cùng đó sẽ có khoảng 50 ga hành khách và 20 ga hàng hoá.

Về tổng mức đầu tư, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị làm rõ cơ sở xác định và chuẩn xác lại cho phù hợp.

Tác giả: Việt Linh