Chiều 22/5, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước thừa uỷ quyền Thủ tướng, thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội về bổ sung vốn điều lệ cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) giai đoạn 2021-2023.

Theo đó, Agribank được đầu tư bổ sung vốn điều lệ với số tiền 17.100 tỷ đồng, lớn hơn mức vốn của dự án quan trọng quốc gia theo quy định tại Luật Đầu tư công (từ 10.000 tỷ đồng trở lên).

Vốn bổ sung cho ngân hàng này sẽ lấy từ dự toán chi ngân sách trung ương 2023 đã được Quốc hội phê duyệt, 6.753 tỷ đồng. Phần còn lại 10.347 tỷ đồng bố trí từ ngân sách Nhà nước và thực hiện chuyển cấp trong 2024.

Vốn điều lệ của Agribank đạt gần 34.330 tỷ đồng vào cuối năm 2022. Như vậy, nếu được cấp có thẩm quyền đồng ý, vốn của Agribank sẽ tăng lên khoảng 51.430 tỷ đồng.

Thẩm tra nội dung này, Uỷ ban Kinh tế nhất trí về sự cần thiết của việc đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank. Việc tăng vốn điều lệ cho Agribank sẽ góp phần giúp Ngân hàng này bảo đảm tỉ lệ an toàn vốn tối thiểu (8%) theo quy định, cải thiện kết quả xếp hạng tín nhiệm.

Báo cáo nêu rõ, hồ sơ trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank đã đủ điều kiện để Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra lưu ý, Nghị quyết số 43 ngày 11/1/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đã giao Chính phủ: “Chỉ đạo xây dựng phương án tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận sau thuế, sau trích lập các quỹ giai đoạn 2021 - 2023 cho các ngân hàng thương mại cổ phần do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ và từ nguồn ngân sách nhà nước đối với Agribank”.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11 ngày 30/1/2022 về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình, trong đó giao Ngân hàng Nhà nước “Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính trình Chính phủ xem xét, báo cáo Quốc hội phương án tăng vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn ngân sách nhà nước trong quý I/2022”.

Tuy nhiên, đến nay, Chính phủ mới trình Quốc hội là quá chậm, vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc chậm triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về nội dung này.

Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm cá nhân, tổ chức trong việc chậm tăng vốn cho Agribank.

Về mức vốn, để đáp ứng các tỉ lệ an toàn theo quy định tỉ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng, mức vốn tự có thiếu hụt giai đoạn 2021 - 2023 của Agribank là 46.853 tỷ đồng.

Trong đó, Agribank dự kiến bổ sung từ các quỹ năm 2022, 2023 theo quy chế tài chính đối với tổ chức tín dụng 100% vốn nhà nước là 13.440 tỷ đồng; bổ sung từ lãi trái phiếu đặc biệt của Chính phủ, tăng trích lập dự phòng chung là 1.713 tỷ đồng; phát hành trái phiếu tăng vốn tự có cấp 2 là 14.600 tỷ đồng.

Số vốn tự có thiếu hụt còn lại 17.100 tỷ đồng, Agribank đề xuất được cấp bổ sung từ ngân sách nhà nước, tương ứng số lợi nhuận còn lại dự kiến nộp ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2021-2023.

Về nguồn cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank, Nghị quyết số 70 ngày 11/11/2022 của Quốc hội phân bổ ngân sách trung ương năm 2023 đã phân bổ 6.753 tỷ đồng từ nguồn đầu tư phát triển. Số còn lại 10.347 tỷ đồng, Chính phủ dự kiến bố trí từ nguồn ngân sách nhà nước theo quy định pháp luật và thực hiện chuyển cấp trong năm 2024.

Số lợi nhuận Agribank đã nộp ngân sách nhà nước từ năm 2021 đến hết quý I/2023 là 13.329 tỷ đồng. Chính phủ dự kiến nộp ngân sách nhà nước của Agribank trong giai đoạn 2021-2023 là 19.057 tỷ đồng (lớn hơn đề xuất cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank là 17.100 tỷ đồng).

Đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế nhất trí với đề xuất nêu trên của Chính phủ, cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank số tiền tối đa là 17.100 tỷ đồng nhằm giúp Ngân hàng này nâng cao năng lực tài chính, bảo đảm tỉ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định.

Đồng thời, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn về cơ sở thực tiễn, bối cảnh hiện nay tác động đến ngân sách nhà nước, cân đối nguồn thu, nhiệm vụ chi để bảo đảm tính khả thi của đề xuất, xây dựng dự toán năm 2024 trình Quốc hội bố trí số vốn còn lại so với tổng mức vốn Quốc hội quyết định (10.347 tỷ đồng) .

Cơ quan thẩm ra còn đề nghị có phương án xử lý trong trường hợp số nộp ngân sách của Agribank trong năm 2023 không đạt như dự kiến, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế và hoạt động của doanh nghiệp hiện nay đang gặp nhiều khó khăn, thu ngân sách nhà nước, doanh thu và lợi nhuận của Agribank có thể không đạt được như kỳ vọng.

Khả năng phát hành thành công trái phiếu; chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu báo cáo và quy mô bổ sung vốn điều lệ cho Agribank (tối đa là 17.100 tỷ đồng), cũng như khả năng đáp ứng các tỉ lệ an toàn vốn sau khi Quốc hội quyết định chủ trương cũng là những vấn đề được cơ quan của Quốc hội lưu ý.

Tác giả: Nguyễn Thu Huyền