Mua nhà xã hội với giá 18-20 triệu đồng/m2

Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) đồng tình với quyết định của Thủ tướng về mức lãi suất cho vay ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội, các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định để mua, thuê mua nhà ở xã hội là 4,8%/năm.

Theo đánh giá của HoREA, đây là lần đầu tiên kể từ ngày Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực đến nay, Chính phủ áp dụng thống nhất mức lãi suất cho vay mua nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội và tại các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định là 4,8%/năm.

Trước đó, giai đoạn 2016 - 2020, hàng năm Thủ tướng quyết định mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội là 4,8%/năm; Ngân hàng Nhà nước quyết định mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại các tổ chức tín dụng tương đương 5%/năm.

Hiện tại, mức lãi suất cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội là 4,8%/năm.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chính sách tài chính, tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội giai đoạn 2015 - 2020, Hiệp hội vẫn nhận thấy có nhiều mặt hạn chế, bất cập.

Theo đó, chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội không được vay ưu đãi tín dụng, phải vay thương mại với lãi suất khoảng 9%/năm và chi phí này được tính vào giá bán, giá cho thuê, giá thuê mua nhà ở xã hội. Điều này dẫn đến đơn giá nhà ở xã hội lên đến 18 - 20 triệu đồng/m2, tăng cao hơn mức 13 - 15 triệu đồng/m2 giai đoạn 2011 - 2015.

Đồng thời, do thiếu vốn nên nguồn cung dự án nhà ở xã hội bị sụt giảm rất lớn, kéo theo tình trạng thiếu sản phẩm nhà ở xã hội làm cho người có thu nhập thấp đô thị càng khó tạo lập nhà ở xã hội hơn.

Bên cạnh đó, người mua, thuê mua nhà ở xã hội dường như không tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội. Trong 5 năm qua, nguồn vốn ngân sách nhà nước gần như chưa được bố trí để tái cấp vốn, hoặc cấp bù lãi suất cho Ngân hàng Chính sách xã hội và 4 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước chỉ định thực hiện chính sách nhà ở xã hội.

HoREA chỉ ra rằng, pháp luật về nhà ở quy định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chỉ để cho thuê được hưởng ưu đãi nhiều hơn về thuế, nhưng trên thực tế chưa được áp dụng. Quy định còn có nhiều cất cập trong thực hiện yêu cầu gửi tiết kiệm nhà ở xã hội tại Ngân hàng chính sách xã hội để người dân được vay lãi suất ưu đãi.

Kiến nghị mức ưu đãi lãi suất 3 - 3,5%/năm về lâu dài

Trước những bất cập nêu trên, HoREA đã đề nghị Chính phủ làm việc với Ủy ban thường vụ Quốc hội ghi nhận “Danh mục chi thực hiện chính sách nhà ở xã hội” vào Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội “Về danh mục ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025”.

Điều này tạo điều kiện để có nguồn ngân sách tái cấp vốn, cấp bù lãi suất cho Ngân hàng Chính sách xã hội và các ngân hàng Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV, có nguồn vốn “mồi” từ ngân sách nhà nước để thực hiện chính sách nhà ở xã hội, tạo điều kiện để các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội và người mua, thuê mua nhà ở xã hội được vay vốn ưu đãi.

HoREA cho biết, đơn giá nhà ở xã hội lên đến khoảng 18-20 triệu đồng/m2, tăng cao so với đơn giá 13-15 triệu đồng/m2 trong giai đoạn 2011-2015.

Bên cạnh đó, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước cần chấp thuận cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được vay vốn tín dụng ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội và tại 4 ngân hàng thương mại trên thay vì vay thương mại với lãi suất cao như hiện tại.

Về lâu dài, khi nền kinh tế phát triển mạnh hơn, HoREA đề nghị Chính phủ xem xét áp dụng mức lãi suất ưu đãi vay mua nhà ở xã hội khoảng 3 - 3,5%/năm để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp đô thị, như nhiều nước đã thực hiện.

HoREA cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng xem xét quyết định về lãi suất cho vay ưu đãi 4,8%/năm, áp dụng cho cả người mua nhà ở xã hội và nhà ở thương mại theo Nghị quyết 02 ngày 7/1/2013 của Chính phủ (gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng), để đảm bảo tính thống nhất và liên tục của chính sách.

Về quy định phải gửi tiết kiệm tại Ngân hàng Chính sách xã hội để được vay vốn ưu đãi mua, thuê mua nhà ở xã hội được HoREA đề nghị tạm dừng, trước mắt áp dụng cho năm 2021 và có thể xem xét kéo dài thêm thời gian tạm dừng.

Hiệp hội kiến nghị thực hiện quy định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chỉ để cho thuê được hưởng ưu đãi nhiều hơn về thuế, được giảm 70% thuế suất thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Tác giả: Văn Đức