Giá cổ phiếu Alibaba giảm hơn 7% trong phiên sáng thứ Hai (28/12) tại thị trường Hông Kông, xuống mức thấp nhất 6 tháng. Vào hôm thứ Năm tuần trước, cổ phiếu này giảm kỷ lục ở cả thị trường Hồng Kông và New York, với mức giảm tương ứng 8% và 13%.

Hãng thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc này vừa quyết định nâng quy mô thêm 4 tỷ USD lên 10 tỷ USD đối với chương trình mua lại cổ phiếu kéo dài đến năm 2022. Nhằm ngăn đà lao dốc của cổ phiếu, chương trình mua lại cổ phiếu Alibaba đã khởi động trong quý 4 này.

Từng được xem là một biểu tượng cho sự nổi lên của Trung Quốc cả về kinh tế và công nghệ, Alibaba và những công ty đối thủ như Tencent giờ đây đang đối mặt với sức ép ngày càng lớn từ Bắc Kinh. Chính phủ Trung Quốc lo ngại về tốc độ phát triển quá mạnh của những công ty này - những nền tảng đã thu hút hàng trăm triệu người dùng và có ảnh hưởng đến gần như mọi phương diện trong cuộc sống hàng ngày ở đất nước đông dân nhất thế giới.

So với mức đỉnh thiết lập vào tháng 10, giá trị vốn hóa thị trường của Alibaba hiện đã giảm hơn 230 tỷ USD. Hai tháng qua là khoảng thời gian đầy khó khăn đối với tập đoàn của tỷ phú Jack Ma. Chuỗi sự kiện bất lợi bắt đầu bằng kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của công ty tài chính Ant Group bất ngờ bị đình chỉ vào phút chót hồi tháng 11. 

Mới đây nhất, trong tuần trước, cơ quan chức năng Trung Quốc mở cuộc điều tra chống độc quyền nhằm vào Alibaba. Cuối tuần, nhà chức trách yêu cầu Ant Group - công ty con của Alibaba - phải tập trung vào lĩnh vực hoạt động chính là thanh toán trực tuyến, thay vì mở rộng sang các lĩnh vực như quản lý tài sản hay cho vay tiêu dùng.

Cuối tuần vừa rồi, tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đăng một bài xã luận với nội dung cảnh báo các công ty công nghệ lớn nên xem cuộc điều tra chống độc quyền nhằm vào Alibaba như một lời nhắc nhở về sự cần thiết phải cạnh tranh bình đẳng.

Cổ phiếu Tencent và JD.com giảm hơn 2% trong phiên sáng 28/12 tại thị trường Hồng Kông. Cổ phiếu Meituan sụt 5%. Giới đầu tư đang lo rằng "tấm lưới" chống độc quyền có thể được mở rộng.

"Chính phủ Trung Quốc đang gia tăng sức ép hoặc muốn kiểm soát chặt chẽ hơn các công ty công nghệ", Giám đốc quản lý tài sản Jackson Wong thuộc Amber Hill Capital phát biểu. "Vẫn còn đó áp lực bán tháo rất lớn đối với cổ phiếu những công ty như Alibaba, Tencent, hay Meituan. Những công ty này đã tăng trưởng với một tốc độ mà Bắc Kinh cho là quá nhanh và đạt tới quy mô bị cho là quá lớn".

Jack Ma - vị doanh nhân với tính cách bốc đồng và là nhà sáng lập, gây dựng nên Alibaba và Ant - không hề xuất hiện trước công chúng kể từ khi kế hoạch IPO của Ant bị dừng vào tháng trước. Nguồn thạo tin nói rằng, vào tháng 12, Jack Ma được nhà chức trách yêu cầu không xuất cảnh.

Nguồn tin cũng nói rằng không nên xem những gì đang xảy ra là một cú "ngã ngựa" của Jack Ma. Thay vào đó, việc nhằm vào Alibaba thực chất là một lời cảnh báo rằng Bắc Kinh đã mất kiên nhẫn với quyền lực quá lớn của các doanh nhân công nghệ.

Giới đầu tư đang tranh luận về việc liệu Chính phủ Trung Quốc sẽ "ra tay" đến đâu đối với Alibaba và các hãng công nghệ lớn khác, khi mà nước này sắp ban hành các quy định mới về chống độc quyền.

Một số nhà phân tích dự báo sắp tới sẽ có một chiến dịch chỉnh đốn lĩnh vực công nghệ ở Trung Quốc, nhưng sẽ nhằm vào một số mục tiêu cụ thể. Theo đó, Bắc Kinh có thể chủ yếu nhằm vào mảng thương mại điện tử, đặc biệt là những hành vi bán hàng dưới giá vốn để loại bỏ đối thủ cạnh tranh.

Tác giả: Bình Minh