Năm 2023, có khoảng 3 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ mất hiệu lực.

Khách hàng rời bỏ, DN bảo hiểm lãi to

Chị Nguyễn Thanh Nga (Thanh Hoá) chia sẻ, với khoản tiền tiết kiệm 200 triệu đồng, chị mang tới ngân hàng gửi mong tích cóp để lo việc học cho con sau này. Nhân viên tư vấn lập lờ, hướng dẫn chị Nga chuyển sang loại hình tiết kiệm linh hoạt, có lãi suất cao hơn, được tặng kèm bảo hiểm nhân thọ. Tin lời, chị Nga thực hiện theo yêu cầu. Đến cuối năm 2023, khi cần tiền rút lo việc gia đình, chị Nga tá hoả vì toàn bộ tiền tiết kiệm bị “hô biến” thành bảo hiểm nhân thọ.

Nhiều khách hàng hủy hợp đồng mua bảo hiểm qua ngân hàng.

“Tôi nhiều lần lên ngân hàng khiếu nại. Lãnh đạo phòng giao dịch ngân hàng ghi nhận phản ánh nhưng không đưa ra hướng giải quyết và cho biết, nhân viên tư vấn sai cho tôi đã nghỉ việc. Tôi gửi đơn khiếu nại đến công ty bảo hiểm Prudential nhưng không nhận được phản hồi”, chị Nga bức xúc.

Cuối tháng 3/2024, sau nhiều lần cân nhắc, chị Ngọc Hạnh (Hà Nội) cũng quyết định bỏ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, bị mất khoản tiền phí gần 60 triệu đồng. Chị Hạnh chia sẻ, không muốn đeo đuổi 10 năm đóng phí rồi số tiền chi cho bảo hiểm nhân thọ sẽ có thể đi theo quỹ đầu tư được mất cho mấy chục năm về sau.

Thống kê, số hợp đồng bảo hiểm nhân thọ năm 2023 giảm mạnh. Đến ngày 31/12/2022, tổng số hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có hiệu lực ở mức 13,92 triệu đồng. Năm 2023, có thêm 1,91 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cấp mới. Tuy nhiên, đến ngày 31/12/2023, toàn thị trường chỉ có 12,44 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có hiệu lực. Như vậy, riêng năm 2023 đã có khoảng 3,39 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ mất hiệu lực.

Dù doanh thu phí giảm, nhưng kết quả hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm vẫn đạt lợi nhuận lớn. Tại báo cáo tài chính năm 2023 của Manulife Việt Nam, doanh thu thuần từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm trong năm 2023 đạt 21.052 tỷ đồng, giảm 20% so với năm 2022. Chi phí bồi thường và chi trả quyền lợi bảo hiểm năm 2023 là 8.623 tỷ đồng, tăng 25% so với 2022. Nhưng Manulife vẫn đạt lợi nhuận sau thuế 3.270 tỷ đồng.

Nhiều vi phạm

Tại kết luận thanh tra doanh nghiệp bảo hiểm được Bộ Tài chính công bố tỷ lệ huỷ hợp đồng bảo hiểm sau năm đầu tiên lên tới 60% - 70%. Bà Phạm Thu Phương - Cục phó Quản lý, giám sát bảo hiểm cho biết đã hoàn tất việc thanh tra doanh nghiệp bảo hiểm năm 2023 và công bố kết luận thanh tra của 2 doanh nghiệp gồm: Dai-ichi và AIA. Các sai phạm phổ biến của DN bảo hiểm liên quan ban hành quy chế, kiểm soát, giám sát đại lý; hạch toán, kế toán có sai sót. Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm đã xử phạt hành vi vi phạm hành chính. Cơ quan này đang phối hợp với cục thuế xử lý vấn đề nợ thuế.

“Qua quá trình thanh tra, chúng tôi phát hiện sai phạm của doanh nghiệp bảo hiểm liên quan ban hành quy chế, kiểm soát, giám sát đại lý; công tác quản lý và sử dụng đại lý sai phạm, công tác hạch toán, kế toán có sai sót”, bà Phương cho biết.

Tại Thông tư 67 hướng dẫn Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ Tài chính đưa ra nhiều quy định nhằm ngăn tình trạng “ép” mua bảo hiểm khi vay vốn ngân hàng. Tiêu biểu như, ngân hàng không được tư vấn, giới thiệu, chào bán, thu xếp ký hợp đồng bảo hiểm liên kết đầu tư cho khách hàng trong thời hạn trước và sau 60 ngày kể từ ngày giải ngân toàn bộ khoản vay.

Chi nhánh, phòng giao dịch của tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải thiết lập quầy giao dịch riêng (hoặc bàn giao dịch riêng) để tư vấn, bán bảo hiểm. Khu vực này phải tách biệt với khu vực giao dịch, hoạt động nghiệp vụ khác của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh đánh giá, trước tình trạng người dân phản ánh bị “ép” mua bảo hiểm nhân thọ, cơ quan chức năng đưa ra giải pháp, quy định rõ trong thông tư, nghị định. Theo ông Thịnh, việc khách hàng bỏ hợp đồng bảo hiểm xảy ra nhiều hệ luỵ. Vì vậy, thời gian tới, cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm hành vi vi phạm, để từng bước làm trong sạch thị trường, bảo vệ quyền lợi khách hàng mua bảo hiểm.

Tác giả: Ngọc Linh