Liên quan đến điều kiện hưởng lương hưu, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi có nội dung về giảm điều kiện về số năm đóng tối thiểu BHXH từ 20 năm xuống 15 năm.

Cụ thể, dự thảo nêu: Người tham gia BHXH bắt buộc, tự nguyện có 15 năm đóng BHXH được nghỉ hưởng lương hưu hằng tháng khi đủ tuổi nghỉ hưu theo Luật Lao động (áp dụng theo lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu với nữ lên 60 tuổi, nam lên 62 tuổi của Bộ luật Lao động năm 2019).

Về mức hưởng lương hưu hằng tháng, bằng 45% tiền lương bình quân tháng đóng BHXH khi nữ đóng 15 năm, nam đóng 20 năm, sau đó mỗi năm đóng BHXH cộng thêm 2% vào lương hưu, lương hưu tối đa 75% mức lương tính đóng.

Đến tuổi nghỉ hưu, nam đóng BHXH từ 15 tới dưới 20 năm sẽ được nhận lương hưu theo số năm đóng, mỗi năm đóng được tính bằng 2,25% bình quân tháng lương tính đóng BHXH.

Nếu lao động nam có 15 năm tham gia BHXH, lương hưu được nhận tương đương 33,7% tiền lương tháng tính đóng. Sau đó, mỗi năm đóng cộng thêm 2,25% cho tới năm thứ 20 (đạt 45% tiền lương tính đóng); từ năm đóng thứ 21 trở đi, mỗi năm người lao động tham gia BHXH đóng được cộng thêm 2% vào lương hưu.

Đề xuất giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu còn 15 năm. (Ảnh: BHXH).

Báo cáo thẩm tra dự án Luật BHXH sửa đổi, Ủy ban Xã hội cho rằng quy định giảm số năm đóng BHXH tối thiểu xuống còn 15 năm là phù hợp với Nghị quyết 28 và ý kiến một số cơ quan của Quốc hội khi tham gia thẩm tra dự luật.

Việc sửa đổi trên nhằm thu hút thêm nhóm người lao động tham gia đóng BHXH muộn (từ 45 đến 55 tuổi), nhóm đã hưởng BHXH một lần có cơ hội được trở lại đóng tiếp và có lương hưu.

Cùng với đó, việc tiếp cận lương hưu dễ dàng hơn sẽ khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH lúc nghỉ việc để nhận lương hưu khi tới tuổi. Bên cạnh đó họ có thêm cơ hội giữ người lao động ở lại hệ thống an sinh thay vì nhận BHXH một lần.

Việc giảm điều kiện về số năm tham gia BHXH tối thiểu nhận lương hưu sẽ góp phần thúc đẩy liên kết đa tầng, linh hoạt hệ thống.

Ủy ban Xã hội cho biết thêm, khi giảm số năm đóng BHXH để có lương hưu xuống 15 năm, mức lương hưu tối thiểu theo số năm đóng tối thiểu này sẽ khiêm tốn hơn so với mức mà người đóng BHXH thời gian dài nhận.

Tuy nhiên, khi có lương hưu ổn định hằng tháng, Nhà nước điều chỉnh tăng, cùng với chế độ bảo hiểm y tế suốt thời gian nhận lương hưu, chế độ này sẽ góp phần bảo đảm tốt hơn cuộc sống khi về già. Khi người nghỉ hưu chết, người thân được nhận chế độ tử tuất.

Tuy nhiên, Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ giải trình kỹ và thuyết phục về đề xuất giảm năm đóng BHXH tối thiểu (để có lương hưu xuống 15 năm), đặc biệt là ở khía cạnh nguyên tắc đóng - hưởng, chia sẻ của BHXH; mức sàn an sinh tối thiểu; thay đổi này có tạo điều kiện cho người lao động nhận BHXH một lần hay nhiều lần không?

Tác giả: Hoa Lê