Tiếp tục chương trình phiên họp 25, sáng 24/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định việc các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước. Nội dung này đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào ngày 16/8 vừa qua.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, dự thảo nghị quyết quy định rõ đối tượng được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước là các cơ quan thanh tra theo đúng quy định của Luật Thanh tra.

Cụ thể có: Thanh tra Chính phủ; thanh tra bộ, thanh tra tổng cục, cục và tương đương; thanh tra tỉnh; thanh tra sở; thanh tra huyện và tương đương; thanh tra trong quân đội, công an, Ngân hàng Nhà nước, cơ yếu Chính phủ. Cơ quan được giao chức năng thanh tra chuyên ngành thì không được trích.

Các khoản được trích gồm: Các khoản thu ngân sách Nhà nước bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng không đúng quy định của pháp luật hoặc bị thất thoát do các hành vi vi phạm pháp luật gây ra được thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước. Các khoản chi ngân sách nhà nước sai chế độ, định mức, tiêu chuẩn được thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách nhà nước.

Cơ quan thanh tra được sử dụng kinh phí được trích để chi nâng cao năng lực hoạt động thanh tra, tăng cường cơ sở vật chất và khen thưởng, động viên tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác thanh tra. Ông Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh, dự thảo đã được chỉnh lý không quy định chi phúc lợi cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan thanh tra.

“Việc chi khen thưởng, thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan thanh tra, tại các bộ, ngành, địa phương được hưởng cơ chế, chính sách đặc thù thì chỉ được áp dụng một mức cao nhất theo quy định của nghị quyết này hoặc theo cơ chế, chính sách đặc thù”, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết.

Về mức trích, Chính phủ đề nghị được giữ nguyên như tờ trình đã trình vào 16/8. Theo ông Đoàn Hồng Phong, mức trích như Chính phủ đề xuất, về cơ bản kế thừa các quy định hiện hành. Nguồn kinh phí trích cho cơ quan thanh tra những năm qua có tác dụng bù đắp cho sự thiếu hụt của cơ chế tài chính hiện hành khi phân bổ dự toán chi thường xuyên theo biên chế, chưa tính hết các yếu tố đặc thù của cơ quan thanh tra.

Theo ông Đoàn Hồng Phong, thực tế, nhiệm vụ đối với cơ quan thanh tra ngày càng tăng, yêu cầu và áp lực trong công tác của ngành thanh tra ngày càng cao, nhất là trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Bên cạnh đó, dự toán sử dụng kinh phí trích có nhiều khoản dựa vào mức lương cơ sở và giá cả thị trường. Trong khi đó, từ khi thực hiện cơ chế này đến nay (tính từ khi ban hành Thông tư 90 năm 2012), mức lương cơ sở đã qua 7 lần tăng từ 1.050.000 lên 1.800.000/tháng, tương ứng tăng 71%. Tốc độ tăng giá do lạm phát từ 2012 đến nay ước tính khoảng 42%.

Việc tăng biên độ như Chính phủ đề xuất thì kinh phí trích cho cơ quan thanh tra ước tính tăng khoảng 45 tỷ đồng/năm, tương ứng tăng 12% (ngân sách trung ương tăng 27 tỷ đồng/năm, địa phương tăng 18 tỷ đồng/năm). Tính bình quân đầu người của cơ quan thanh tra được hưởng theo cơ chế mới, tăng khoảng 2.467.000 đồng/người/năm (khoảng 200.000 đồng/tháng).

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, đa số ý kiến của ủy ban này đề nghị giữ nguyên mức trích tối đa và biên độ như hiện nay do quy định này đã có căn cứ thực tiễn thực hiện trong thời gian qua.

Tuy nhiên, ở góc độ cá nhân, ông thấy rằng nên theo phương án Chính phủ đề xuất. “Thực ra công việc của thanh tra ngày càng tăng lên và mong muốn của chúng ta là khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra ngày càng ít đi, còn khoản tiền này trong tương lai mà ngày càng tăng lên thì lại càng buồn. Hơn nữa, xét cho cùng phương án của Chính phủ so với phương án hiện nay chỉ tăng 12%, không phải là vấn đề thực sự lớn”.

Liên quan nội dung này, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật cũng có 2 loại ý kiến, nhưng đa số thiên về hướng cân nhắc cho phép Chính phủ điều chỉnh về mức trích như Chính phủ đề xuất, tức tăng khoảng 12% so với tổng số kinh phí được trích hiện nay theo Thông tư 327 của Bộ Tài chính.

Kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất quy định để các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách nhà nước như Tờ trình Chính phủ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải

Sau khi thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua những nội dung cơ bản của nghị quyết. Riêng về mức trích, do còn 2 loại ý kiến khác nhau nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ lấy ý kiến bằng phiếu, trước khi trình Chủ tịch Quốc hội ký chứng thực ban hành nghị quyết. Nghị quyết này sẽ có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành và áp dụng từ năm ngân sách 2024.

Tác giả: Ngọc Thành