Do nhu cầu nước sạch trên địa bàn TX Cửa Lò (Nghệ An) ngày càng lớn, bên cạnh đó, trên địa bàn mới chỉ có 1 nhà máy nước Cửa Lò với công suất 3000m3/ngày đêm trong khi nhu cầu thực tế lên đến hơn 10.000 m3/ngày. Vì vậy, vào năm 2011, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định 4521 phê duyệt dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy nước  thị xã Cửa Lò.

Đến tháng 7/2016, UBND tỉnh Nghệ An đã ký quyết định số 3233 phê duyệt hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và dự toán công trình Nâng cấp mở rộng hệ thống cấp nước thị xã Cửa Lò do đích thân ông Huỳnh Thanh Điền ký. Theo đó, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Cấp nước Cửa Lò, xây dựng nhà nước nước có công suất 10.000m3/ngày. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 16 triệu USD, trong đó vốn vay từ Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) là 13 triệu USD, vốn đối ứng 3,3 triệu USD. UBND tỉnh Nghệ An là đơn vị bảo lãnh vốn vay này và có cam kết sẽ trả nợ thay cho chủ đầu tư trong trường hợp đơn vị này không thể trả nợ.

Ngay từ khi dự án này được phê duyệt đã có nhiều ý kiến đánh giá về tính khả thi khi nguồn vốn vay quá lớn, trong khi nhiều năm trước đó, tổng doanh thu hàng năm của Công ty Cổ phần cấp nước Cửa Lò khá thấp.

Dự án nhà máy nước Cửa Lò.

Vào thời điểm đó, một số cổ đông nắm cổ phần lớn tại Công ty Cổ phần Cấp nước Cửa Lò đã có văn bản đề nghị dừng dự án vì không có hiệu quả tài chính, nếu triển khai sẽ thua lỗ và mất vốn. Cụ thể, trong văn bản gửi Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An vào tháng 9/2016, một số cổ đông khẳng định: Tổng mức đầu tư cho dự án là 16,465 triệu USD. Với lãi suất tạm tính 3,1%/năm, mỗi năm Cty phải trả lãi 10,74 tỉ đồng, gần bằng doanh thu năm 2015. Nếu lấy toàn bộ doanh thu theo năm 2015 để trả nợ gốc thì phải 29,5 năm mới trả hết nợ; nếu dùng nguồn khấu hao và lợi nhuận thì phải 172 năm mới trả hết nợ.

Hơn nữa, 1 số cổ đông nắm số cổ phần lớn còn đưa ra phương án dẫn nước từ TP Vinh về Cửa Lò không những đảm bảo đủ công suất 10.000m3 ngày/đêm mà chi phí lắp đặt chỉ bằng 1/10 của dự án này. Tuy nhiên, phương án trên bị bác bỏ, dẫn tới một số cổ đông quyết định rút vốn khỏi Công ty Cổ phần Cấp nước Cửa Lò và dự án vẫn được triển khai.

Trước vấn trên, ông Nguyễn Hữu Luận - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Cấp nước Cửa Lò cho rằng dự án vẫn có tính khả thi và Ngân hàng Phát triển Việt Nam đã thẩm định phương án tài chính, phương án trả nợ của dự án. Văn bản thẩm định của ngân hàng nêu rõ, thông số NPV (giá trị hiện tại ròng) của dự án trong vòng 25 năm là 122,937 tỉ đồng; IRR (suất sinh lợi của dự án) là 11,7%, cao hơn tổng mức lãi suất dự án (7,9%/năm), nên kết luận dự án có hiệu quả tài chính và có khả năng trả nợ trong thời gian vay vốn.

Dự án nhà máy nước Cửa Lò vẫn còn dang dở.

Qua tìm hiểu được biết, lợi nhuận sau thuế của Công ty Cổ phần Cấp nước Cửa Lò vào năm 2012 là 869 triệu đồng; năm 2013 là 948 triệu đồng; riêng năm 2015 là 2,02 tỉ đồng (bao gồm cả chi phí khấu hao). Mức tăng lợi nhuận của ngành cấp nước không có sự thay đổi đột biến. Vì vậy, nhiều người hoài nghi về khả năng trả nợ của dự án là có cơ sở.

Không những thế, dù dự án đã khởi công vào 6/2018, dự kiến hoàn thành vào ngày 20/1/2019. Song đến nay, vẫn chưa thể vận hành cấp nước do hạng mục hồ chứa nước thô (khoảng 6ha) chưa thể thi công và một vài vị trí chưa lắp đặt được đường ống dẫn nước.

Ngọc Tuấn