Dân lo ngại dự án lại tiếp diễn

Liên quan tới sự việc UBND tỉnh Vĩnh Phúc  chấp thuận cho một doanh nghiệp triển khai quy hoạch, xây dựng khu công viên nghĩa trang tại núi Ngang (xã Bồ Lý, huyện Tam Đảo), trước sức ép từ dư luận, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã đề nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho dừng chủ trương nghiên cứu triển khai lập quy hoạch dự án.

Tin tức trên Tạp trí mặt trận, việc xây dựng “siêu” nghĩa trang tại thời điểm bắt đầu triển khai dự án lại chưa hề được lấy ý kiến của người dân. Sau khi báo chí phản ánh, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã ký tờ trình đề nghị dừng chủ trương xây nghĩa trang tại rừng phòng hộ ở núi Ngang, xã Bồ Lý, huyện Tam Đảo. Thế nhưng, trong thời gian gần gây, UBND huyện Tam Đảo, UBND xã Bồ Lý lại bất ngờ tiến hành lấy ý kiến đóng góp của người dân về Dự thảo “Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất đến năm 2017” của huyện.

Người dân lo ngại dự án phá rừng làm nghĩa trang sắp tiếp diễn. ẢNH: LÊ QUÂN

“Cuộc họp diễn ra vào chiều ngày 3/10/2017 nhưng đến chiều 2/10/2017 văn bản lấy ý kiến người dân mới “lọt” ra ngoài. Thành phần tham dự cuộc họp cũng rất hạn chế, những người dân phản đối mạnh mẽ dự án công viên nghĩa trang tại Núi Ngang ít cơ hội được tham gia.

Sau buổi họp, một số người dân cho biết, bản đồ quy hoạch sử dụng đất đến năm 2017 của huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc đã ghi rõ Núi Ngang là nơi xây dựng công viên nghĩa trang quy mô hơn 100 héc ta. Khiến dư luận dấy lên nghi ngờ, đồn đoán, chính quyền tỉnh Vĩnh Phúc đang làm “quy trình ngược” để tìm mọi cách hợp thức hóa việc sử dụng đất rừng phòng hộ làm công viên nghĩa trang, rồi bất ngờ thu hồi đất rừng theo kiểu “đánh úp” khiến người dân không kịp trở tay.

Nói về dự án siêu nghĩa trang của tỉnh Vĩnh Phúc, PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, nguyên Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội chia sẻ trên báo Thanh Niên, việc lo chỗ chôn cất cho người chết là việc làm nhân văn. Tuy nhiên, cần xác định vị trí xây dựng nghĩa trang cho phù hợp nhằm tránh những hệ lụy có thể xảy, ảnh hưởng tới môi trường, và các yếu tố kinh tế, xã hội khác.

Do đó, việc bố trí vị trí xây dựng nghĩa trang (đặc biệt là với một dự án lớn, ảnh hưởng tới cả trăm hecta diện tích rừng phòng hộ như ở Vĩnh Phúc) cho phù hợp để không gây ô nhiễm môi trường, không ảnh hưởng tới đời sống của người dân, là những vấn đề rất hệ trọng cần được tính toán, nghiên cứu kỹ lưỡng”.

Cũng theo PGS.TS Bùi Thị An: "Một dự án được thực hiện trên đất có rừng nếu muốn thực hiện cần phải có đề án đánh giá lại các tác động về môi trường, xã hội, kinh tế.

Từ đó phân tích mặt lợi, hại, và những tác động xấu có thể xảy ra từ dự án. Nếu dự án  có lợi cho nhà nước, người dân, doanh nghiệp, mà không ảnh hưởng tới môi trường, môi sinh mới nên thực hiện (1).

Dự án sẽ ảnh hưởng lớn tới du lịch Vĩnh Phúc

Bên cạnh góp ý của PGS.TS Bùi Thị An, nhiều ý kiến của các chuyên gia khác đều cho rằng, vùng Tam Đảo từ thời Pháp thuộc đã được biết đến là nơi giàu tiềm năng du lịch. Nếu đặt nghĩa trang với hàng triệu phần mộ như vậy chắc chắn ảnh hưởng đến việc phát triển du lịch ở đây. Chưa kể, việc đặt nghĩa trang ở triền núi, còn phía dưới cách không xa là nhà máy nước sinh hoạt là điều không nên. Dù công nghệ có hiện đại đến thế nào cũng khó ngăn được việc ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, chất thải sẽ ngấm dần vào mạch nước qua thời gian.

Theo GS.TS Vũ Trọng Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy lợi, nay là Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, Vĩnh Phúc là vùng đất đai rộng rãi, không thiếu địa điểm lại đưa ra chủ trương phá rừng phòng hộ Tam Đảo để làm nghĩa trang, vừa nguy hiểm do mất rừng, vừa phá hoại tiềm năng du lịch. Chưa thấy nước nào trên thế giới phá rừng phòng hộ làm nghĩa trang. Lại càng không có ở đâu đặt nghĩa trang vào khu du lịch. Trên thế giới thường bố trí nghĩa trang ở những vùng đất không mấy tiềm năng về sản xuất nông nghiệp, công nghiệp... để tránh lãng phí.

Được biết, tổng vốn của dự án siêu nghĩa trang tại Vĩnh phúc khoảng 685 tỉ đồng, tiến độ thực hiện từ quý I/2017 đến năm 2025, do Công ty Cổ phần Đầu tư Bình Minh Xanh (địa điểm kinh doanh nhà H10, ngõ 132, Phố Trung Kính, Phường Yên Hòa, Quận Cầu Giấy, Hà Nội) làm chủ đầu tư. Dự án có quy mô 153 ha, trong đó đất dự kiến xây “siêu nghĩa trang” chiếm khoảng 105,5 ha. Nghĩa trang dự kiến có 70.000 mộ phần cải táng và 2 triệu ngăn lưu tro cốt hỏa táng cùng đài hỏa táng.

Việc chấp thuận lập khu công viên nghĩa trang này được người dân địa phương đánh giá là vội vàng theo cách bất thường. Bởi lẽ, ngày 4/1/2017, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có Tờ trình số 02/TTr-UBND thì chỉ sau đó 2 ngày, 6/1, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã họp và thống nhất với tờ trình. Điều đáng nói, trong một số báo cáo của tỉnh đều nêu rõ sự phản đối của người dân về việc lập công viên nghĩa trang này.

Một trong những lý do mà người dân phản đối là vì địa điểm xây nghĩa trang nằm trên khu vực rừng phòng hộ đã được nhà nước giao các hộ gia đình, cá nhân nhận trồng, chăm sóc và bảo vệ từ nhiều năm trước. Theo thống kê, tính đến năm 2014, Vĩnh Phúc có khoảng 4.000 ha đất rừng phòng hộ. Riêng Tam Đảo chỉ còn khoảng hơn 500 ha với chức năng vừa phòng hộ vừa bảo tồn đa dạng sinh học. Nếu 105,5 ha rừng phòng hộ tại xã Bồ Lý tiếp tục bị doanh nghiệp “thôn tính” thì diện tích rừng phòng hộ tại đây sẽ bị suy giảm nghiêm trọng.

Với quyết tâm “rất lạ” của, UBND tỉnh Vĩnh Phúc liên tục có những động thái thể hiện ý chí xây dựng dự án công viên nghĩa trang trên đất rừng phòng hộ là quyết định không thể đảo ngược, dù vấp phải tuyệt đại đa số nguyện vọng phản đối của những người dân sinh sống tại địa bàn triển khai dự án.

Và tại buổi làm việc với Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ ngày 15/6/2017, lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc vẫn kiên quyết bảo vệ chủ trương và cho rằng xây dựng công viên nghĩa trang tại tỉnh là cần thiết.

Quyết tâm xóa bỏ rừng phòng hộ Núi Ngang làm siêu công viên nghĩa trang của Vĩnh Phúc tiếp tục “trỗi dậy” khi ông Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc Nguyễn Văn Trì tuyên bố tại buổi làm việc rằng: Vĩnh Phúc sẽ chuyển đổi rừng phòng hộ Núi Ngang thành rừng sản xuất và việc xây dựng công viên nghĩa trang nhằm phục vụ mục tiêu… phát triển bền vững.

Xuân Tùng(T/h)