Dự luật này, có tên Luật Quốc tịch Mỹ 2021, đi theo những gì ông Biden đã phác thảo trong ngày đầu tiên của nhiệm kỳ.

Đề xuất của ông bao gồm lộ trình cấp quốc tịch 8 năm cho hầu hết 11 triệu người nhập cư đang sống bất hợp pháp ở Mỹ, củng cố hệ thống xử lý đơn xin tị nạn của Mỹ, và kêu gọi áp dụng công nghệ để thắt chặt biên giới phía nam.

Lộ trình cấp quốc tịch trong dự luật này không phụ thuộc vào việc triển khai các biện pháp an ninh biên giới, vốn là điều kiện thường được đưa vào các dự luật nhập cư trước đây, nhằm có thêm ủng hộ của đảng Cộng hòa, theo Bloomberg.

Hạ nghị sĩ Linda Sánchez, đảng Dân chủ bang California, là người bảo trợ cho dự luật này ở Hạ viện, còn Thượng nghị sĩ Bob Menendez, bang New Jersey, là người bảo trợ chính ở Thượng viện.

Các cố gắng cải tổ nhập cư trong vòng hai thập kỷ qua đều đã thất bại. Dự luật của ông Biden có thể gặp rủi ro hơn vì đảng Cộng hòa vốn phản đối việc hợp pháp hóa người nhập cư không có giấy tờ - điều mà đảng Cộng hòa lên án là “ân xá”. Lập trường phản đối “ân xá” đã ngày càng cứng rắn trong những năm nhiệm kỳ Tổng thống Trump.

Chính sách nhập cư của ông Biden đang dần hiện rõ. Ảnh: Bloomberg.

Trước đó, Nhà Trắng ngỏ ý cân nhắc phân chia dự luật làm nhiều phần, và thúc đẩy các phần đó riêng rẽ để có sự ủng hộ của đảng Cộng hòa.

Nhưng phía ông Biden dự kiến để cho các lãnh đạo Thượng viện và Hạ viện tìm cách tốt nhất thúc đẩy dự luật này, bao gồm việc quyết định xem có dùng chiêu thức “reconciliation” để thông qua chỉ với quá nửa số phiếu hay không (một số vấn đề sẽ cần số phiếu nhiều hơn quá bán mới được thông qua).

Chẳng hạn, đảng Dân chủ được cho là đang “mạnh tay” khi sẽ dùng chiêu thức này để thông qua gói cứu trợ ứng phó Covid-19 trị giá 1.900 tỷ USD.

Ông Menendez ngày 18/2 nói đã đến lúc “đánh lớn” trong việc cải cách nhập cư, và gọi chính sách nhập cư thời Trump là “show kinh dị đầy thù ghét”.

“Đã đến lúc đưa 11 triệu người nhập cư không có giấy tờ ra khỏi bóng tối”, ông nói, và gọi họ là các lao động thiết yếu.

Đang có thêm các dự luật khác cũng sẽ thúc đẩy cải tổ nhập cư như mong muốn của ông Biden.

Một nhóm nghị sĩ lưỡng đảng đưa ra dự luật bảo vệ một số đối tượng nhập cư khỏi bị trục xuất, và đưa ra lộ trình cấp quốc tịch cho những người thuộc diện “Dreamers” (được cha mẹ đưa vào Mỹ bất hợp pháp khi còn là trẻ em). Chỉ những người nhập cư ở Mỹ vào đúng hoặc trước ngày 1/1/2021 mới đủ điều kiện cho lộ trình hợp pháp hóa.

Hạ nghị sĩ Joaquin Castro, bang Texas, đang đề ra dự luật trao diện giấy tờ hợp pháp vĩnh viễn cho khoảng 5 triệu người nhập cư không có giấy tờ đã làm việc trong các công việc tuyến đầu trong thời đại dịch, và cả những người thuộc diện Dreamers.

Tác giả: Trọng Thuấn