Sáng 11/12, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp với dự thảo Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt. Một số người cho rằng việc giới hạn sở hữu nước ngoài tại các doanh nghiệp trong lĩnh vực trung gian thanh toán sẽ vi phạm các cam kết quốc tế của Việt Nam. 

Luật sư Đặng Thanh Sơn, Công ty Luật Baker & Mckenzie nhận định trong các hiệp định WTO hoặc CPTPP, Việt Nam cam kết mở với lĩnh vực dịch vụ thanh toán. Việc đặt trần sở hữu 49% trong dự thảo nghị định có thể trái với các cam kết trong các hiệp định thương mại song phương, đa phương và đưa đến khiếu kiện.

Mặt khác, một số ý kiến cho rằng việc giới hạn tỷ lệ tham gia của nhà đầu tư nước ngoài có thể hạn chế sự phát triển của các doanh nghiệp thanh toán. Theo ông Nguyễn Thành Hưng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử, thương mại điện tử phát triển nhanh trong thời gian qua nhưng tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt không tăng. Để phát triển, cần thiết phải có vốn đầu tư nước ngoài, vì lĩnh vực này rủi ro trong khi nguồn vốn nội chưa sẵn sàng.

Hiện nay, các công ty thanh toán, ví điện tử ở nước ngoài rất phát triển. Các doanh nghiệp trong nước có thể học hỏi giải pháp về quản trị, công nghệ để mở rộng quy mô. Theo ông Nishikawa, Thành viên HĐQT CTCP Dịch vụ trực tuyến Cộng đồng Việt (Ví điện tử Payoo), đại diện cho nhà đầu tư NTT (Nhật Bản), các nhà đầu tư nước ngoài có sự đóng góp lớn không chỉ vì về vốn đầu tư mà cả công nghệ, tri thức, kinh nghiệm thị trường.

Hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp về dự thảo Nghị định thanh toán không dùng tiền mặt. (Ảnh: Lê Hải)

Đại diện một số đơn vị cũng đặt vấn đề Việt Nam cho phép các chi nhánh ngân hàng ngoại hiện diện và thực hiện nhiều nghiệp nhưng lại đặt giới hạn sở hữu tại các công ty trung gian thanh toán là vì sao.

Indonesia có điểm tương đồng là đặt trần sở hữu 49% với khối ngoại nhưng chỉ áp dụng với một số công ty tham gia nghiệp vụ nhất định, không áp đặt toàn bộ dịch vụ trung gian thanh toán. Theo ông Yee Chung Seck, đại diện Hiệp hội doanh nghiệp Singapore, thực tế thị trường tại Indonesia cho thấy dù các hạn chế đối với fintech không quá lớn nhưng đã có một sự chuyển hướng đáng kể dòng vốn đầu tư khỏi quốc gia này. Việt Nam nên tránh trường hợp này, khi Chính phủ đã có cam kết thúc đẩy cách mạng công nghiệp 4.0 và khuyến khích phát triển kinh tế số.

Bà Virgina Foote, đại diện AmCham Việt Nam, đồng Chủ tịch của Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF), đề nghị ban soạn thảo cân nhắc quy định này do có ảnh hưởng lớn đến niềm tin của nhà đầu tư vào các cam kết của Việt Nam.

Phản hồi những ý kiến trên, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN nhấn mạnh, NHNN đã tham khảo và cân nhắc khá kỹ về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Ông Dũng cho biết, tỷ lệ 49% phù hợp với các cam kết quốc tế, đảm bảo quyền lợi của các bên, đồng thời thể hiện chủ quyền và quyền quản lý của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Cụ thể, theo đại diện NHNN, trong Biểu cam kết cụ thể về dịch vụ của Việt Nam trong WTO, tại mục B. Dịch vụ ngân hàng và các dịch vụ tài chính khác, Việt Nam có cam kết như sau: Đối với phương thức cung cấp dịch vụ xuyên biên giới (mode 1): cam kết đối với dịch vụ B(k) cung cấp và chuyển thông tin tài chính và xử lý dữ liệu tài chính cũng như các phần mềm liên quan của các nhà cung cấp các dịch vụ tài chính khác.

Đối với phương thức cung cấp dịch vụ thông qua hình thức hiện diện thương mại (mode 3) VN đã cam kết đối với 11 phân ngành dịch vụ trong lĩnh vực này, trong đó có dịch vụ B(d) mọi dịch vụ thanh toán và chuyển tiền, bao gồm thẻ tín dụng, thẻ thanh toán và thẻ nợ, séc du lịch và hối phiếu ngân hàng.

NHNN cho hay, qua đối chiếu quy định trong nước và các cam kết của Việt Nam tại các Hiệp định WTO, CPTPP, NHNN nhận thấy khái niệm và phạm vi trung gian thanh toán theo quy định của pháp luật trong nước không thuộc phạm vi cam kết mở cửa của Việt Nam tại Hiệp định WTO và Hiệp định CPTPP.

Do vậy các quy định pháp luật để quản lý dịch vụ trung gian thanh toán, trong đó có quy định tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài trong tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán để đưa vào dự thảo Nghị định không thuộc phạm vi cam kết và không chịu ràng buộc bởi các cam kết quốc tế đã dẫn ở trên.

Khánh Linh (T/H)