UAV cảm tử - Sát thủ mới diệt thiết giáp hạng nặng

Trong một tuyên bố gây chú ý trên CNN ngày 9/6, chiến lược gia quân sự Mỹ Christopher Kirchhoff khẳng định: “Gần như toàn bộ 31 chiếc Abrams mà Mỹ viện trợ cho Ukraine đã bị UAV cảm tử Nga phá hủy. Điều này cho thấy kỷ nguyên chiến tranh cơ giới bắt đầu từ Thế chiến I, đang dần đi đến hồi kết”.

Thông tin này không gây quá nhiều bất ngờ với những ai theo dõi diễn biến trên chiến trường Ukraine thời gian qua. Những chiếc M1A1 Abrams, từng được coi là hiện thân của sức mạnh thiết giáp Mỹ, đang dần bị loại khỏi cuộc chơi bởi các UAV tự sát nhỏ gọn, giá rẻ và cực kỳ hiệu quả.

Một chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực M1A1 Abrams do Mỹ sản xuất bị phá hủy được trưng bày tại Công viên Chiến thắng ở Moskva. (Ảnh: Army Recognition)

Chiếc Abrams đầu tiên được xác nhận bị phá hủy xuất hiện vào tháng 2/2024, chỉ 3 ngày sau khi được ghi nhận hiện diện trên tiền tuyến Donbass. Theo Military Watch, xe bị UAV cảm tử tấn công vào khoang động cơ và sau đó lĩnh thêm đòn kết liễu từ súng chống tăng vác vai. Hình ảnh từ UAV cho thấy phần đuôi xe cháy rụi, bệ pháo bị phá hủy, toàn bộ tổ lái được cho là thương vong.

Tới tháng 3/2024, hàng loạt báo cáo từ các kênh Telegram quân sự Nga và mạng xã hội X tiếp tục xác nhận thêm 4-6 chiếc Abrams bị diệt chỉ trong vài ngày. Tới tháng 4, New York Times dẫn nguồn Ukraine thừa nhận đã mất ít nhất 5 chiếc trong vòng hai tháng, đồng thời 3 chiếc khác bị hư hỏng nặng.

Trước nguy cơ thiệt hại tăng vọt, quân đội Ukraine đã tạm thời rút số Abrams còn lại khỏi mặt trận Avdiivka. Nhưng ngay cả sau khi tái triển khai, tổn thất vẫn tiếp diễn. Đến tháng 6/2024, Nga tuyên bố đã loại khỏi vòng chiến đấu 26/31 chiếc Abrams; một chiếc khác bị bỏ lại vì hết nhiên liệu và rơi vào tay Nga.

Xe tăng 10 triệu USD không chịu nổi UAV giá 10.000 USD

Không chỉ bị tiêu diệt, một số chiếc Abrams còn rơi nguyên vẹn vào tay Nga. Một chiếc được xác nhận đã bị chuyển về nhà máy Uralvagonzavod để nghiên cứu, sau khi Lữ đoàn cơ giới số 47 của Ukraine rút khỏi khu vực Kursk vào tháng 3/2025.

Lý do khiến xe tăng Abrams trở nên "dễ tổn thương" bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Trước hết, phiên bản M1A1 mà Mỹ gửi sang Ukraine đã được lược bỏ giáp uranium nghèo, loại giáp được coi là “trái tim” của sự sống còn đối với xe tăng Abrams trong chiến đấu thực tế. Theo lý giải của Lầu Năm Góc, đây là bước đi nhằm bảo vệ bí mật công nghệ nếu xe rơi vào tay đối phương.

Lực lượng Nga với xe tăng Abrams bọc thép bị bắt giữ. (Ảnh: Military Watch)

Tuy nhiên, chính quyết định này khiến Abrams mất đi lớp bảo vệ có khả năng chống lại cả đạn xuyên giáp và đạn nổ lõm, với độ bền lên tới 960 mm và 1600 mm tương ứng. Giáp thay thế nhiều khả năng là hợp kim gốm - thép truyền thống, vốn không đủ sức chống đỡ trước đòn đánh chính xác từ UAV mang đầu đạn định hướng.

Ngoài ra, các hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến, liên lạc mã hóa và cảm biến hiện đại, vốn là điểm mạnh của Abrams, cũng bị lược giản trên phiên bản xuất khẩu. Điều này khiến Abrams trở thành “ông kễnh” vừa nặng nề, vừa kém linh hoạt và khó bảo trì trong điều kiện khốc liệt tại Ukraine, nơi UAV lơ lửng 24/7 và chiến tranh điện tử bủa vây.

Thất thế

Thực tế, không chỉ Abrams, các dòng xe tăng phương Tây khác như Leopard 2 của Đức hay Challenger 2 của Anh cũng lần lượt bị hạ gục trên chiến trường Ukraine, bất chấp các tuyên bố “bất khả chiến bại” ban đầu.

Đáng chú ý, các dòng xe tăng do Liên Xô và Nga phát triển lại cho thấy tính thực chiến cao hơn trong bối cảnh này. Chiếc T-90M Proryv, đối thủ trực tiếp của Abrams nổi bật với giáp phản ứng nổ Relikt, hệ thống phòng vệ chủ động Arena-M và pháo 125mm có khả năng bắn đạn dẫn đường. Động cơ diesel truyền thống của T-90M tuy không mạnh bằng tua-bin của Abrams nhưng lại bền bỉ và dễ bảo trì hơn nhiều.

Xe tăng M1 Abrams. (Ảnh: Reddit)

Ngay cả T-84 Oplot do Ukraine tự phát triển, số lượng rất hạn chế, cũng tỏ ra phù hợp hơn nhờ kích thước nhỏ gọn, linh hoạt và hệ thống bảo vệ chủ động Zaslon.

Trên phạm vi toàn cầu, nhiều chuyên gia quân sự đánh giá rằng các xe tăng như Leopard 2A7+ của Đức hay K2 Black Panther của Hàn Quốc đã vượt mặt Abrams về công nghệ và khả năng tác chiến hiện đại. Cả hai đều sở hữu pháo cỡ nòng lớn, cảm biến tinh vi, hệ thống phòng vệ chủ động tích hợp và khả năng thích nghi với chiến tranh mạng hóa.

Tuyên bố của ông Kirchhoff rằng “Abrams là xe tăng hiện đại nhất thế giới” rõ ràng không còn phù hợp với thực tiễn. Trong bối cảnh UAV cảm tử, chiến tranh điện tử và tình báo vệ tinh đang định hình chiến trường tương lai, những cỗ máy nặng hàng chục tấn, ngốn hàng trăm lít nhiên liệu mỗi ngày và thiếu lớp giáp hiện đại như Abrams đang dần trở thành “di tích chiến tranh”.