Giá vàng thấp trong nhiều năm qua đã kìm hãm các công ty khai thác triển khai những dự án thăm dò mỏ vàng mới. Giờ, triển vọng ảm đạm của nền kinh tế toàn cầu và nguy cơ lạm phát cao khiến giá vàng tăng phi mã.

Tính từ đầu năm nay, giá vàng tăng vọt 30% và đã áp sát ngưỡng 2.000 USD/ounce. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định ngành khai thác kim loại quý toàn cầu vẫn khó trở lại thời kỳ hoàng kim. 

Giá vàng tăng là cơ hội giúp ngành khai thác kim loại quý toàn cầu trở lại (Ảnh: Chí Hùng)

Giá vàng được thúc đẩy bởi thị trường trên giấy tờ

Trả lời Zing, ông Ronan Manly, chuyên gia phân tích về kim loại quý tại BullionStar (Singapore) giải thích: "Giá vàng thế giới chủ yếu được thiết lập tại thị trường vàng trên giấy tờ sổ sách (paper gold) thay vì thị trường vàng vật chất (physical gold)".

Thị trường này bao gồm các hợp đồng giao dịch của sàn giao dịch tương lai COMEX, quỹ ETF, hợp đồng hoán đổi vàng, hợp đồng cho thuê tài chính vàng, hợp đồng kỳ hạn và vàng không được chỉ định được Hiệp hội Thị trường Kim loại quý London phát hành.

Thực tế cho thấy thị trường vàng trên giấy tờ sổ sách có thể dễ dàng đạt quy mô gấp 100 lần thị trường vàng vật chất.

Giá vàng thế giới chủ yếu được thúc đẩy bởi thị trường vàng trên giấy tờ (Ảnh: Reuters)

Theo dữ liệu của Hội đồng Vàng Thế giới, riêng chỉ trong nửa đầu năm 2020, các quỹ ETF vàng đã mua 734 tấn vàng, tương đương 39,5 tỷ USD, đẩy tỷ lệ nắm giữ toàn cầu lên mức cao kỷ lục 3.621 tấn.

Dòng vốn đổ vào các quỹ ETF vàng trong 6 tháng đầu năm đã vượt mức 646 tấn hồi năm 2009.

Các chuyên gia nhận định trợ lực của vàng trong nửa cuối năm sẽ không thay đổi nhiều so với nửa đầu năm.

"Giá vàng chỉ có thể giảm mạnh khi lãi suất tăng đáng kể, nền kinh tế và thị trường chứng khoán nói chung bước ra khỏi cuộc suy thoái và các ngân hàng trung ương bắt đầu cắt giảm dự trữ vàng", chuyên gia Guangzhi Chen thuộc hãng KGI Securities (Singapore) nói với Zing. Dù vậy, đây là điều khó có thể xảy ra vào thời điểm này.

"Trợ lực của giá vàng vẫn còn nguyên vẹn ngay cả khi nền kinh tế toàn cầu phục hồi. Bất cứ sự phục hồi nào cũng cần thời gian", ông Manly tại BullionStar bình luận.

Đẩy mạnh khai thác

Giá vàng tăng vọt cho phép các công ty khai thác vàng nới lỏng hầu bao để thúc đẩy sản xuất. Tiền có thể được dùng vào những dự án thăm dò mỏ mới sau nhiều năm cắt giảm chi phí. Ngân sách dành cho việc thăm dò đã sụt giảm hơn 50% so với mức cao hồi năm 2012 (khoảng 10 tỷ USD).

Thay vì tăng trưởng sản xuất, trong vài năm qua, các công ty khai thác vàng chuyển sang tập trung vào kết quả kinh doanh để làm hài lòng giới đầu tư.

Các công ty này cũng chật vật huy động vốn đầu tư mới để bù đắp sản lượng bị mất. Trước đó, nhiều chuyên gia dự báo sản lượng vàng sẽ sụt giảm vĩnh viễn từ mức đỉnh.

Thị trấn Kalgoorlie (Australia) sống nhờ khai thác vàng. Hầu hết trong số 30.000 người dưới 30 tuổi tại đây làm việc trong lĩnh vực khai thác mỏ (Ảnh: DW)

Theo dữ liệu của Hội đồng Vàng Thế giới, tỷ lệ phát hiện mỏ vàng đã sụt giảm trong suốt 3 thập kỷ qua.

Đáng nói, trong số các mỏ vàng được phát hiện, rất ít trong số đó có trữ lượng vàng hơn 5 triệu ounce. Trữ lượng vàng có thể được khai thác trung bình trên mỗi tấn của mỏ mới cũng lao dốc vài năm qua.

Giờ, các công ty khai thác vàng nhỏ bắt đầu hưởng lợi từ cơn sốt giá vàng. Chẳng hạn, vốn hóa thị trường của American Pacific Mining đã tăng thêm 3 triệu USD từ mức dưới 20 triệu USD, gấp 6 lần dự kiến ban đầu.

Một số người cho rằng giá vàng tăng cao và những tiến bộ công nghệ sẽ giúp thúc đẩy các công ty khai thác đẩy mạnh những dự án thăm dò ở các vùng đất mới.

Ngân sách dành cho thăm dò mỏ vàng đã bị cắt giảm trong những năm qua (Ảnh: DW)

Hiện, Australia, Canada và Mỹ là những nước thu hút nhiều dự án khai thác vàng nhất, chiếm 40% chi tiêu toàn cầu. Các công ty khai thác giờ có thể chuyển sang những quốc gia tiềm năng như ở khu vực Mỹ Latinh và châu Phi.

Ông Matthew Miller, Phó chủ tịch tại CFRA Research (New York), hy vọng ngân sách thăm dò mỏ vàng sẽ gia tăng. Tuy nhiên, ông không cho rằng điều này có ý nghĩa đối với nguồn cung vàng vật chất.

"Tôi cho rằng chúng ta đã bước vào kỷ nguyên đỉnh cao của vàng, và các nhà khai thác cũng có rất ít cơ hội thay đổi điều này", ông bình luận.

"Với mức giá 2.000 USD/ounce, CFRA cho rằng các công ty khai thác sẽ đẩy mạnh thăm dò mỏ mới. Tuy nhiên, hầu hết công ty cần một mức giá cao hơn để duy trì vốn cho những dự án chi phí cao. Do đó, chúng ta khó có thể chứng kiến sự gia tăng đáng kể đối với kết quả của việc thăm dò", ông nhấn mạnh.