Cách đây hơn 1 tuần, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 81 ban hành “Kế hoạch hành động của Chính phủ về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (chống khai thác IUU) và chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) lần thứ 4”. Trong đó nêu rõ những chi tiết về Kế hoạch hành động 180 ngày với các giải pháp trước mắt và lâu dài để gỡ thẻ vàng của Ủy ban châu Âu (EC) trong năm nay.

“Cơ quan chức năng yêu cầu như thế nào thì ngư dân làm như thế, làm đầy đủ sổ sách để sớm rút thẻ vàng cho người dân yên tâm sản xuất, như hiện nay thủy sản sẽ gặp khó trong tiêu thụ lại không được giá”.

“Đánh bắt ở vùng biển nước ngoài là vi phạm, khi đó hải sản không xuất khẩu được. Nếu gỡ được thẻ vàng là rất tốt tạo điều kiện cho đánh bắt và tiêu thụ hải sản”.

Đó là ý kiến của ngư dân Lê Khắc Mạnh ở tỉnh Thanh Hóa và ngư dân Trần Hoàng Cẩm, tỉnh Kiên Giang chia sẻ về Kế hoạch hành động của Chính phủ về chống khai IUU qua đó gỡ thẻ vàng trong năm nay. Theo kế hoạch hành động, từ nay đến tháng 5/2023 sẽ triển khai 6 nhóm nhiệm vụ và giải pháp về thông tin truyền thông; Khung pháp lý, cơ chế, chính sách; Quản lý đội tàu và theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá; Xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; Thực thi pháp luật, xử lý vi phạm và hợp tác quốc tế…

Nhiều địa phương cần nhanh chóng hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá.

Kêu gọi ngư dân chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, thực hiện đúng quy định của pháp luật và bảo vệ nguồn lợi thủy sản; không đưa tàu cá đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, tỉnh Bến Tre đã yêu cầu các lực lượng chức năng kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về khai thác bất hợp pháp, nhất là tàu khai thác vi phạm vùng biển nước ngoài, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Ông Nguyễn Minh Cảnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre cho rằng, không để vì một vài cá nhân không chấp hành quy định pháp luật dẫn đến ảnh hưởng lợi ích của ngư dân làm ăn chân chính, ảnh hưởng đến danh dự và lợi ích của quốc gia, dân tộc.

Là một trong những địa phương quan tâm và hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá từ rất sớm nhưng vừa qua tỉnh Bình Định vẫn có tàu vi phạm ở vùng biển nước ngoài. Nguyên nhân được ông Nguyễn Tuấn Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định chỉ ra là tàu vi phạm thuộc nhóm tàu có chiều dài dưới 15m, không bắt buộc phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình và tàu chủ yếu hoạt động ở ngoài tỉnh.

“Bình Định sẽ rà soát các tàu đã bán cho các tỉnh, thành khác phải làm thủ tục chuyển đổi. Một số tàu có chủ ở tỉnh nhưng thuyền trưởng lại ở địa phương khác, tỉnh sẽ theo dõi sát sao và với hướng sẽ không cấp phép cho các tàu này. Tỉnh sẽ có chính sách hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề với những tàu không được cấp phép”, ông Thanh nêu rõ.

100% tàu cá xuất - nhập bến đều phải được kiểm soát.

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Quang Hùng, Cục trưởng Cục Kiểm ngư (Bộ NN&PTNT) cho biết, đối với tàu dưới 15m chỉ được khai thác ở vùng bờ, vùng lộng nếu ra khai thác ở vùng khơi là vi phạm pháp luật về thủy sản. “Trong Quyết định 81 của Thủ tướng Chính phủ đã nêu, 100% tàu cá xuất nhập bến đều phải được kiểm soát và nếu biên phòng các cửa sông, cửa biển kiểm soát 100% và kết hợp với lực lượng tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển thì chắc chắn sẽ ngăn chặn được những cái mà dưới 15m ra khai thác ở vùng khơi và vi phạm vùng biển nước ngoài”, ông Hùng nêu rõ.

Quán triệt tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng được nêu trong Quyết định số 81 về Kế hoạch hành động của Chính phủ chống khai thác IUU, ông Trần Văn Chiến, Phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bình Thuận cho rằng, 180 ngày để hành động và việc gỡ “thẻ vàng” là quyết tâm, là trách nhiệm không chỉ của cả nước, của địa phương mà rất cần sự đồng thuận hợp tác của bà con ngư dân.

“Tỉnh chỉ đạo rà soát việc cấp phép khai thác cho các đội tàu sẽ hoàn thành trong tháng 4 năm nay. Đối với lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, hiện chỉ còn 0,6% tương đương khoảng 10 tàu cá phải lắp đặt nên tỉnh đang quyết liệt để triển khai. Thực tế cho thấy, việc phối hợp giữa các tỉnh trong giám sát, kiểm soát tàu cá của địa phương mình hoạt động ở các tỉnh khác là rất quan trọng”, ông Chiến khẳng định.

Nếu gỡ được thẻ vàng là rất tốt tạo điều kiện cho đánh bắt và tiêu thụ hải sản.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến - Phó Trưởng ban chỉ đạo quốc gia về Chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), qua kiểm tra lần 3, Ủy ban châu Âu (EC) đã khẳng định Việt Nam đã đi đúng hướng, có sự chuyển biến tích cực, nhưng để gỡ “thẻ vàng” chưa đáp ứng được yêu cầu. Quản lý và giám sát đội tàu là bài toán lớn cần giải quyết. Mặc dù đã có 95% số lượng tàu lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, nhưng số tàu còn lại chưa lắp chính là những đối tượng có nguy cơ cao để xảy ra vi phạm, vẫn còn tình trạng tàu vi phạm vùng biển nước ngoài. Gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của EC là nhiệm vụ chính trị rất quan trọng.

“Việc gỡ thẻ vàng là nhiệm vụ rất quan trọng, thời gian không phải ngắn hơn 5 năm qua. Tuy nhiên, thời gian để thực hiện Kế hoạch 180 ngày theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ không phải là dài, nhưng với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành, các địa phương và giữa các địa phương với nhau dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tin tưởng sẽ sớm gỡ được thẻ vàng trong năm nay”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến tin tưởng.

Kế hoạch hành động chống khai thác IUU của Chính phủ rất cụ thể, vấn đề quan trọng là tổ chức thực hiện. Các Bộ, ngành, địa phương cần tập trung nguồn lực, cơ sở vật chất, con người để chúng ta có kết quả cao nhất khi Đoàn Thanh tra của EC vào kiểm tra. Gỡ thẻ vàng IUU là nhiệm vụ chính trị ưu tiên, cấp bách, bên cạnh hiệu quả kinh tế, việc Việt Nam gỡ được thẻ vàng cũng khẳng định vị thế của một đối tác tin cậy, có trách nhiệm và uy tín trên trường quốc tế./.

Tác giả: Minh Long