Từ trước đến nay, người dân mỗi khi đi ăn uống hay mua sắm vẫn chưa quen với việc lấy hóa đơn VAT, mặc dù Chính phủ đã quy định, các giao dịch mua bán có giá trị trên 200.000 đồng thì cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh phải có trách nhiệm xuất hóa đơn cho người mua (VAT 10%). Nhưng, trong thực tế người mua hàng chưa quen việc lấy hóa đơn và đơn vị bán cũng cố tình “quên” xuất hóa đơn. Tình trạng này ngày càng trở nên phổ biến, không chỉ khiến người tiêu dùng thiệt hại, mà còn khiến Nhà nước thất thu một khoản thuế rất lớn.

Nhiều nhà hàng không xuất hóa đơn để lấy trọn khoản VAT

Anh Thắng (một chủ nhà hàng tại quận Bắc Từ Liêm) cho hay: “Khách hàng gia đình hay đơn lẻ đến ăn ít khi đòi hỏi hóa đơn, mà thường chỉ cần lấy hóa đơn tự in thôi, để về chia thanh toán với nhau khi một người đứng lên thanh toán. Chỉ có những người đi làm những việc của cơ quan, mua những vật dụng của cơ quan hay các chi phí gì liên quan đến việc công, thì họ mới yêu cầu để lấy hóa đơn tài chính. Mà nhiều khi, chúng tôi là những quán ăn nhỏ, cũng không có hóa đơn đỏ, nên họ cũng không đòi hỏi".

Tuy nhiên, không phải cửa hàng kinh doanh nào cũng nghiêm túc, “thật thà” trong việc niêm yết và thanh toán giao dịch; trong đó, phần lớn là các cửa hàng kinh doanh ăn uống. Điều này có nghĩa là cơ quan thuế thất thu một lượng tiền thuế VAT “ngoài luồng” mà không kiểm soát được. 

Cuối cùng, người tiêu dùng bị thiệt thòi vì bị tính thuế VAT 2 lần. Và, thói quen của người mua hàng khi không lấy hóa đơn dẫn đến việc vô tình tiếp tay, tạo điều kiện cho cơ sở sản xuất kinh doanh khai man, trốn lậu thuế. Do vậy, vai trò của người mua hàng rất quan trọng trong việc giúp Nhà nước giám sát được việc người bán hàng có nộp thuế đầy đủ hay không bằng cách lấy hóa đơn.

Giải pháp cho tình trạng này phải bắt đầu từ việc thay đổi nhận thức từ chính người tiêu dùng. Cần phải tạo thói quen yêu cầu đơn vị bán xuất hoá đơn đúng quy định, nhằm góp phần rất lớn ngăn chặn việc các doanh nghiệp gian lận thuế gây thất thu cho Nhà nước.

Mai An