HoREA mới đây có văn bản gửi các cơ quan chức năng nhằm góp ý về việc phát huy đầy đủ nguồn lực đất đai trở thành nội lực quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Trong đó, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho rằng tỷ lệ cao người giàu ở Việt Nam liên quan đến bất động sản là "con số đáng suy ngẫm".

HoREA cho rằng nguồn lực đất đai đang bị lãng phí, chủ yếu làm giàu cho tư nhân thay vì Nhà nước. Ảnh: Chí Hùng.

Theo Chủ tịch HoREA, có những khu đất vàng ở trung tâm các thành phố, thậm chí quy mô vài chục ha được chỉ định chủ đầu tư cho doanh nghiệp tư nhân. Chênh lệch địa tô chủ yếu rơi vào túi tư nhân, không được huy động đầy đủ vào ngân sách Nhà nước để phục vụ lợi ích công cộng, cũng không thấy dành 20% quỹ đất ở của dự án để phát triển nhà ở xã hội theo quy định.

Mặc khác, ông cho biết nhiều nhà đất công sản được Nhà nước giao cho các tổ chức công lập, hội đoàn, đơn vị sự nghiệp sử dụng làm trụ sở theo chế độ cho thuê đất 50 năm. Sau đó đơn vị thuê đất này hợp tác với doanh nghiệp phát triển dự án (thực chất doanh nghiệp này mới chính là chủ đầu tư) thì phần lớn lợi nhuận thu được rơi vào “túi tư nhân”, mà ngân sách Nhà nước không thu được tương xứng.

Bên cạnh đó, có trường hợp các khu đô thị mới hiện đại được quy hoạch với hệ số sử dụng đất, mật độ xây dựng, chiều cao tối đa của công trình chưa hợp lý, hoặc phê duyệt tỷ lệ phần diện tích làm thương mại, dịch vụ thấp so với phần diện tích làm nhà ở nên không phát huy được tối đa giá trị sử dụng của đất đai. Điều này làm giảm nguồn thu và về lâu dài không tạo được nguồn thu ổn định cho ngân sách Nhà nước.

HoREA cũng chỉ ra hệ quả này từ các cơ chế xác định giá đất, thu tiền sử dụng đất, cho phép trả tiền thuê đất một lần cho cả chu kì thuê đất 50 năm.

Ngoài ra, theo hiệp hội, có những khu đất vàng đang bị lãng phí. Điển hình là khu đất có diện tích vài nghìn m2 trên đường Nguyễn Huệ (quận 1, TP.HCM) bị quây tôn, bỏ không đã hơn 10 năm qua, không tạo ra công ăn việc làm hay đóng góp cho GRDP thành phố.

Hoặc có những doanh nghiệp xí phần các dự án có quy mô lớn nhưng không đưa đất vào sử dụng, không triển khai thực hiện dự án do nhiều nguyên nhân, thậm chí có cả dấu hiệu đầu cơ đất đai dẫn đến lãng phí nguồn lực.

HoREA nhìn nhận quy hoạch là tiền đề để nền kinh tế và thị trường bất động sản phát triển bền vững. Tuy nhiên, nhiều năm qua, Nhà nước chưa sử dụng hiệu quả công cụ lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để làm gia tăng giá trị sử dụng đất, cũng như phương thức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất hay ban hành thuế bất động sản.

Để khắc phục điều này, HoREA cho rằng cần sớm hoàn thiện các chính sách về đất đai, nhất là Luật Đất đai 2013. Trong đó quy định rõ hơn về chính sách điều tiết giá trị đất đai, đấu giá, tái định cư, giải phóng mặt bằng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất....

Tác giả: Lan Anh