Thực hiện Quyết định số 2453/QĐ-TTg ngày 27/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2011-2015 và ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh tại Công văn số 3987/VPCP-KTTH về phát triển thanh toán thẻ qua điểm chấp nhận thẻ (POS), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Văn bản số 02/KH-NHNN ngày 27/12/2103 về Kế hoạch tổng thể phát triển thanh toán thẻ qua POS giai đoạn 2014-2015.
 
Mục tiêu của Kế hoạch này là nâng dần số lượng và giá trị giao dịch thanh toán qua POS, đưa thanh toán qua POS trở thành thói quen của chủ thẻ; phấn đấu đạt mục tiêu trên cả nước có khoảng 200.000 POS được lắp đặt và số lượng giao dịch đạt khoảng 80 triệu giao dịch/năm vào cuối năm 2014, khoảng 250.000 POS được lắp đặt và số lượng giao dịch đạt khoảng 200 triệu giao dịch/năm vào cuối năm 2015.
 
Để đạt mục tiêu này, NHNN yêu cầu các ngân hàng thương mại (NHTM) tiếp tục phát triển mạng lưới POS và giao dịch thanh toán qua thẻ POS; tăng cường sự liên kết và phối hợp giữa các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, các nhà cung cấp giải pháp, các NHTM, các tổ chức thẻ quốc tế và một số đối tác khác để phát triển mạnh thanh toán POS trên thiết bị di động (mPOS); xây dựng và hoàn thiện hạ tầng chuyển mạch POS; cải tiến và tăng cường khả năng kết nối, đáp ứng yêu cầu tăng lên về số lượng POS và nâng cao chất lượng dịch vụ POS; triển khai các biện pháp vận động, khuyến khích kết hợp với các biện pháp khác đối với đơn vị chấp nhận thẻ và chủ thẻ để thúc đẩy phát triển thanh toán qua POS.
 
Tính đến cuối tháng 6/2014, cả nước có 37 NHTM lắp đặt được 149.000 POS, tăng khoảng 15% so với cuối năm 2013, đạt 75% kế hoạch năm 2014. Trong đó, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam có trên 49.600 máy, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam có trên 49.400 máy, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam có trên 10.600 máy, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam có trên 9.100 máy. Đây là 04 ngân hàng có số lượng POS lớn nhất, chiếm gần 80% tổng số POS trên thị trường. Các điểm chấp nhận thẻ POS tập trung tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh với số lượng lần lượt là trên 19.200 máy và trên 28.000 máy, hai địa phương này chiếm trên 30% tổng số POS trên toàn quốc.
 
Đến cuối tháng 6/2014, trên 14,6 triệu giao dịch đã được thực hiện qua POS, đạt 18% kế hoạch năm 2014 (trong đó giao dịch rút tiền mặt chiếm khoảng 3,8%); tổng giá trị giao dịch đạt trên 75.700 tỷ đồng, trong đó giá trị giao dịch rút tiền mặt chiếm 50%.
 
Theo báo cáo của NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, khu vực có số lượng giao dịch lớn là các tỉnh, thành phố lớn có điều kiện kinh tế phát triển, nơi tập trung nhiều trung tâm mua sắm, khu du lịch, khu vui chơi giải trí. Dẫn đầu là TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, tiếp đó là Hải Phòng, Cần Thơ, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu và một số địa phương khác; số lượng POS và giá trị giao dịch thanh toán thẻ qua POS tại các tỉnh ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa còn thấp.
 
Tại TP. Hồ Chí Minh - địa phương dẫn đầu trong việc triển khai phát triển thanh toán thẻ qua POS, NHNN chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã phối hợp với Sở Giáo dục TP Hồ Chí Minh, Công ty Văn hóa Ngôi Nhà Xanh và một số NHTM triển khai Đề án Thẻ học đường (SSC - School Smart Card) nhằm giúp học sinh thanh toán học phí mà không sử dụng tiền mặt. Theo đó, thẻ học đường SSC là thẻ dành cho học sinh, có tên và mã số học sinh. Phụ huynh sẽ đứng tên chủ tài khoản và mở thẻ phụ SSC cho con theo quy định của ban Đề án SSC. Vào kỳ đóng học phí, trung tâm thông tin SSC sẽ thông báo đến phụ huynh số tiền học phí phải đóng. Phụ huynh sẽ chuyển khoản học phí của con vào thẻ SSC.
 
Theo đánh giá của NHNN chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, đây là thị trường tiềm năng và có khả năng phát triển tốt, các NHTM có thể mở rộng thu hộ tiền cho các cơ sở y tế, trường học qua POS trên địa bàn và phát triển thêm khách hàng qua việc phát triển dịch vụ này.
NHNN chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cũng phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông xây dựng sơ đồ thanh toán trực tuyến qua website của các đơn vị cấp phép dịch vụ công trực tuyến. Kết quả là, Sở Thông tin và Truyền thông đã đề xuất với UBND TP. HCM cho triển khai thí điểm hình thức thanh toán trực tuyến qua thẻ đối với dịch vụ công mức độ 4 về lĩnh vực đăng ký kinh doanh.
 
Có thể nói, với nỗ lực của ngành Ngân hàng và nhận thức chung của xã hội về tiện ích thanh toán không dùng tiền mặt, hoạt động thanh toán thẻ qua POS đã có chuyển biến rõ nét, các đơn vị chấp nhận thẻ đã có nhận thức tích cực về thanh toán thẻ qua POS và phối hợp tích cực với các NHTM trong việc mở rộng hoạt động thanh toán thẻ qua POS. Bên cạnh việc sử dụng thẻ để rút tiền tại các máy giao dịch tự động (ATM), chủ thẻ đã dần quen với việc dùng thẻ để thanh toán khi mua hàng hóa, dịch vụ tại những nơi có lắp đặt POS.
 
Các NHTM đã tích cực tuyên truyền, quảng bá về dịch vụ thanh toán thẻ qua POS và mạnh dạn đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ thanh toán thẻ như lắp đặt POS mới; kết nối liên thông hệ thống, nâng cấp đường truyền, liên kết với các đơn vị bán hàng hóa, dịch vụ (trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn, nhà hàng, v.v), các đơn vị cung cấp dịch vụ công (trường học, bệnh viện) phát hành thẻ và lắp đặt POS. Một số NHTM đã triển khai các chương trình khuyến mại, ưu đãi hấp dẫn đối với khách hàng dùng thẻ thanh toán qua POS; phối hợp với các đơn vị cung cấp giải pháp để nghiên cứu triển khai việc thanh toán thẻ qua mPOS. So với thanh toán qua thẻ POS, thanh toán qua mPOS có nhiều ưu điểm và chi phí đầu tư thấp hơn.
 
Trong sáu tháng đầu năm 2014, có 05 ngân hàng đề nghị NHNN chấp thuận triển khai dịch vụ thanh toán thẻ qua mPOS. Bao gồm, Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Quân đội, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam và Ngân hàng TMCP Á châu. Trong số này, Sacombank đã được NHNN chấp thuận cho phép triển khai và đang bổ sung hồ sơ theo hướng dẫn để triển khai thanh toán thẻ qua mPOS và thí điểm sử dụng hóa đơn thanh toán thẻ điện tử.
 
XT – sbv.gov.vn