Các nguồn tin an ninh và truyền thông nhà nước Iran cho biết, Thiếu tướng Seyed Razi Mousavi, chỉ huy cấp cao của của lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), đã thiệt mạng trong cuộc không kích vào thủ đô Damascus của Syria ngày 25/12. 

Tướng Seyed Razi Mousavi. Ảnh: Amar Ujala.

Theo giới phân tích, đây có thể là vụ ám sát nghiêm trọng nhất trong khu vực kể từ khi Tướng Qasem Soleimani, chỉ huy đơn vị tinh nhuệ Quds của IRGC bị thiệt mạng trong vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ tại Baghdad vào tháng 1/2020.

Vai trò quan trọng của ông Reza Mousavi

Truyền thông Iran cho biết, ông Sayyed Reza Mousavi là “một trong những cố vấn lâu đời nhất của IRGC ở Syria” và có quan hệ thân thiết với ông Soleimani - chỉ huy đơn vị tinh nhuệ Quds – chuyên về hoạt động tình báo và chiến tranh đặc biệt. Nhiệm vụ chính của Quds là loại bỏ bất kỳ hoạt động chống chính phủ nào, tìm kiếm đồng minh của Iran tại hải ngoại, tuyên truyền để xuất khẩu cách mạng, nhất là trong cộng đồng Hồi giáo Shia.

Tiến sĩ Mohammed Al-Sulami – Chủ tịch Viện nghiên cứu Quốc tế về Iran (Rasanah) ở Riyadh thuộc Saudi Arabia cho biết: “Ông Mousavi được ví như Qassem Soleimani thứ hai. Ông ấy có mối quan hệ tốt với nhiều nhân vật tại Syria, các lực lượng dân quân và người đứng đầu các nhóm vũ trang”.

“Tướng Mousavi là người hiểu biết sâu rộng về tình hình tại Syria nói riêng và tình hình Trung Đông nói chung. Việc mất đi một vị tướng tài như vậy là tổn thất rất lớn đối Iran và là thành công đối với những nước đang cố gắng giảm thiểu sự hiện diện của lực lượng dân quân ở Syria”, ông Mohammed Al-Sulami lưu ý. 

Đại sứ Iran tại Syria cho biết, ông Mousavi đang làm việc tại đại sứ quán Iran với tư cách chính thức là một nhà ngoại giao. Theo truyền thông Iran, ông Mousavi đã sinh sống ở Syria trong suốt 30 năm qua.

Phía Iran thông báo, Tướng Mousavi đã thiệt mạng trong cuộc tấn công bằng tên lửa của Israel vào Sayyida Zeinab, một thị trấn ở phía Nam Damascus. Tuy nhiên, Israel bác bỏ cáo buộc liên quan đến vụ tấn công này cũng như các vụ tấn công khác nhằm vào những mục tiêu liên quan đến Iran tại Syria.

Nằm trong tầm ngắm của Israel?

Theo nhà phân tích Al-Sulami, việc một quốc gia hoặc một cơ quan tình báo nắm được thông tin về các quan chức cấp cao nước ngoài không phải là điều bất ngờ. “Tôi nghĩ các cơ quan tình báo ở các nước như Anh, Mỹ và đặc biệt là Israel biết rất rõ tầm quan trọng của những nhân vật như vậy ở Syria, mặc dù những cá nhân này cố gắng giữ bí mật về tung tích”.

“Hầu hết các cơ quan tình báo trên thế giới đều có nguồn tin riêng. Mousavi đã hoạt động tại Syria ít nhất 30 năm vì thế hành tung của ông có thể bị tiết lộ. Nhân vật này đã hoạt động tích cực ở đó với sự phối hợp của IRGC và các lực lượng dân quân như Fatemiyoun và Zainebiyoun, từ các quốc gia như Afghanistan, Iraq và Pakistan, cũng như các nhóm vũ trang đến từ nhiều quốc gia khác”.

Ông Al-Sulami cho rằng, Tướng Mousavi có thể đã trở thành mục tiêu tiềm năng của Israel kể từ khi ông bắt đầu tổ chức chuyển giao vũ khí và tài trợ cho các lực lượng dân quân ủy nhiệm ở Syria và lực lượng Hezbollah ở Lebanon. Hezbollah được cho là đã tích lũy một kho dự trữ vũ khí và tên lửa lớn trong nhiều năm qua kể từ sau cuộc chiến quy mô lớn với Israel vào năm 2006. 

Phát biểu với Arab News, nhà phân tích độc lập về Trung Đông Kyle Orton suy đoán rằng, “Israel có thể đã theo dõi hoạt động của IRGC trong suốt thời gian dài, thậm chí xâm nhập vào bộ máy này”. Dù Israel tập trung ngăn chặn kế hoạch hành động của IRGC trong khu vực và trên thế giới, thì lực lượng này vẫn tiếp tục đạt được những bước tiến chiến lược, đạt được nhiều mục tiêu của họ ở khắp phía Bắc Trung Đông.