Dù Cụm công nghiệp Tân An, thành phố Buôn Ma Thuột tỉnh Đắk Lắk, đã hoạt động hơn 15 năm, nhưng Khu xử lý nước thải ở đây vẫn là hạng mục chưa hoàn thiện, khiến nước thải của hàng chục cơ sở sản xuất vẫn đổ thẳng ra môi trường. Hàng trăm hộ dân trong khu vực phải sống trong ô nhiễm. Bến nước truyền thống của buôn Sút M’grư với hàng trăm năm lịch sử cũng biến thành bến chết.

Sau một đêm mưa, sáng 23/9, chúng tôi có mặt tại hồ Ea Trum, buôn Sút M’Grư, xã Cư Suê, huyện Cư M’gar, mà nước hồ vẫn bốc mùi hôi rất khó chịu. Ông Y Huân Ê Ban, Buôn trưởng cho biết, từ khi có Cụm Công nghiệp Tân An, hồ Ea Trum bị đầu độc do nước thải công nghiệp không được xử lý: “Nhiều công ty tập trung xả nước thải xuống. Trước đây là có bến nước, nước sinh hoạt, nước ăn uống là từ dòng suối này, nhưng mà ô nhiễm, hôi thối thế này thì bà con rất bức xúc. Mà ô nhiễm bây giờ là đã ngấm vào đến giếng của bà con rồi, một số hộ không sử dụng được giếng nữa vì nó có mùi hôi”.

Bến nước trăm năm của Buôn Sút M'grư thành bến chết.

Ông Đặng Văn Hoan, Chủ tịch UBND xã Cư Suê, huyện Cư M’gar cho biết, nước thải của Cụm công nghiệp Tân An đã ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống người dân ở buôn Sút M’Grư và 3 thôn lân cận: “Người dân rất bức xúc, ô nhiễm ở đây cả chục năm rồi. Ô nhiễm ở đây là do vấn đề xử lý nước thải của cụm công nghiệp, thường xuyên là xả thải xuống hồ Ea Trum, gây hưởng rất lớn đến vấn đề đời sống, sinh hoạt của nhân dân. Mong rằng UBND tỉnh sớm giải quyết vấn đề, tình hình ô nhiễm ở khu vực này”.

Từ hồ Ea Trum ngược theo dòng suối chừng 1km, chúng tôi tiếp cận với nguồn xả thải từ Cụm Công nghiệp Tân An. Nước từ cống của cụm công nghiệp chảy theo một kênh nhỏ, dẫn thẳng vào suối Ea Trum. Ông Nguyễn Thanh Phải, Bí thư chi bộ buôn Sút M’Grư cho biết, các doanh nghiệp thường xả trộm nước thải ra suối: “Trong quá trình xây dựng, khu công nghiệp chỉ tập trung xả thải xuống đây thôi. Mà chủ yếu là xả thải trộm, trời mưa hoặc ban đêm họ xả thải. Qua nhiều lần dân kêu cứu, nhưng kết quả bằng không. Dân ở đây rất bức xúc, nhiều năm phải gồng mình chịu đựng mùi hôi thối rồi”.

Cụm Công nghiệp Tân An có tổng diện tích hơn 104ha, giáp ranh giữa thành thành phố Buôn Ma Thuột và huyện Cư M’gar, gồm hai hợp phần là Cụm Công nghiệp Tân An 1 và Cụm Công nghiệp Tân An 2. Từ năm 2010, UBND tỉnh Đắk Lắk đã triển khai Dự án xây dựng công trình Khu xử lý nước thải tập trung với mức đầu tư hơn 37 tỷ đồng, thời gian hoàn thành vào tháng 8/2014. Tuy vậy, đến nay khu xử lý nước thải tập trung vẫn xây dựng dở dang. Ông Đoàn Ngọc Thượng, Phó chủ tịch UBND thành phố Buôn Ma Thuột, đại diện chủ đầu tư cho biết, liên doanh 2 công ty trúng thầu đã không đáp ứng được yêu cầu về chất lượng và tiến độ thi công nên bị thanh lý hợp đồng.

“Trong quá trình thực hiện gói thầu, Liên doanh Công ty Tiến Thịnh và Công ty Phước Tường bỏ dở công trình liên tục từ ngày 25/5/2014, không thực hiện công việc theo hợp đồng mà không có lý do chính đáng. Trên cơ sở các sai phạm xảy ra trong quá trình thực hiện dự án, trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 11/9/2019, Ban quản lý dự án đầu tư- xây dựng thành phố đã tiến hành đơn phương thanh lý hợp đồng theo quy định”, ông Thượng nói.

Dự án xử lý nước thải hàng chục tỷ đồng bị "đắp chiếu".

Dù bỏ dở công trình, liên doanh trúng thầu dự án xây dựng Khu xử lý nước thải tập trung của Cụm công nghiệp Tân An vẫn ba lần được thanh toán với tổng số tiền hơn 16 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo Trung tâm kiểm định - Sở Xây dựng Đắk Lắk, giá trị khối lượng thi công thực tế công trình chỉ khoảng 7,7 tỷ đồng. Hơn 8 tỷ đồng có dấu hiệu được chủ đầu tư thanh toán khống cho liên doanh trúng thầu.

Thông tin tại cuộc họp báo do UBND tỉnh Đăk Lăk tổ chức mới đây, Thiếu tá Nguyễn Thanh Hải, Phó trưởng phòng tham mưu Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, tháng 9/2016 Công an Thành phố Buôn Ma Thuột đã khởi tố vụ án hình sự liên quan đến những sai phạm tại Dự án xây dựng công trình Khu xử lý nước thải tập trung của Cụm công nghiệp Tân An. Một năm sau, cơ quan công an ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án do “không đủ yếu tố cấu thành tội phạm”. Hiện Thường trực Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Đắk Lắk đã chỉ đạo và UBND thành phố Buôn Ma Thuột kiến nghị phục hồi điều tra vụ án: “Hiện nay, Công an tỉnh đang tích cực phối hợp với UBND thành phố Buôn Ma Thuột để củng cố tài liệu chứng cứ và phối hợp với Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh để đánh giá tài liệu, chứng cứ thu thập được có đủ căn cứ để huỷ quyết định đình chỉ điều tra vụ án, phục hồi điều tra vụ án hay không. Quá trình đánh giá tài liệu chứng cứ, khi có đủ cơ sở căn cứ thì sẽ phục hồi điều tra theo quy định”.

Nước thải công nghiệp nguy hại xả thẳng ra môi trường.

Trong khi chờ các cơ quan chức năng điều tra làm rõ những sai phạm, người dân Đăk Lăk mong mỏi ngăn chặn hiệu quả việc xả thải trộm tại Cụm công nghiệp Tân An, đảm bảo môi trường cho sinh hoạt và sản xuất.