UBND tỉnh Quảng Ngãi vừa có văn bản đề nghị Thủ tướng quan tâm, xem xét cho chủ trương ưu tiên sử dụng nguồn xăng dầu từ các nhà máy lọc dầu trong nước để đảm bảo cân đối cung cầu, giảm thiểu nguồn nhập khẩu xăng dầu nhằm hỗ trợ ổn định sản xuất và tiêu thụ sản phẩm xăng dầu của các đơn vị trong nước.

Tỉnh này cho biết kể từ khi dịch Covid-19 tái bùng phát bắt đầu từ các tỉnh miền Trung vào tháng 5-6 năm nay, tiêu thụ sản phẩm xăng dầu của nhà máy lọc dầu Dung Quất (được quản lý bởi công ty Lọc hoá dầu Bình Sơn - BSR) đã bị chững lại và đi xuống khi nhu cầu tiêu thụ tại thị trường nội địa bị giảm sút bởi đại dịch.

“Chính phủ và địa phương đã thực hiện biện pháp mạnh để kiểm soát dịch, đặc biệt là áp dụng Chỉ thị 16 tại các tỉnh phía Nam và thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng từ đầu tháng 7 tới giữa tháng 8 làm cho nhu cầu tiêu thụ xăng dầu nội địa thời gian qua sụt rất mạnh và dự kiến tiếp tục bị ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuối năm nay”, văn bản nêu .

Nhà máy lọc dầu Dung Quất gặp khó về tiêu thụ và thiếu sức chứa. Ảnh: BSR.

Theo đó, BSR ghi nhận sản lượng tiêu thụ giảm mạnh và thiếu sức chứa do nhu cầu giảm đột ngột nên các thương nhân đầu mối đã giảm/dừng nhận hàng tại nhà máy với khối lượng rất lớn (riêng tháng 7 khoảng 230.000 m3).

Hơn nữa việc giãn lịch nhận hàng đã làm tồn kho của nhà máy tăng lên rất nhanh giai đoạn cuối tháng 7 và đầu tháng 8.

Tỉnh này dự kiến lượng hàng nhận của nhà máy trong tháng 8 chỉ khoảng 50-60% sản lượng của hợp đồng, nhiều thương nhân đầu mối không có kế hoạch nhận hàng từ BSR. Do vậy, kho nhà máy đang tồn khoảng trên 200.000 m3 sản phẩm xăng dầu các loại (tương đương 1,2 triệu thùng) và gần 400.000 m3 dầu thô (tương đương 2,4 triệu thùng).

Bản thân BSR đã triển khai nhiều giải pháp như giảm công suất nhà máy xuống còn 90% (mức công suất kỹ thuật tối thiểu) từ ngày 3/8; tiến hành gửi kho 25.000 m3 xăng 95 và có kế hoạch gửi thêm khoảng 100.000-120.000 m3 ngay trong tháng 8 để đảm bảo duy trì vận hành nhà máy.

Bên cạnh việc giảm hiệu quả kinh tế do phải giảm công suất nhà máy, tồn kho sản phẩm tăng rất cao thì BSR phải đối diện với rủi ro không còn sức tồn chứa, kể cả việc đưa hàng đi gửi kho do hệ thống kho trên thị trường hầu như đã đầy, dẫn đến nguy cơ phải dừng nhà máy.

Tỉnh này đánh giá tình hình dịch bệnh dịch bệnh còn diễn biến phức tạp dẫn đến nhu cầu xăng dầu trong nước sụt giảm rất mạnh trong khi nguồn cung đã vượt khả năng tiêu thụ tại thị trường nội địa. Trong các tháng tới, nếu các đầu mối tiếp tục nhập khẩu thì sẽ gây áp lực thừa cung rất lớn và gây tồn ứ xăng dầu trên diện rộng.

Trước khi dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4, hoạt động kinh doanh của BSR thuộc nhóm hưởng lợi nhất khi giá dầu dầu tăng vượt 70 USD/thùng, trong khi kế hoạch kinh doanh dựa trên giả định 45 USD/thùng. Công ty báo cáo doanh thu thuần tăng 54% lên 48.909 tỷ đồng và có lãi ròng 3.543 tỷ (trong khi nửa đầu năm ngoái lỗ 4.257 tỷ đồng).

Nhà máy lọc dầu Dung Quất là công trình được Chính phủ đưa vào danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia. Nhà máy này được Tập đoàn Dầu khí Việt Nam giao BSR quản lý, vận hành và tiêu thụ sản phẩm từ năm 2008.

Đây là nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam chính thức đi vào vận hành thương mại từ đầu năm 2011 với công suất 6,5 triệu tấn dầu thô/năm. Nhà máy có tổng diện tích xây dựng lên tới 956 ha và dự kiến mở rộng trong tương lai thêm 140 ha. Công trình này đã đóng góp ngân sách khoảng 11.000 tỷ đồng giai đoạn 2010-2020.

Tác giả: Huy Lê