"Hiện nhà nhập khẩu phân bón không có VAT đầu vào nên có lợi thế cạnh tranh hơn các nhà sản xuất phân bón trong nước. Nếu tình trạng này tiếp tục xảy ra, các nhà sản xuất phân bón trong nước sẽ lâm vào tình cảnh rất khó khăn. Vì vậy, áp mức thuế mới sẽ làm cho sự cạnh tranh bình đẳng hơn giữa phân bón trong nước và phân bón nhập khẩu, nhất là phân bón từ các nước có thuế nhập khẩu phân bón là 0% như: Trung Quốc, ASEAN. Doanh nghiệp kỳ vọng nếu chính sách mới được thông qua sẽ là 'cú huých' lớn cho sản xuất phân bón trong nước", ông Đỗ Đức Hùng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vật tư nông sản Apromaco kiến nghị.

Ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính).

Trao đổi với phóng viên báo Tin tức, bên lề Diễn đàn "Tái cơ cấu nông nghiệp: Giải pháp phát triển hiệu quả và bền vững chuỗi giá trị nông sản" do Tạp chí Kinh Doanh tổ chức mới đây, ông Nguyễn Văn Phụng - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) khẳng định: Việc không chịu thuế VAT, tức là các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phân bón không được khấu trừ thuế VAT đầu vào, dẫn đến việc giá thành phân bón tăng. Việc áp dụng thuế suất 5% đối với phân bón là cần thiết để tạo sự công bằng giữa sản phẩm trong nước và nhập khẩu. 

“Cần phải giải thích rõ cho nông dân: Việc áp dụng thuế VAT 5% là người dân hưởng lợi chứ không phải giá phân bón sẽ tăng 5% vì giá đầu vào đã được khấu trừ. Doanh nghiệp được khấu trừ thuế đầu vào, giá thành sản xuất phân bón sẽ giảm từ đó giá bán lẻ phân bón cho nông dân sẽ giảm. Thay vào đó, nông dân sẽ được hưởng lợi từ sự giảm giá này vì doanh nghiệp có thể giảm giá bán sản phẩm đầu ra, giúp giá phân bón rẻ hơn hoặc ít nhất là duy trì ở mức giá hiện tại”, ông Nguyễn Văn Phụng nhấn mạnh.

Ví dụ trước đây, một doanh nghiệp sản xuất phân bón không được khấu trừ thuế VAT đầu vào, dẫn đến chi phí sản xuất tăng cao. Khi doanh nghiệp bán sản phẩm, giá bán phải gồm toàn bộ chi phí này. Tuy nhiên, khi thuế VAT 5% được áp dụng và cho phép khấu trừ đầu vào, chi phí sản xuất giảm, giá bán ra có thể duy trì hoặc thậm chí giảm xuống. Điều này có nghĩa, nông dân không phải chịu gánh nặng chi phí tăng. 

Theo chuyên gia Nguyễn Văn Phụng, có 3 yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tái cơ cấu chuỗi giá trị nông sản: Chi phí sản xuất; tài chính và tín dụng; chính sách thuế và hỗ trợ. Các chính sách thuế và hỗ trợ của Nhà nước có tác động lớn đến tài chính của nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp. Các chính sách không hợp lý có thể làm tăng gánh nặng chi phí, trong khi các chính sách hỗ trợ hiệu quả có thể giúp giảm chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh.