Nông dân thu hoạch lúa tại tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc,. (Ảnh: THX/TTXVN)

Các nhà kho trên khắp Trung Quốc đang chứa đầy ngũ cốc trước sự suy yếu của nền kinh tế nước này, từ đó gây áp lực trên thị trường toàn cầu.

Theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, đối với mùa vụ bắt đầu vào tháng Chín, Mỹ chỉ bán được 13.400 tấn ngô cho Trung Quốc, thấp hơn nhiều so với mức hơn 564.000 tấn một năm trước.

Trong khi đó, xuất khẩu lúa mạch của Pháp từ cảng Rouen - bao gồm cả lúa mạch dùng để làm bia, đang giảm gần 50% trong mùa này so với một năm trước. Các nông dân trồng lúa mỳ ở Australia có thể đang lo lắng khi họ sắp bắt đầu thu hoạch vụ mới trong những tuần tới.

Tình hình này sẽ không sớm thay đổi sớm, và sự cộng hưởng giữa tình hình dân số già hóa và nền kinh tế suy yếu báo hiệu một triển vọng kém sáng. Các thương nhân và nông dân cần bắt đầu thích nghi với một triển vọng nhu cầu rất khác. Ngay cả khi những lo ngại về an ninh lương thực sẽ giúp thúc đẩy hoạt động nhập khẩu mạnh mẽ trong những năm tới, thì sự tăng trưởng nhanh chóng như trong 20 năm qua có thể đã kết thúc.

Bà Ivy Li, một nhà phân tích thị trường hàng hóa của công ty StoneX ở Thượng Hải, cho biết: "Mọi người đang ngày càng bi quan hơn về nền kinh tế và nhu cầu." Theo bà, các công ty nhập khẩu sẽ rất thận trọng, chỉ mua đủ đáp ứng nhu cầu.

Sự suy yếu của nền kinh tế Trung Quốc và những khó khăn trong lĩnh vực bất động sản của nước này đã làm giảm niềm tin của người tiêu dùng. Điều này khiến các hộ gia đình phải cắt giảm lượng thịt tiêu thụ và hạn chế đi ăn nhà hàng, từ đó làm giảm lượng thực phẩm cần thiết để chăn nuôi gia súc hoặc để chế biến thức ăn.

Chính phủ Trung Quốc đã có nhiều biện pháp để cố gắng hỗ trợ và bảo vệ nông dân, yêu cầu các thương nhân hạn chế mua hàng hóa từ nước ngoài như ngô, lúa mạch và cao lương. Đây là nỗ lực nhằm giảm tình trạng dư thừa nguồn cung do việc nhập khẩu quá nhiều vào đầu năm, khi các thương nhân tranh thủ mua hàng giá rẻ từ nước ngoài.

Tuy nhiên, một hàng hóa chính mà Trung Quốc sẽ tiếp tục phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu là đậu tương, với Brazil và Mỹ là những nước xuất khẩu lớn. Sản lượng đậu tương của Trung Quốc không thể đáp ứng được nhu cầu của nước này, ngay cả khi nhu cầu đã giảm.

Brazil đã ghi nhận lượng đậu tương xuất khẩu sang Trung Quốc cao kỷ lục vào đầu năm nay nhờ giá rẻ hơn. Nhưng Mỹ cho đến nay mới chỉ bán được chưa đến 5 triệu tấn để giao trong mùa vụ 2024-25 - mức thấp nhất trong 16 năm không tính xung đột thương mại năm 2018-19, và giảm 25% so với một năm trước.

Ông Paulo Sousa, Chủ tịch của công ty Cargill Inc. ở Brazil, cho biết: "Nhu cầu của Trung Quốc không còn mạnh mẽ như trước."

Triển vọng đối với nền kinh tế Trung Quốc vẫn ảm đạm, với tình trạng giảm phát có dấu hiệu diễn biến xấu hơn và mục tiêu tăng trưởng năm nay của nước này đang ngày càng xa tầm với. Ngành nông nghiệp Trung Quốc đang bắt đầu tính toán lượng nhập khẩu trong mùa vụ 2024-25.

Theo các thương nhân có trụ sở tại Trung Quốc, lượng ngô nhập khẩu của Trung Quốc trong vụ này có thể giảm hơn một nửa xuống 9-11 triệu tấn, trong khi nhập khẩu lúa mỳ có thể giảm từ 13 triệu tấn trong vụ 2023-24 xuống khoảng 7-9 triệu tấn.

Mặc dù lợi nhuận của các nông dân và thương nhân nước ngoài có thể giảm xuống, nhưng mặt tích cực đối với người tiêu dùng toàn cầu là ngũ cốc rẻ hơn có thể giảm áp lực lên lạm phát thực phẩm, vốn đã tăng vọt do xung đột tại Ukraine.

Một ẩn số khác khi bước sang năm 2025 là kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11. Kết quả này có thể đảo ngược các dòng chảy thương mại nếu người thắng cử có lập trường "cứng rắn" trong quan hệ thương mại với Trung Quốc.

Dấu hỏi cuối cùng là thời tiết - yếu tố có thể ảnh hưởng đến kế hoạch giảm nhập khẩu của Trung Quốc. Năm ngoái, Trung Quốc đã buộc phải dùng một phần lớn lúa mỳ để làm thức ăn chăn nuôi do tác động của mưa lớn, do đó phải gia tăng nhập khẩu./.

Tác giả: Khánh Ly