Xu hướng giảm lãi suất

Tín dụng toàn ngành ngân hàng trong 7 tháng đầu năm 2020 tăng 3,45%, nhưng vẫn có nhiều ngân hàng ghi nhận tăng trưởng âm do tiền gửi khách hàng tăng thêm trong khi dư nợ cho vay giảm so với cùng kỳ năm ngoái.

Trước đây, các ngân hàng chạy đua thu hút tiền gửi của khách hàng, nhưng hiện nay đang có dấu hiệu thừa tiền vì thận trọng giải ngân do lo ngại nợ xấu gia tăng trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 kéo dài và có diễn biến khó lường.

Nhiệm vụ trọng tâm hiện tại của các ngân hàng là tập trung tái cơ cấu, giãn thời gian trả nợ cho khách hàng và tăng trích lập dự phòng rủi ro.

Bản thân các doanh nghiệp cũng ngại các khoản vay mới có lãi suất cao. Vì vậy, việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quyết định giảm lãi suất đối với tiền gửi dự trữ bắt buộc bằng VND của các tổ chức tín dụng 50 điểm cơ bản, xuống 0,5%/năm từ ngày 1/8 sẽ giúp kích thích tăng trưởng tín dụng các tháng cuối năm và doanh nghiệp cũng giảm áp lực lãi vay trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện tại.

Đây là lần thứ ba trong năm 2020, NHNN tiến hành điều chỉnh giảm một số loại lãi suất, sau lần điều chỉnh vào tháng 3 và tháng 5.

Cần có thêm thời gian để các chính sách mới ngấm vào thị trường, nhưng trước mắt có thể nhận thấy lãi suất tiền gửi các kỳ hạn ngắn đã giảm khá nhiều kể từ đầu năm đến nay. Việc dòng tiền rẻ được bơm vào thị trường sẽ kích thích các hoạt động kinh tế, tạo điều kiện cho người dân chi tiêu nhiều hơn và doanh nghiệp có cơ hội phục hồi nhanh hơn.

Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) đánh giá, việc giảm lãi suất dự trữ bắt buộc sẽ ảnh hưởng tới nguồn lợi nhuận của các tổ chức tín dụng, nhưng không đáng kể.

Nguyên nhân là mức dự trữ bắt buộc của các ngân hàng hiện nay ở mức thấp, chỉ khoảng 3% đối với khoản tiền gửi không kỳ hạn và dưới 1 năm; 1% đối với khoản tiền gửi trên 1 năm.

“Theo ước tính sơ bộ của chúng tôi, mức tác động của việc giảm lãi suất dự trữ bắt buộc tới hệ thống ngân hàng vào khoảng 600 tỷ đồng, trong đó khối ngân hàng thương mại có vốn nhà nước chịu ảnh hưởng nhiều nhất, khoảng trên dưới 60 tỷ đồng/ngân hàng. Trong khi đó, động thái này cũng giúp ngân sách giảm một phần chi phí trong bối cảnh bội chi ngân sách năm nay dự kiến ở mức cao, do các chính sách hỗ trợ kinh tế của Chính phủ trong năm nay dưới tác động của Covid-19”, ông Nguyễn Xuân Bình, Giám đốc Phân tích, KBSV cho biết.

Trên thực tế, tính đến đầu tháng 8, lãi suất huy động tiếp tục được hầu hết ngân hàng thương mại cổ phần điều chỉnh giảm, mức giảm từ 20 - 50 điểm cơ bản so với thời điểm đầu tháng 7.

Vì vậy, cùng với hạ lãi suất điều hành, giảm lãi suất đối với tiền gửi dự trữ bắt buộc bằng VND của các tổ chức tín dụng là một biện pháp hỗ trợ thúc đẩy hoạt động kinh doanh thông qua kênh tín dụng và cùng nhiều biện pháp đồng bộ khác như giãn nợ, kiểm soát tỷ giá, có thể hỗ trợ cả nền kinh tế hồi phục dần trên diện rộng.

Theo KBSV, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay nhiều khả năng tiếp tục giảm trong thời gian tới với 3 yếu tố chính: kỳ vọng điều chỉnh lãi suất điều hành; thanh khoản trong hệ thống dự báo tiếp tục dư thừa trong 6 tháng cuối năm; NHNN dự kiến sẽ cho phép giãn lộ trình siết vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn, giúp giải tỏa áp lực cơ cấu nguồn vốn huy động của ngân hàng.

Mức tăng trưởng tín dụng 7 tháng đầu năm 2020 thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2019 (7,13%) và là mức thấp nhất trong 7 năm trở lại đây.

Tăng trưởng tín dụng cùng với chỉ số sản xuất công nghiệp và chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) đều tăng chậm lại là tín hiệu cho thấy nền kinh tế, đặc biệt là ngành sản xuất vẫn đang gặp nhiều khó khăn trong việc hồi phục sau dịch Covid-19.

Số liệu tăng trưởng tín dụng từ các ngân hàng thương mại như BID, CTG, TCB cho thấy ngân hàng gặp khó khăn trong việc giải quyết đầu ra của vốn trong điều kiện không thể hạ chuẩn cho vay do lo ngại nợ xấu.

Chính vì vậy, khối công ty chứng khoán nhận định, NHNN sẽ có động thái điều chỉnh giảm lãi suất điều hành ít nhất 1 lần nữa trong những tháng cuối năm để hỗ trợ nền kinh tế đạt mục tiêu tăng trưởng 3 - 4% mà Thủ tướng Chính phủ đưa ra gần đây.

Chứng khoán đang có “vùng đệm” an toàn hơn

Mỗi lần NHNN quyết định hạ lãi suất điều hành đều tạo tâm lý tốt hơn đối với thị trường chứng khoán, nhưng để dòng tiền chảy vào chứng khoán thì phụ thuộc vào không ít yếu tố khác.

Công ty Chứng khoán VNDIRECT cho rằng, động thái liên tục giảm lãi suất điều hành cho thấy chủ trương nhất quán của Chính phủ trong việc giảm mặt bằng lãi suất cho vay, hỗ trợ các doanh nghiệp.

Đây cũng là yếu tố hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, do đó tạo ra tâm lý tốt cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, tác động của việc giảm lãi suất điều hành sẽ không quá lớn, do chính sách tiền tệ Việt Nam quản lý cung tiền chủ yếu qua tăng trưởng tín dụng và tổng phương tiện thanh toán.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam nhìn nhận, hạ lãi suất điều hành làm giảm lãi suất huy động dễ tác động đến các khách hàng kinh doanh, họ sẽ rút tiền gửi ngân hàng ra đầu tư, kinh doanh ngắn hạn.

Với kênh đầu tư bất động sản, thị trường đang khó khăn, chưa có “sóng”, trong khi hoạt động này cần sự chuẩn bị và tích lũy lâu dài.

Hai kênh hấp dẫn nhất hiện tại là vàng và chứng khoán thì vàng đang có ưu thế hơn, nhưng giá vàng đang ở vùng cao kỷ lục và nhà đầu tư có dấu hiệu bán ra nhiều hơn là mua vào.

Trong khi đó, trên thị trường chứng khoán hiện có mức định giá hấp dẫn, nhiều cổ phiếu có thể giúp nhà đầu tư kiếm lợi nhuận cả trong ngắn hạn, trung và dài hạn.

Tất nhiên, dòng tiền sẽ không thể ngay lập tức xoay vòng, mà cần có thời gian chuyển dịch qua lại giữa các kênh đầu tư, theo hướng chảy vào kênh có khả năng sinh lợi nhất.

“Dịch Covid-19 đã tác động lớn đến thị trường chứng khoán, các chỉ số giảm mạnh so với mức đỉnh và giảm gần 30% so với thời điểm đầu năm, tạo ra một vùng đệm định giá hấp dẫn hơn. Sau giai đoạn tạo đáy, nền kinh tế bắt đầu giai đoạn hồi phục và tăng trưởng, thị trường chứng khoán sẽ được hưởng lợi đầu tiên. Tôi cho rằng, thị trường sẽ có giai đoạn tích lũy trong quý III, nhưng tích cực dần từ quý IV trở đi”, ông Khanh nói.

Số lượng tài khoản nhà đầu tư mở mới trong tháng 7 giảm mạnh so với 4 tháng liền trước cho thấy, dòng tiền F0 không còn “hưng phấn” như nhịp hồi phục trước đó.

Vậy nên, không dễ để trông chờ vào sự cải thiện rõ nét của dòng tiền trong ngắn hạn, khi mà sự thận trọng đang dần quay trở lại. Tuy nhiên, xu hướng hạ lãi suất tiền gửi có thể khuyến khích dòng vốn tìm đến các kênh đầu tư khác, trong đó có chứng khoán.