Theo FiinGroup, đây là vấn đề nhà đầu tư cần quan tâm đánh giá chất lượng tài sản thế chấp, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán giảm mạnh và biến động như hiện nay.

FiinRatings (đơn vị xếp hạng tín nhiệm thuộc FiinGroup) vừa có báo cáo về Trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tháng 7/2022 cho biết, trong tháng 7 vừa qua, quy mô giá trị phát hành trái phiếu sụt giảm mạnh, với giá trị phát hành chỉ ở mức gần 22 nghìn tỷ đồng, giảm lần lượt 65% so với cùng kỳ và 48,23% so với tháng trước đó. c

Mặc dù giá trị phát hành khiêm tốn, song số liệu của FiinGroup cho thấy 58 doanh nghiệp bất động sản (BĐS) niêm yết vẫn duy trì được tăng trưởng dư nợ vay (bao gồm cả tín dụng ngân hàng và trái phiếu) ở mức 25,1% cho giai đoạn 6 tháng đầu năm 2022.

Điều này cho thấy dù kênh trái phiếu có diễn biến trầm lắng nhưng các doanh nghiệp vẫn có thể tiếp cận dòng vốn vay từ ngân hàng. Trong đó, 86% số đợt phát hành thuộc về các doanh nghiệp niêm yết, tăng 4% so với tháng trước, còn lại là 14% đợt phát hành từ các doanh nghiệp chưa niêm yết. Số liệu cập nhật đến hết tháng 7/2022 không ghi nhận có sự xuất hiện của các đợt phát hành ra công chúng.

Hoạt động phát hành của các tổ chức tín dụng tiếp tục dẫn đầu thị trường với tổng cộng 21 đợt phát hành, đạt quy mô là 19,49 nghìn tỷ đồng, chiếm 89% thị trường sơ cấp. Tuy thị phần trái phiếu ngân hàng có sự tăng trưởng rõ rệt, song giá trị phát hành lại giảm sâu gần 63,5% so với giá trị tháng trước.

Điểm đáng lưu ý, nếu như doanh nghiệp BĐS liên tục đứng thứ hai về cơ cấu phát hành ở các tháng trước, thì thị trường tháng 7 chỉ ghi nhận 1 đợt phát hành trái phiếu đến từ CTCP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Hà An thuộc Tập đoàn Đất Xanh. Cụ thể, giá trị phát hành đạt 210 tỷ đồng và chỉ chiếm vỏn vẹn 2% thị trường sơ cấp. Đứng vị trí thứ hai với ngành Thương mại và Dịch vụ với 2 đợt phát hành, đạt giá trị 1,17 nghìn tỷ đồng và chiếm 8% thị trường sơ cấp. Cả 2 lô trái phiếu này được đồng phát hành bởi công ty Cổ phần đầu tư và Phát triển du lịch Phú Quốc.

Về lãi suất, lãi suất phát hành trái phiếu của các tổ chức tín dụng dao động xung quanh mức 4,3 – 7,6%, có sự tăng rõ rệt so với mức lãi suất trung bình của nhóm trong 6 tháng đầu năm 2022, cụ thể là 4,35%. Trái phiếu duy nhất của nhóm Bất động sản được phát hành trong tháng 7 thuộc về Công ty Cổ phần Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Hà An, cũng mang lãi suất danh nghĩa cao hơn mức trung bình của nửa đầu năm nay, ở mức 11%.

Kỳ hạn trái phiếu phát hành trong tháng 7 này có sự kéo dài nhẹ so với trung bình năm 2021 và các tháng trước đó. Trái phiếu do ngân hàng phát hành ghi nhận kỳ hạn bình quân khoảng 5 năm, dài hơn đáng kể so với mức bình quân 3,4 năm trước đó của nửa đầu năm nay. Nhóm ngành Thương mại dịch vụ và Bất động sản cũng có xu hướng tương tự. Điều này phản ánh điều kiện về môi trường lãi suất tăng và các tổ chức phát hành thường có xu hướng kéo dài kỳ hạn của trái phiếu trong bối cảnh hiện nay.

Đáng chú ý, chỉ có 5 trên 24 lô trái phiếu được phát hành trong tháng 7 có tài sản bảo đảm và chủ yếu dưới hình thức cổ phiếu của công ty mẹ. Theo FiinGroup, đây là vấn đề nhà đầu tư cần quan tâm đánh giá chất lượng tài sản thế chấp, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán giảm mạnh và biến động như hiện nay.

Nhìn chung, hoạt động phát hành sơ cấp TPDN trong tháng 7/2022 có sự sụt giảm mạnh cả về quy mô và số giao dịch phát hành của các doanh nghiệp phi ngân hàng so với tháng 5 – 6 trước đó.

Trong bối cảnh kênh tín dụng ngân hàng cho BĐS đang được kiểm soát chặt chẽ, kênh vốn huy động qua TPDN cũng rất ít ỏi với chỉ một đợt phát hành và thị trường chứng khoán ảm đạm với rất ít hoạt động huy động vốn trên thị trường cổ phiếu, FiinGroup cho rằng các doanh nghiệp BĐS đang đứng trước những trở ngại khá lớn về hoạt động huy động vốn trái phiếu cho việc tiếp tục triển khai và mở bán trong nửa cuối năm 2022 và cả năm 2023.

Những điều chỉnh chính sách bao gồm Nghị định 153 sửa đổi tới đây với những tiêu chuẩn và điều kiện mới về phát hành, phân phối và mua bán trái phiếu được kỳ vọng sẽ giúp kênh huy động TPDN từng bước sôi động trở lại và có chiều sâu hơn để góp phần phát huy kênh dẫn vốn dài hạn và các rủi ro từ thị trường này được kiểm soát chặt chẽ hơn.

Tác giả: Thanh Anh