Đây là ca bệnh hiếm gặp và lần đầu tiên tại Việt Nam thực hiện ghép khí quản từ người cho chết não thành công.

Sáng 7/8, Bệnh viện Việt Đức công bố ca ghép khí quản đầu tiên được thực hiện thành công tại Việt Nam. Đây là một trong những ca ghép khí quản kết hợp với phẫu thuật tạo hình thực quản cổ hiếm gặp trong y văn thế giới.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức, vào tháng 7/2022, nam thanh niên L.V.N (25 tuổi, Thanh Hoá) bị TNGT được chẩn đoán đa chấn thương, chấn thương sọ não, chấn thương hàm mặt, chấn thương ngực kín, chấn thương gan, được phẫu thuật kết hợp xương hàm mặt, vùng cổ và điều trị bảo tồn các cơ quan tổn thương khác.

Sau mổ nam thanh niên được theo dõi và điều trị hồi sức tích cực (có mở khí quản), khi ổn định bệnh nhân được chuyển về bệnh viện địa phương điều trị tiếp.

Các bác sĩ đang ghép khí quản cho nam thanh niên.

Một tháng sau khi mở khí quản, người bệnh được hội chẩn điều trị bảo tồn xét nong và đặt stent khí quản thất bại, sau đó phẫu thuật cắt nối khí quản tại một cơ sở y tế tại Hà Nội nhưng không thành công do tổn thương phức tạp và hẹp trên một đoạn khí quản dài, khả năng phải mở lại khí quản vĩnh viễn.

Trong thời gian điều trị hẹp khí quản cổ, khi chưa phải mở khí quản vĩnh viễn, bệnh nhân ăn uống hoàn toàn bình thường và tiêm thuốc chống tạo sẹo vào vị trí khí quản bị hẹp.

Đến tháng 5/2023, sau mũi tiêm thứ 6, nam thanh niên xuất hiện chảy dịch sữa qua chỗ mở khí quản, được các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa chẩn đoán rò khí – thực quản tại vị trí tiêm chống tạo sẹo của khí quản và tiến hành mở thông dạ dày nuôi ăn.

Bệnh nhân vẫn được thăm khám định kỳ tại Bệnh viện Việt Đức. Gần 2 tháng qua, bệnh nhân phải ăn bơm qua mở thông dạ dày, không thở qua đường mũi mà thở qua đường mở khí quản ở cổ (thường xuyên loét chảy máu và nhiễm trùng tại vị trí mở khí quản).

Bố bệnh nhân và gia đình rất bi quan về tương lai của một chàng trẻ đang sức làm việc nhưng giờ bị tàn phế, cuộc sống dường như bế tắc, khiến bệnh nhân vô cùng chán nản...

Đây là ca ghép khí quản lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam.

Trước những thương tổn phức tạp của người bệnh, các bác sĩ của Bệnh viện Việt Đức đã hội chẩn liên chuyên khoa (tai mũi họng, tiêu hoá, phẫu thuật lồng ngực, phục hồi chức năng, gây mê hồi sức, ngân hàng mô, dinh dưỡng….) thống nhất tiến hành phẫu thuật hai thì: Thì một phẫu thuật tạo hình cắt, nối đoạn thực quản cổ bị hẹp hoặc tạo hình thực quản bằng đoạn đại tràng; thì hai phẫu thuật tạo hình đoạn thanh môn kết hợp ghép đoạn khí quản cổ bằng đoạn khí quản của người cho chết não.

Ngày 11/4, nam thanh niên được phẫu thuật tạo hình cắt - nối thực quản cổ, cắt đoạn sẹo xơ khí quản và chuẩn bị hai đầu khí quản sẵn sàng cho lần phẫu thuật thì 2; ngày 13/5, người bệnh được phẫu thuật thì hai ghép khí quản cổ bằng khí quản của người cho chết não kết hợp với đặt stent khí quản, chuyển vị cơ ức đòn chũm hai bên che phủ đoạn khí quản ghép.

Sau một thời gian điều trị tích cực, người bệnh được ra viện và trở về nhà vào ngày 25/6. Bệnh nhân đã được khám lại sau 1 tháng với thể trạng tốt, tăng được 5kg, sẹo mổ liền tốt, ăn uống được bằng đường miệng và tự thở qua đường mũi trở lại. Kết quả soi thực quản và khí quản cho thấy sẹo mổ liền tốt, đoạn khí quản ghép màu hồng không xung huyết, không hoại tử, không hẹp.

Sau khám lại 3 tháng, bệnh nhân đã tăng được 10kg với thể trạng toàn thân khỏe mạnh, tự thở qua mũi, tự ăn qua đường miệng. Bệnh nhân dự định sẽ được rút stent khí quản vào tháng thứ 5 - 6.

Hiện nay, phẫu thuật ghép khí quản nói chung và phẫu thuật ghép đường thở nói riêng vẫn còn là một thách thức trong ngành ngoại khoa và trong giới y học trên thế giới. Có nhiều báo cáo ngắn hạn về phẫu thuật ghép đoạn khí quản nhưng kết quả rất khiêm tốn và còn nhiều thách thức và chưa có một phương pháp nào hiệu quả nhất để xử trí loại hình tổn thương này (tổn thương đoạn khí quản dài trên 6cm).

Cụ thể như chọn vật liệu ghép như thế nào? Vấn đề nuôi dưỡng đoạn khí quản ghép ra sao? Chăm sóc sau ghép như thế nào? Thuốc chống thải ghép có cần sử dụng hay là không?... Tất cả các bài toán này được ê kíp phẫu thuật Bệnh viện Việt Đức tính toán kỹ và đã có kết quả tốt.

Tác giả: Trần Hằng