Lễ hội Hang Bua là hoạt động văn hóa tinh thần lâu đời của Mường Chiêng Ngam nay thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu (Nghệ An). Hang Thằm Bua, không gian chính của lễ hội thuộc dãy núi Phà Én, một bộ phận của dải Trường Sơn Bắc. Đây được cho là nơi ghi dấu chuyện tình của chàng Khủn Tinh, một anh hùng trong huyền sử người Thái Nghệ An.

Vùng đất cũng là nơi ghi dấu những chiến tích của nghĩa quân Lam Sơn thế kỷ 15 và Đốc binh Lang Văn Thiết thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

 Chương trình văn nghệ đặc sắc trước giờ đánh trống khai mạc lễ hội.

Hang Bua (Thẳm Bua) nằm trong dãy núi Phà Én, thuộc bản Hồng Tiến 2, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu. Đây là di tích lịch sử, danh thắng có nguồn gốc lâu đời, gắn liền với quá trình hình thành bản mường của đồng bào Thái ở vùng Chiềng Ngam nói riêng và Quỳ Châu nói chung.

Trước giờ khai hội là lễ tế được diễn ra tại Đền Chiêng Ngam nằm trong khuôn viên tổng thể của Hang Bua. 

Năm 1996, Lễ hội Hang Bua được phục dựng. Năm 1997, di tích Hang Bua được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận Di tích Văn hóa - Lịch sử cấp quốc gia. Từ đó, Lễ hội Hang Bua được chính quyền địa phương tổ chức hàng năm và thu hút được sự quan tâm của du khách đến từ nhiều địa phương.

Lễ hội Hang Bua xuân Ất Tỵ 2025 năm nay, phần Lễ đại tế được tổ chức long trọng, linh thiêng quy mô cấp huyện vào sáng ngày 18/02 (tức ngày 21 tháng giêng âm lịch).

 Đại biểu thực hiện nghi lễ Đại tế

Phần Lễ đại tế được tổ chức tại đền thờ Mường Chiêng Ngam, tưởng nhớ các bậc tiền nhân gồm: Xiêu Bọ, Xiêu Ké; Xiêu Luông – Các thần linh có công khai bản lập mường, đồng thời cầu cho mưa thuận gió hòa, bản làng yên vui, nhân khang vật thịnh.

Ông Trần Văn Hùng, Bí thư Đảng uỷ xã Châu Tiến đánh trống khai hội.

Phần hội Hang Bua do UBND xã Châu Tiến tổ chức các các môn thể thao dân tộc như: Bắn nỏ, đi cà kheo, tò mạc lè, tung còn, kéo co. Tổ chức văn nghệ quần chúng cụm các xã: Châu Tiến, Châu Thắng, Châu Bính, Châu Thuận.

Ban tổ chức trao cờ lưu niệm cho các đơn vị tham gia tại lễ hội.  

Đến với Lễ hội Hang Bua, du khách không chỉ được hòa mình vào không khí vui tươi, rộn ràng cùng đồng bào các dân tộc huyện Quỳ Châu mà còn được tham quan các di tích, danh thắng của huyện Quỳ Châu như Mộ - Bia - Cây táo Đốc binh Lang Văn Thiết, cụm hang Thẳm Ồm, Thẳm Chạng, Tôn Thạt, thác Tạt Ngoi, thác Đũa, làng nghề dệt thổ cẩm - du lịch cộng đồng bản Hoa Tiến…

Lễ hội Hang Bua mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.

Lễ hội Hang Bua Xuân Ất Tỵ 2025 đáp ứng nhu cầu được hưởng thụ các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc huyện Quỳ Châu nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung cho bà con nhân dân nơi đây.

Hồ Phương