Năng lượng tái tạo, quy hoạch điện lực trong "tầm ngắm" Kiểm toán Nhà nước (Ảnh: IT).

Cụ thể theo đề nghị của Kiểm toán Nhà nước, Bộ Công Thương đề nghị các địa phương phối hợp cung cấp thông tin về danh mục các dự án năng lượng tái tạo từ năm 2015 đến tháng 3/2021, gồm điện gió, điện mặt trời, điện rác, điện sinh khối, thủy điện vừa và nhỏ (công suất từ 50 MW trở xuống).

Trước đó, ngày 8/3, Kiểm toán Nhà nước đã có Văn bản số 277 quyết định Kiểm toán chuyên đề đánh giá hiệu quả của chính sách ưu đãi và hỗ trợ về thuế, đất đai, bảo vệ môi trường cho phát triển và sử dụng năng lượng tái tạo theo Quyết định số 2068 ngày 25/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Hồi tháng 10 năm ngoái, báo cáo về kết quả kiểm toán năm 2021 gửi tới Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước cho biết luôn quan tâm thực hiện trọng tâm kiểm toán các vấn đề nổi cộm, nhạy cảm, tiềm ẩn nhiều rủi ro, những vấn đề dư luận xã hội quan tâm.

Theo đó, cơ quan kiểm toán cũng nêu rõ việc Bộ Công Thương và 3 tỉnh (Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum) thực hiện lập, ban hành quy hoạch và quản lý, vận hành các dự án thủy điện trên lưu vực sông Mê Công chưa chặt chẽ, gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái, môi trường, đời sống người dân vùng hạ du và ảnh hưởng đến việc vận hành của các thủy điện khác.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, quy hoạch không mang tính tổng thể, đồng bộ, không xem xét lập quy hoạch cho cả giai đoạn mà bổ sung quy hoạch riêng lẻ nhiều lần theo đề xuất của UBND tỉnh và nhà đầu tư; việc giao đất cho các dự án thủy điện, trồng rừng thay thế chưa được giám sát; công tác thẩm định, phê duyệt hồ sơ môi trường không xem xét đầy đủ, toàn diện các tác động của dự án tới môi trường; việc giám sát các thủy điện chưa chặt chẽ, còn nhiều bất cập…

Báo cáo về lĩnh vực kiểm toán chuyên đề năm 2022, Kiểm toán Nhà nước cho biết dự kiến lựa chọn 25 cuộc kiểm toán chuyên đề. Trong đó phát triển và sử dụng năng lượng tái tạo, quy hoạch phát triển điện lực... nằm trong "tầm ngắm".

Liên quan đến phát triển dự án năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương cũng đã lập 3 đoàn kiểm tra để rà soát, giám sát các vấn đề liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà. Thời gian kiểm tra bắt đầu từ ngày 1/4 đến 10/4.

Mới đây, Bộ này cũng đã có kết luận về việc rà soát các vấn đề liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà sau đợt kiểm tra đợt 1. Hàng loạt vi phạm trong lĩnh vực này được chỉ ra.

Bộ Công Thương cũng thừa nhận, việc phát triển điện mặt trời trong thời gian qua còn tồn tại một số bất cập. Phần lớn nhà đầu tư trong lĩnh vực điện mặt trời mái nhà mới được thành lập hoặc các doanh nghiệp tư nhân, chưa có nhiều kinh nghiệm về đầu tư.

Do đó, trong quá trình chuẩn bị, triển khai đầu tư xây dựng, nghiệm thu, đưa vào sử dụng, một số chủ đầu tư chưa thực hiện tốt các quy định về xây dựng, phòng cháy chữa cháy, đất đai, môi trường... mà chủ yếu tập trung và quan tâm đến việc đấu nối ngành điện lực, hoàn thành lắp đặt thiết bị điện và xác nhận ngày vận hành.

Đoàn đã kiểm tra tại một số công ty điện lực thuộc các tổng công ty điện lực và phát hiện hàng loạt vi phạm.

Tác giả: Nguyễn Mạnh