TTCK Việt Nam chuẩn bị khép lại năm 2019 với mức tăng trưởng khoảng 8%. Dù không quá bùng nổ nhưng 2019 vẫn là một năm tích cực trong bối cảnh thị trường vừa trải qua nhịp điều chỉnh mạnh trong năm trước đó.

Điểm sáng trong năm qua với thị trường không thể không nhắc tới dòng vốn ETFs. Theo thống kê, các quỹ ETFs đã mua ròng gần 230 triệu USD trên TTCK Việt Nam, tương ứng 5.300 tỷ đồng trên tổng số 7.000 tỷ mua ròng của khối ngoại trong năm 2019.

Quỹ ETF nội VFMVN30 ETF là cái tên nổi bật nhất trong số các quỹ ETFs hiện diện trên TTCK Việt Nam năm qua khi phát hành ròng lượng chứng chỉ quỹ lên tới 101,2 triệu USD (khoảng 2.347 tỷ đồng). Con số huy động của VFMVN30 ETF trong năm qua thậm chí còn lớn hơn Vaneck Vectors Vietnam ETF (VNM ETF) với 100,9 triệu USD.

Dòng tiền đổ mạnh vào VFMVN30 ETF trong năm 2019

Dòng tiền đổ vào VFMVN30 ETF có dấu ấn lớn từ các nhà đầu tư Hàn Quốc và đặc biệt Thái Lan. Vào cuối năm 2018, CTCK hàng đầu Thái Lan là Bualuang Securities đã niêm yết chứng chỉ lưu ký (DR) trên thị trường với tài sản cơ sở là ETF VFMVN30 (E1VFVN30). Số liệu mới cập nhật vào cuối tháng 11 cho thấy lượng DR niêm yết của Bualuang Securities có giá trị hơn 1.100 tỷ đồng.

Quy mô VFMVN30 ETF hiện lên tới 285,35 triệu USD, vượt qua quy mô của FTSE Vietnam ETF (268,84 triệu USD) và trở thành quỹ ETF có quy mô đầu tư lớn thứ 2 trên TTCK Việt Nam, xếp sau VNM ETF (hiện VNM ETF phân bổ xấp xỉ 71% danh mục cho cổ phiếu Việt Nam).

Việc FTSE Vietnam ETF bị "vượt mặt" một phần đến từ việc dòng vốn đổ vào quỹ trong năm qua khá hạn chế với vỏn vẹn 9,6 triệu USD. FTSE Vietnam ETF hiện do Deutsche Bank quản lý, nhưng trong năm qua ngân hàng này đã tiến hành cải tổ, sa thải 18.000 nhân viên và điều này có thể đã ảnh hưởng ít nhiều tới dòng vốn vào Việt Nam.

Liên quan tới câu chuyện quỹ ETF nội, trong năm qua SSIAM VNX50 ETF đã phát hành ròng lượng chứng chỉ quỹ trị giá 2,4 triệu USD. Dù vậy quy mô SSIAM VNX50 ETF khá nhỏ với chỉ khoảng 7,74 triệu USD.

Quy mô các quỹ ETFs hiện diện trên TTCK Việt Nam

Vào tháng 11, HoSE đã chính thức công bố 3 bộ chỉ số VN Diamond Index, VNFin Lead, VNFin Select hướng đến các cổ phiếu Bluechips đã/sắp hết room ngoại và là tiền đề cho sự ra đời của các quỹ ETFs mới.

SSIAM đã được cấp phép thành lập quỹ ETF mô phỏng chỉ số VNFin Lead với quy mô huy động ban đầu khoảng 30 triệu USD. Thời điểm này, dù SSIAM VNFin Lead ETF chưa chính thức đi vào hoạt động nhưng việc được cấp phép rõ ràng là bước tiến tích cực trong hoạt động quỹ tại Việt Nam trong năm qua.

Trong thời gian tới, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng thị trường sẽ xuất hiện thêm nhiều quỹ ETFs dựa trên các bộ chỉ số VN Diamond Index, VNFin Lead, VNFin Select.

Cũng trong năm 2019, thị trường Việt Nam đã đón nhận một quỹ ETF mới xuất hiện là Premia MSCI Vietnam ETF đến từ HongKong. Premia MSCI Vietnam ETF đầu tư 100% vào TTCK Việt Nam dựa theo chỉ số (benchmark) MSCI Vietnam Index. Tuy vậy, quy mô quỹ vẫn còn khá khiêm tốn với giá trị 24 triệu USD.

Trái với diễn biến tích cực của các quỹ ETFs "focus" vào Việt Nam, các quỹ Frontier ETFs (đầu tư vào các thị trường cận biên, bao gồm Việt Nam) nhìn chung đều bị rút vốn trong năm 2019.

Theo báo cáo mới đây của SSI Research, tính trong tháng 11, nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) bán ròng 104 tỷ đồng qua kênh khớp lệnh trên HOSE, tương ứng với tháng thứ 4 liên tiếp bán ròng.

Tính thêm kênh thỏa thuận, khối ngoại đã bán ròng 1,06 nghìn tỷ đồng trên HOSE. Nhiều cổ phiếu vốn hóa lớn, tăng giá nhiều trong tháng 9 và 10 đã quay đầu giảm giá mạnh trong tháng 11, kéo theo sự giảm điểm của VNindex. Có thể kể đến những cái tên như: VNM của Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam; VCB của Ngân hàng Thương mại Cổ phần (TMCP) Vietcombank; CTG của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam...

SSI cho biết, trong khi thời gian trước đây, các đợt tăng mạnh của thị trường chứng khoán Việt Nam đều được hỗ trợ bởi dòng vốn từ các quỹ ETF; Thì thời gian gần đây, kể cả khi các quỹ ETF ghi nhận mức tăng trưởng về vốn, nhà đầu tư nước ngoài vẫn bán ròng trên thị trường và Vnindex cũng không có nhiều khởi sắc.

Việc nhà đầu tư ngoại e dè với việc đầu tư cổ phiếu của Việt Nam trong thời gian qua cũng có thể đến từ diễn biến chung của nền kinh tế toàn cầu. Số liệu của SSI Research trong một báo cáo cho thấy, 11 tháng kể từ tháng 12/2018 đến tháng 10/2019, đã có 277 tỷ USD rút khỏi các quỹ đầu tư cổ phiếu. Cùng thời gian này, các quỹ đầu tư trái phiếu có dòng tiền trở lại khoảng 372 tỷ USD.

Ngoài trái phiếu, nhà đầu tư toàn cầu cũng tập trung sự chú ý vào các kênh an toàn hơn là vàng và các đồng tiền phòng vệ.

Thời gian gần đây, thị trường cũng bắt đầu ghi nhận sự trở lại của dòng tiền với cổ phiếu. Nguyên nhân chính được cho ra là bởi làn sóng cắt giảm lãi suất toàn cầu. Bên cạnh đó là một số những tín hiệu khả quan từ diễn biến của chuộc chiến thương mại Mỹ và Trung Quốc.

Tuy nhiên, phía SSI vẫn nhận định, tín hiệu đảo chiều dòng vốn là điều rất dễ xảy ra. Mỹ và Trung Quốc đã tiến gần hơn tới một thỏa thuận thương mại mới, tuy nhiên mối quan hệ giữa hai nước liên tục phát ra những tín hiệu khó lường, dễ ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà đầu tư.

Tuy vậy, điểm tích cực là tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam trong danh mục các quỹ Frontier đều được gia tăng, trong khi các quỹ ETFs "focus" vào thị trường Việt Nam vẫn thu hút dòng vốn khá mạnh. Điều này cho thấy TTCK Việt Nam vẫn là điểm hấp dẫn dòng vốn quốc tế trong bối cảnh thị trường đầy biến động như hiện nay.

Khánh Linh (T/H)