Như vậy, tuy giảm nhẹ về giá trị, nhưng với kết quả như trên, đây là năm đầu tiên Việt Nam xuất khẩu điều đạt trên 500 ngàn tấn, vượt xa so với kỷ lục của năm 2019 là 455 ngàn tấn.

Hoa Kỳ, Trung Quốc và Hà Lan vẫn duy trì là 3 thị trường NK điều lớn nhất của Việt Nam trong 11 tháng năm 2020, chiếm thị phần lần lượt là 31,5%, 15,6% và 12,4% tổng trị giá XK. Đáng chú ý, giá hạt điều XK bình quân 11 tháng năm 2020 đạt 6.274 USD/tấn, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm 2019.

Tổng khối lượng và trị giá NK hạt điều năm 2020 đạt 1,47 triệu tấn và 1,8 tỷ USD, giảm 10% về khối lượng và giảm 17% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019. Thị trường NK hạt điều chính là Bờ Biển Ngà, Campuchia và Gana. Trị giá hạt điều NK từ 3 thị trường này trong 11 tháng năm 2020 đều giảm so với cùng kỳ năm 2019, với mức giảm lần lượt là 19,3%, 7,9% và 22,6%.

Dự báo triển vọng XK điều nhân của Việt Nam trong thời gian tới sẽ khả quan hơn nhờ các Hiệp định Thương mai tự do (FTA). Cùng với FTA Việt Nam-EU (EVFTA) đi vào thực thi ngày 1/8/2020 và FTA Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) đi vào thực thi từ ngày 1/1/2021, đã mở ra cơ hội XK cho nhiều sản phẩm chủ lực của Việt Nam, trong đó có mặt hàng hạt điều.

Đáng chú ý, từ năm 2021, EU sẽ áp dụng quy định mới cho các sản phẩm hữu cơ đối với hạt, ngũ cốc NK. Điểm quan trọng trong bộ quy tắc mới này EU không chỉ kiểm soát việc sử dụng thuốc trừ sâu trong các sản phẩm, mà còn liên quan đến các vấn đề quản lý đất và sản xuất thực phẩm. EU sẽ không chấp nhận các tiêu chuẩn hữu cơ khác nhau được công nhận là tương đương với các tiêu chuẩn của EU mà thay vào đó, các nhà sản xuất hữu cơ phải áp dụng một bộ quy tắc mới của EU thay thế các quy tắc tương đương. Bởi vậy, các nhà sản xuất cần lưu ý để nắm chắc và đáp ứng yêu cầu theo quy định mới.

Theo kế hoạch sản xuất trồng trọt năm 2021 của Bộ NN&PTNT, tổng diện tích cây điều của cả nước năm 2021 còn 297 nghìn ha (bằng 99,7% so với năm 2020); sản lượng điều thô đạt 360 nghìn tấn (bằng 107,8% năm 2020); năng suất bình quân đạt 1,29 tấn/ha (bằng 107,5% năm 2020). Về XK, năm 2021 mục tiêu hướng tới của toàn ngành là 3,6 tỷ USD, tăng 12,9% so với năm 2020.

Về giá cả trong năm 2021, đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản đánh giá, giá điều nhân dự kiến có xu hướng tăng. Lý do là bởi, lượng cung điều nhân ở Việt Nam không nhiều trong khi giá mua điều thô vẫn đang cao không cân đối được với giá điều nhân, các nhà chế biến rất thận trọng trong việc nhập điều thô.

Một số chuyên gia nhìn nhận, trong dài lâu, doanh nghiệp điều Việt Nam cũng phải xây dựng nhận dạng thương hiệu điều Việt Nam, làm chủ công nghệ, nâng cao năng lực quản lý, tạo lợi thế cạnh tranh trong sản xuất chế biến điều so với các nước khác…; chuyển dịch dần từ chế biến thô sang chế biến sâu để gia tăng giá trị sản phẩm cũng như giá trị thương hiệu điều Việt Nam.

Tác giả: Hạnh Nguyên