Sữa tươi từ trang trại của New Zealand. (Nguồn: abc.net.au)

Ngày 14/11, Bộ trưởng Thương mại, kiêm Bộ trưởng Nông nghiệp của New Zealand, ông Damien O'Connor cho biết nước này đã chính thức yêu cầu thành lập ban hội thẩm để giải quyết tranh chấp thương mại với Canada trong khuôn khổ của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Wellington cho rằng Ottawa đã đóng cửa thị trường sữa đối với các nhà xuất khẩu New Zealand.

Theo phóng viên TTXVN tại Ottawa, tranh cãi thương mại này xoay quanh cơ chế phân bổ quyền tiếp cận ưu đãi vào thị trường sữa của Canada mà Ottawa dành cho các đối tác thương mại tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), một thỏa thuận đã có hiệu lực từ cuối tháng 12/2018.

Theo hệ thống quản lý nguồn cung sữa của Canada, nước này bảo vệ nông dân trong nước trước sự cạnh tranh từ nước ngoài bằng "bức tường" thuế quan cao, nhưng cho phép một số quyền tiếp cận đặc biệt theo cơ chế hạn ngạch thuế quan (TRQs).

Phía New Zealand cho rằng Canada không tuân thủ các cam kết trong CPTPP để cho phép các sản phẩm sữa vào thị trường Canada, quản lý hạn ngạch thuế quan không đúng cách.

Bộ trưởng O’Connor ước tính mức thiệt hại của New Zealand lên tới 68 triệu NZD trong 2 năm đầu tiên kể từ khi CPTPP có hiệu lực.

Theo luật sư thương mại quốc tế Lawrence Herman, khiếu nại của New Zealand tương tự vụ kiện mà Chính phủ Mỹ đã theo đuổi thành công trong khuôn khổ Thỏa thuận Mỹ- Mexico- Canada (USMCA).

Vào tháng 1/2022, một hội đồng của USMCA ra phán quyết rằng cách quản lý thương mại sữa của Canada đã vi phạm thỏa thuận này và yêu cầu Canada phải thay đổi cách thức cấp quyền tiếp cận ưu đãi với thị trường sữa.

Shanti Cosentino, Thư ký báo chí của Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Mary Ng, khẳng định Canada thực hiện nghiêm túc các cam kết trong CPTPP.

Bà cho biết: "Các nhà xuất khẩu của New Zealand đang tận dụng TRQs của CPTPP, đặc biệt với bơ và phomát. Chúng tôi sẽ tiếp tục bảo vệ quan điểm của mình trong quá trình giải quyết tranh chấp.”

Trước đó, ngày 12/5, New Zealand đã yêu cầu tham vấn chính thức với Ottawa về việc này. Bộ trưởng O’Connor cho biết các cuộc tham vấn đã diễn ra vào tháng 6 nhưng không giải quyết được vấn đề.

Với quy mô dân số chỉ 5,1 triệu người, New Zealand được đánh giá là một cường quốc về sữa.

Trong năm 2021, New Zealand là nhà xuất khẩu sữa lớn nhất thế giới và chiếm khoảng 35% thương mại thế giới về các sản phẩm sữa./.