Yêu cầu của Mátxcơva đã được xác nhận bởi Phó đại diện thường trực của phái đoàn Nga tại Liên Hợp Quốc Dmitry Polyansky. Ông nói rằng công chúng cần được biết về “các hành động khiêu khích của Ukraine”. Cuộc họp dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 11/8.

Nga nói rằng Ukraine đã phải chịu trách nhiệm cho một loạt các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và bằng pháo nhằm vào nhà máy hạt nhân. Vụ pháo kích mới nhất được báo cáo vào tuần trước.

Kiev phủ nhận cáo buộc và cho rằng Nga đã tự nã pháo vào cơ sở này để đổ lỗi cho Ukraine. Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine cũng cáo buộc Mátxcơva sử dụng nhà máy điện này như một căn cứ quân sự, lưu trữ vũ khí hạng nặng và tập trung binh sĩ.

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) không thể tiếp cận nhà máy này kể từ khi xung đột Nga – Ukraine leo thang vào cuối tháng 2, và chỉ có thể dựa vào các báo cáo từ Ukraine để đánh giá tình hình trên thực địa. Nhà máy Zaporozhye hiện vẫn do các công nhân Ukraine vận hành dù nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

Theo RT, Mátxcơva muốn người đứng đầu IAEA báo cáo trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về tình hình nhà máy Zaporozhye.

Cuối tuần trước, Tổng giám đốc IAEA – Rafael Mariano Grossi bày tỏ mối quan ngại về các cuộc pháo kích nhằm vào Zaporozhye, nói rằng việc này mang đến nguy cơ xảy ra một thảm họa hạt nhân “đe dọa sức khỏe cộng đồng và môi trường ở Ukraine cũng như vùng lân cận”.

“Tôi lên án bất kỳ hành vi bạo lực nào được tiến hành bên trong hoặc gần nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye, cũng như nhằm vào các nhân viên nhà máy”, ông Grossi nhấn mạnh.

Tổng giám đốc IAEA dự kiến sẽ dẫn đầu đoàn thanh tra nhà máy Zaporozhye để đánh giá một cách độc lập về tình hình, cũng như để xác minh rằng các biện pháp bảo vệ không phổ biến vũ khí hạt nhân vẫn được áp dụng. 

Nhà máy Zaporozhye là nhà máy lớn nhất châu Âu, lưu trữ hàng chục tấn uranium và plutonium đã được làm giàu trong các lõi lò phản ứng và kho dự trữ nhiên liệu đã qua sử dụng, theo IAEA.

Người đứng đầu IAEA trước đó từng cảnh báo rằng việc bảo vệ các vật liệu phóng xạ có thể bị ảnh hưởng trong bối cảnh chiến sự Nga – Ukraine.

Cả Kiev và Mátxcơva đều tuyên bố rằng họ mong muốn các cuộc thanh tra sẽ diễn ra. Tuy nhiên, mong muốn này vẫn chưa thành hiện thực do những lo ngại về bảo mật. Bộ Ngoại giao Nga cho biết hôm thứ Ba rằng sự chậm trễ này là lỗi của Kiev khi họ cho phép quân đội tiếp tục các cuộc tấn công khiêu khích.

Mátxcơva kêu gọi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres tận dụng quyền hạn của mình để đẩy nhanh chuyến thăm của IAEA.

Tuần trước, ông Guterres nói rằng “bất kỳ cuộc tấn công nào vào nhà máy hạt nhân đều là hành động tự sát”.

Các nhà ngoại giao và quan chức quân sự Nga tuyên bố rằng các cuộc tấn công vào nhà máy điện Zaporozhye có thể dẫn đến một thảm họa tồi tệ hơn sự cố Chernobyl năm 1986.

Tác giả: Minh Hạnh/ Theo RT