Nghỉ lễ, nghỉ tết xưa nay vốn là chế độ bắt buộc dành để người lao động được hưởng thụ, nghỉ ngơi… sau một năm cống hiến, đóng góp. Nhưng nghỉ dài hay ngắn luôn là vấn đề được qua tâm, thậm chí được đem ra bàn cãi mỗi độ cuối năm, chung quy cũng vì những mong muốn một kì nghỉ thong thả.

Anh Nguyễn Duy Phương là nhân viên kinh doanh của một ngân hàng trên địa bàn TP Cần Thơ. Công việc của anh là chạy doanh số, trung bình một tháng anh phải kí kết thành công ít nhất một hợp đồng tín dụng cho vay hoặc huy động tiền gửi. Với đặc thù chức năng của một “nhà băng”, cận ngày nghỉ tết là lúc tất cả hệ thống nhân sự tập trung cao độ đáp ứng nhu cầu rút tiền xài tết của khách hàng, xử lí sổ sách quyết toán của năm.

Sau nghỉ tết, “tháng giêng” là thời điểm vàng để ngân hàng huy động nguồn tiền gửi tiết kiệm sau một năm làm ăn thành công. Chính vì thế, nghỉ tết nhanh để còn trở lại thị trường tìm khách hàng là quan điểm của anh Phương.

Anh Nguyễn Duy Phương cho biết: "Nghỉ dài quá thì khi đi làm lại thì sức chiến đấu cũng giảm, kéo theo hệ lụy khách hàng của mình cũng chưa sẵn sàng để cho mình gặp. Coi như doanh số tháng đó đối với với người chạy kinh doanh như anh là không có. Theo anh nghỉ 7 ngày là tốt rồi."

Tết Nguyên đán 2023 người lao động có thể được nghỉ từ 7 - 9 ngày. Ảnh: NLĐ

Khác quan điểm, anh Lê Ngọc Đức – Trưởng phòng Kế hoạch, công ty cổ phần bến xe tàu phà Cần Thơ thì cho rằng, nghỉ tết dài ngày là một ưu ái để người lao động được hưởng một cái tết đầm ấm, yên vui và nhàn nhã. Đặc biệt, nghỉ tết dài ngày cũng giúp kích cầu kinh tế:

"Nói chung nếu người dân được nghỉ 9 ngày là quá tốt vì đâu phải ai cũng được ở gần gia đình. Sắp xếp về thăm quê nhà, thăm anh chị em, rồi nghỉ ngơi lấy lại sức… thì thời gian nghỉ kéo dài sẽ tốt hơn cho người lao động về mặt vật chất tinh thần. Thời gian nghỉ léo dài sẽ kích thích được các hoạt động kinh tế ví dụ như là kích cầu dư lịch, dẫn nhau đi chơi, chi tiêu tiền giúp nền kinh tế tăng vọt mỗi mùa tết", anh Lê Ngọc Đức cho biết.

Theo đề xuất từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, có hai phương án nghỉ Tết Nguyên đán năm 2023. Phương án 1: Nghỉ 5 ngày theo quy định, trong đó có 2 ngày nghỉ trước Tết và 3 ngày sau Tết, tức lịch nghỉ bắt đầu từ thứ Sáu ngày 20/01/2023 đến hết thứ Năm ngày 26/01/2023 (tức ngày 29 tháng Chạp năm Nhâm Dần đến hết ngày mùng 3 tháng Giêng năm Quý Mão). Cùng với 5 ngày nghỉ chính thức này, dịp Tết Âm lịch, người lao động sẽ được nghỉ liên tục 7 ngày vì có 2 ngày nghỉ bù ngày nghỉ hàng tuần theo quy định tại khoản 3 Điều 111 Bộ luật Lao động (từ ngày 29 Tết đến hết mùng 5 Tết).

Phương án 2: Nghỉ 5 ngày theo quy định, trong đó nghỉ 1 ngày trước Tết và 4 ngày sau Tết, tức kỳ nghỉ bắt đầu từ thứ Bảy ngày 21/01/2023 đến hết Chủ nhật ngày 25/01/2023 (tức ngày 30 tháng Chạp năm Nhâm Dần đến hết ngày mùng 4 tháng Giêng năm Quý Mão). Ngoài 5 ngày nghỉ chính thức này, công chức, viên chức, người lao động sẽ được nghỉ liền 9 ngày vì có 2 ngày nghỉ bù theo quy định tại khoản 3 Điều 111 Bộ luật Lao động và 2 ngày nghỉ cuối tuần.

Trong 2 phương án này, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất chọn dịp nghỉ Tết Quý Mão 2023 theo Phương án 1 để tổng số ngày nghỉ liên tục không quá dài (7 ngày), đồng thời đảm bảo hài hòa thời gian nghỉ trước và sau Tết.

Theo nhận định từ các chuyên gia, người có tư duy thiên về mặt kỹ thuật hay kinh tế sẽ nhìn thấy sự tiêu tốn thời gian, công sức, tiền của nếu nghỉ tết âm lịch quá dài. Chỉ cần khoảng 5 ngày là những nội dung quan trọng của cái tết như thăm mộ ông bà, cúng kiếng trong nhà, tụ họp anh em họ hàng, đi thăm bà con-làng xóm, gặp gỡ bạn bè, khai bút, khai ấn…. đã được bao hàm đầy đủ.

Tuy nhiên, xét về khía cạnh văn hóa, tết ta là dịp tái tạo sức lao động, các mối quan hệ cộng đồng và tái tạo đời sống văn hóa tinh thần. Nghỉ tết dài ngày cũng có những cái lợi về mặt kinh tế như kích thích tiêu dùng, chứ không phải là điều bất lợi cho kinh tế như nhiều người vẫn nghĩ. Hơn nữa, với một kỳ nghỉ đủ để mọi người tái tạo sức lao động và phấn chấn về tinh thần thì làm việc cũng hiệu quả hơn.

Ảnh minh hoạ: Minh Sơn/Vietnam+

Đồng quan điểm nghỉ tết dài ngày để thư giãn tinh thần, anh Lê Ngọc Đức - trưởng phòng Kế hoạch, công ty CP Bến xe tàu phà Cần Thơ cho rằng: "Nghỉ có thời gian chơi, đạt được mức độ thỏa mãn rồi thì quay lại làm sẽ không ngóng chờ thời gian nghỉ nữa. Đây là một quyết định nhân văn, người lao động làm việc vất vả, cho nghỉ dài ngày sẽ kích thích tái tạo năng lượng trong người để đi làm lại.

Họ thường nghĩ là làm cách nào để được ở lại nhà lâu nhất, ví dụ mùng 7 làm việc lại thì chiều mùng 6 họ mới về lại thành phố, ngay ngày mùng 6 sẽ ảnh hưởng giao thông. Nếu nghỉ 9 ngày thì người ta chơi 7 ngày xong sẽ dành 2 ngày trở lại thành phố, ít kẹt xe và ít xảy ra tai nạn. Tết thường ta nghe xảy ra tai nạn nhiều."

Nghỉ Tết sớm từ ngày 28 tháng chạp cũng là quan điểm chung của nhiều chuyên gia lẫn doanh nghiệp khối sản xuất. Đặc điểm lao động Việt Nam phần lớn là di cư từ nông thôn lên thành phố, dù thanh niên hay đã lập gia đình vẫn mong muốn về quê đón Tết. Tâm lý người Việt cũng luôn coi trọng thời gian trước giao thừa hơn là sau Tết.

Nghỉ muộn sẽ gây áp lực lớn cho giao thông vận tải, giá vé tàu, xe, máy bay tăng cao, thậm chí nhiều lao động không kịp về quê đón Tết. Đại diện nhiều đơn vị giao thông vận tải cũng đồng tình quan điểm nên bố trí thêm ngày nghỉ trước Tết để việc đi lại của người dân dân giãn ra. Hàng không, bến xe đều được giảm tải và nhà xe không bị áp lực tăng chuyến.

Hàng năm, căn cứ vào điều kiện thực tế, Thủ tướng sẽ quyết định cụ thể số ngày nghỉ tết âm lịch. Việc bàn luận cho nghỉ tết dài hay ngắn có rất nhiều nguyên nhân sâu xa, gắn với tâm linh, tâm hồn người Việt. Tết âm lịch là truyền thống lâu đời, có nhiều nội dung sâu sắc và cần thiết cần dành thời gian, tâm trí để tạ ơn, cầu khấn.

Tết Nguyên đán vẫn là dịp lễ hội không thể nào thay thế được cho nên quyết định ngày nghỉ tết dài hay ngắn thì quan điểm của nhà nước cũng đều hướng đến lợi ích tinh thần người lao động là trên hết. Quan trọng là con người hành xử ra sao với kỳ nghỉ của mình để có một cái tết ấm cúng, hạnh phúc, sum vầy!./.

Tác giả: Kim Loan