Là chủ tịch của tập đoàn chaebol hàng đầu Hàn Quốc, Lee Kun-Hee đã được đưa đến bệnh viện sau một cơn đau tim tại nhà riêng ở trung tâm thành phố Seoul vào ngày 10/05/2014. Sau đó ông đã được gửi đến Trung tâm Y tế Samsung để cấy ghép stent và sống trong khu vực dành riêng của bệnh viện để điều trị.

Được biết, gần đây chủ tịch Samsung vẫn có thể thở tự nhiên, tỉnh táo từ 15-19 giờ mỗi ngày và tiếp tục được điều trị phục hồi chức năng. Ông qua đời vào ngày 25/10 vì tình trạng xấu đi và nỗ lực cứu chữa của các bác sĩ không thành công.

Một tuyên bố của Samsung cho biết, khi Lee Kun-Hee qua đời vào Chủ nhật, gia đình của ông, bao gồm con trai duy nhất và lãnh đạo công ty Lee Jae-yong, đều ở cùng ông, nhưng Samsung không đề cập đến nguyên nhân cụ thể. Ông được điều trị ung thư phổi vào cuối những năm 1990.

Samsung cho biết: “Chủ tịch Lee là một người có tầm nhìn xa trông rộng thực sự, người đã biến Samsung từ một công ty địa phương thành một nhà sáng tạo và cường quốc công nghiệp hàng đầu thế giới".

Khi chủ tịch Samsung tiếp quản từ cha mình, người sáng lập Tập đoàn Samsung, Lee Byoung Chul vào năm 1987, công ty này được nhiều người phương Tây coi là công ty điện tử chuyên về TV giá rẻ và lò vi sóng kém chất lượng.

Nhưng dưới sự lãnh đạo của Lee Kun-Hee, Samsung đã đạt được những bước phát triển đáng kể. Đến đầu những năm 1990, Samsung đã vượt qua các đối thủ ở Nhật Bản và Mỹ để trở thành công ty dẫn đầu trong ngành chip nhớ.

Khi màn hình ngày càng mỏng và nhẹ hơn, Samsung đã dần thống trị ngành công nghiệp màn hình phẳng. Và khi điện thoại di động trở thành một thiết bị tính toán mạnh mẽ vào những năm 2000, Samsung cũng đã đặt nền móng trên thị trường điện thoại di động từ trung cấp đến cao cấp.

Ngày nay, Samsung Electronics đã trở thành nền tảng của nền kinh tế Hàn Quốc và chi tiêu cho R&D của hãng cũng được xếp vào hàng đầu thế giới. Hoạt động kinh doanh của Tập đoàn Samsung cũng bao gồm các hoạt động đóng tàu, bảo hiểm nhân thọ, xây dựng, khách sạn và công viên giải trí.

Lee Kun-Hee là người giàu nhất Hàn Quốc, theo thống kê của Bloomberg, giá trị tài sản ròng của ông là khoảng 20,7 tỷ USD. Ông từng là Chủ tịch của Tập đoàn Samsung từ năm 1987 đến năm 1998, và Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Samsung Electronics từ năm 1998 đến năm 2008. Từ năm 2010 cho đến khi qua đời, ông là Chủ tịch của Samsung Electronics.

Tổng doanh thu của Samsung tương đương với một phần năm tổng sản phẩm quốc nội của Hàn Quốc, điều này rất quan trọng đối với tình hình kinh tế của Hàn Quốc. Riêng Samsung Electronics chiếm 20% vốn thị trường của các thị trường chứng khoán lớn của Hàn Quốc.

Lee Kun-Hee và gia đình đã sử dụng mạng lưới vốn chủ sở hữu phức tạp để gây ảnh hưởng đến các công ty Samsung khác. Trong thời gian Lee Kun-Hee nắm quyền, ngay cả khi các nhà quản lý chuyên nghiệp bắt đầu gánh vác nhiều trách nhiệm nhóm hơn, thì bản thân ông vẫn có ảnh hưởng quan trọng đến chiến lược chung của công ty. Lee Kun-Hee luôn muốn nâng cao giá trị thương hiệu của Samsung thông qua Thế vận hội.

Vào năm 2009, Tổng thống Hàn Quốc đã ân xá lần thứ hai cho Lee Kun-Hee với hy vọng ông sẽ giúp Hàn Quốc đăng cai Thế vận hội mùa đông Pyeongchang 2018. Đây là lần thứ hai Lee Kun-Hee được tổng thống ân xá, và Samsung đã thực sự đóng một vai trò quan trọng trong Thế vận hội mùa đông Pyeongchang sau đó.

Kinh nghiệm của Lee Kun-Hee cũng cho thấy rằng các chaebols của Hàn Quốc có xu hướng áp dụng nhiều cách đáng ngờ để duy trì ảnh hưởng của họ. Do đó, nhiều người Hàn Quốc đã nghi ngờ rằng chaebol có thể đe dọa toàn bộ đất nước.

Lee Kun-Hee có một con trai và ba con gái, con trai cả Lee Jae-yong, con gái thứ hai Lee Boo-jin (hiện là chủ tịch của khách sạn The Shilla), con gái thứ ba Lee Seo-hyun (hiện là phó chủ tịch tập đoàn Samsung) và Lee Yoon-hin. Kể từ những năm 1990, chủ tịch Samsung đã điều tra đầu óc kinh doanh của một con trai và ba con gái.

Không giống như cha mình, dù Lee Kun-Hee thích con trai cả Lee Jae-yong hơn nhưng ông luôn có xu hướng "nâng gu" cho người kế vị và chưa bao giờ tuyên bố sẽ một mình thừa kế ngành công nghiệp Samsung nếu có con. Trong bốn người, Lee Kun-Hee yêu cô con gái nhỏ Lee Yoon Hyung của mình nhất, nhưng cái chết bất ngờ của Lee Yoon Hyung vào năm 2005 đã buộc Li Lee Kun-Hee phải tập trung vào những lựa chọn thay thế khác.

Con trai cả của ông, phó chủ tịch Samsung Electronics Lee Jae-yong, đã nắm quyền điều hành công ty kể từ khi ông bị đau tim vào năm 2014.

Ngay cả khi Lee Kun-Hee vắng mặt liên tục vì tình trạng sức khỏe của mình trong những năm cuối cùng, ông vẫn có quyền kiểm soát rất lớn đối với công ty. Khi Samsung cố gắng chuyển giao quyền kiểm soát triều đại cho con trai duy nhất của mình, phó chủ tịch 52 tuổi Lee Jae-yong, nó đã ngay lập tức làm lộ ra thương vụ tai tiếng giữa Lee Jae-yong và Choi Soon-sil.

Lee Jae-yong đã bị kết án 5 năm tù vì tội hối lộ, tham ô và các tội danh khác sau khi ông vướng vào một vụ bê bối liên quan đến sự sụp đổ của cựu Tổng thống Park Geun-hye vào năm 2017. Sau đó, được kháng cáo về tội danh nghiêm trọng nhất và được trả tự do một năm sau đó.

Vào ngày 7/5/2020, Lee Jae-yong tuyên bố sau khi mãn hạn tù rằng ông sẽ chấm dứt hệ thống thừa kế gia đình của Samsung và sẽ không chuyển giao quyền quản lý công ty cho các con của mình. Lee Jae-yong có một con trai trưởng thành và một con gái tuổi teen. Cuộc hôn nhân cuối cùng của ông kết thúc vào năm 2009.  

Động thái này của Lee Jae-yong được người ngoài hiểu là tuyên bố chấm dứt mô hình kế thừa theo huyết thống trong quản lý gia đình của Samsung. Nhưng một số người hoài nghi cho rằng, đây chỉ là chiêu PR nhằm quảng bá hình ảnh của Samsung. Vào ngày 1/9, Văn phòng Công tố Quận Trung tâm Seoul của Hàn Quốc đã chính thức khởi kiện Lee Jae-yong với cáo buộc thao túng cổ phiếu và vi phạm quỹ tín thác, người kế nhiệm Samsung bị buộc tội trốn thuế.

Cái chết của Lee Kun-Hee chắc chắn sẽ kích hoạt cuộc chiến giành quyền thừa kế của Samsung. Theo một báo cáo do Ernst & Young đưa ra, thuế thừa kế của Hàn Quốc đứng trong top đầu trên thế giới. Mức thuế cao nhất, cao hơn 45% ở Pháp và 40% ở Vương quốc Anh và Mỹ, bằng với Đức và Thụy Sĩ. Mức thuế tối thiểu là 18% và mức thuế tối đa trên 25 triệu USD là 50%.

Theo đó, bất kỳ ai thừa kế tài sản của Lee Kun-Hee sẽ phải đối mặt với khoản thuế thừa kế trị giá 7 tỷ USD, có thể buộc các con của ông phải giảm cổ phần của họ tại Samsung.

Tác giả: Điệp Lưu