Cụ thể, hợp đồng đã được ký giữa EVN với Tập đoàn Phongsubthavy về việc phát triển cụm Dự án Thuỷ điện Nậm Yeuang, bao gồm các nhà máy thủy điện Nậm Mô 2, Nậm Tài, Nậm Sak, Nậm Sao, Nậm Chao với công suất 84 MW. Dự kiến bán điện về Việt Nam từ năm 2024-2025.

Một hợp đồng mua điện khác, dự án nhiệt điện than Nậm Phan với công suất 300 MW của Tập đoàn Phongsubthavy cũng vừa được ký kết; Dự kiến bán điện về Việt Nam từ năm 2025.

Đồng thời, EVN cũng đã trao đổi hợp đồng mua bán điện với Công ty Kong Sup Hydro Development Nam Neun 1 and Nam Neun 3 về việc phát triển Dự án Thủy điện Nam Neun 1 với công suất 124 MW. Dự kiến bán điện về Việt Nam năm 2024-2025.

Như vậy, tính đến năm 2025, EVN sẽ mua thêm 508 MW điện từ các dự án thủy điện và nhiệt điện của Lào.

Hiện, nhiều nhà máy thủy điện tại Lào đã xuất khẩu điện năng sang Việt Nam do các chủ đầu tư Việt Nam và Lào hợp tác đầu tư như: Thủy điện Xekaman 1 (290 MW), Xekaman SanXay (32 MW), cụm thủy điện Nam Sak (265 MW),…

Theo thống kê của A0, công suất lắp đặt của toàn hệ thống điện là gần 70.000 MW, trong đó có khoảng 17.000 MW điện mặt trời (bao gồm điện mặt trời trang trại lớn và áp mái nhà).

Như vậy, vào thời điểm không có sự tham gia của điện mặt trời (ĐMT), thì công suất đặt của nguồn điện chỉ còn lại khoảng 53.000 MW. Tuy nhiên, mức công suất này chỉ đảm bảo khi được đáp ứng đầy đủ các tiêu chí đầu vào và không có nhà máy nào gặp sự cố...

Trong khi đó, để đảm bảo vận hành hệ thống điện thì phải đáp ứng có cả dự phòng mức 30-40% công suất đỉnh (tương đương mức tối thiếu 12.643 MW). Tức, mức công suất toàn hệ thống phải đạt ngưỡng không nhỏ hơn 54.789 MW (trong trường hợp không có sự tham gia của ĐMT).

Rõ ràng, nhiệt điện và thủy điện vẫn đang đảm đương việc đảm bảo nhu cầu tiêu thụ điện. Và nếu công suất đỉnh lại rơi vào thời điểm ĐMT không khả dụng thì nguy cơ thiếu điện đang lộ rõ dù nguồn điện này vẫn đang phải cắt giảm ở khu vực phía Nam...

Tác giả: Hồng Hạnh