Chiều 16/12 tại Tokyo, trong khuôn khổ chương trình của Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN - Nhật Bản và tiến hành các hoạt động song phương tại Nhật Bản, Thứ trưởng Tài chính Lê Tấn Cận và Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Yamada Takio đã trao đổi Công hàm cho khoản vay STEP lần 4 của chính phủ Nhật Bản tài trợ cho Dự án “Xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến Bến Thành - Suối Tiên”.

Theo đó, đây là khoản vay tiếp nối lần thứ 4 trị giá hơn 41,2 tỷ yen, tương đương 7.000 tỷ đồng (sau 3 khoản vay cho dự án vào các năm 2007, 2012 và 2016) được chính phủ Nhật Bản cam kết tài trợ cho dự án, nhằm tiếp tục bổ sung nguồn vốn, góp phần hoàn thành dự án quan trọng này tại TP.HCM và thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững của Việt Nam.

Lễ ký kết văn kiện ODA dưới sự chứng kiến của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio. Ảnh: Bộ Tài chính.

Đây cũng là một trong những văn kiện quan trọng được ký kết nhân chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Nhật Bản, ngay sau khi lãnh đạo 2 nước nhất trí nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Tuyến đường sắt đô thị số 1 TP.HCM, tuyến Bến Thành - Suối Tiên, là một trong 8 tuyến Metro được Thủ tướng phê duyệt quy hoạch nhằm hình thành hệ thống vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn cho đô thị lớn nhất trong cả nước. Dự án có 4 gói thầu chính sử dụng vốn vay ODA từ Chính phủ Nhật Bản gồm 3 gói thầu xây dựng và một gói thầu cơ điện.

Dự án dài gần 20 km từ Bến Thành (quận 1) đến Depot Long Bình, TP Thủ Đức. Đây là dự án đường sắt đô thị đầu tiên ở TP.HCM, khởi công năm 2012 và dự kiến đưa vào vận hành khai thác trong năm 2024

Tính đến cuối tháng 11, Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM cho biết lũy kế tổng khối lượng thực hiện toàn dự án đạt 96,84%.

Dự án Metro số 1, tuyến Bến Thành - Suối Tiên sau hơn 1 thập kỷ khởi công. Ảnh: Quỳnh Danh.

Vốn vay ODA Nhật Bản ràng buộc được gọi là "Điều khoản đặc biệt dành cho đối tác kinh tế" (STEP). Hình thức này áp dụng cho các dự án cần tận dụng một cách đáng kể công nghệ và bí quyết kỹ thuật của Nhật Bản, dựa trên yêu cầu của nước nhận viện trợ về việc sử dụng và chuyển giao các công nghệ vượt trội của Nhật Bản.

Điều kiện chính của khoản vay STEP là nhà thầu chính sẽ là các công ty Nhật Bản hoặc là liên doanh giữa công ty Nhật và công ty Việt Nam, do công ty Nhật đứng đầu liên doanh; và không dưới 30% hàng hóa sẽ có xuất xứ từ Nhật Bản.

Trong mọi trường hợp, các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể tham gia thực hiện dự án vay vốn ODA Nhật Bản. Với những dự án vốn vay không có điều kiện ràng buộc, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia đấu thầu và thực hiện hợp đồng với tư cách là nhà thầu chính và/hoặc nhà thầu phụ.

Với các dự án áp dụng hình thức STEP, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn có thể tham gia thực hiện hợp đồng với tư cách là thành viên của liên doanh Việt Nam - Nhật Bản và/hoặc nhà thầu phụ.

 Tác giả: Liên Phạm